GENEZO
UNUA LIBRO DE MOSEO
Cxapitro 1
1 En la komenco Dio kreis la cxielon kaj la teron.
In the beginning God created the heaven and the earth.
2 Kaj la tero estis senforma kaj dezerta, kaj mallumo estis
super la abismo; kaj la spirito de Dio sxvebis super la
akvo.
And the earth was without form, and void; and darkness was
upon the face of the deep. And the Spirit of God moved upon
the face of the waters.
3 Kaj Dio diris: Estu lumo; kaj farigxis lumo.
And God said, Let there be light: and there was light.
4 Kaj Dio vidis la lumon, ke gxi estas bona; kaj Dio apartigis
la lumon de la mallumo.
And God saw the light, that it was good: and God divided the
light from the darkness.
5 Kaj Dio nomis la lumon Tago, kaj la mallumon Li nomis Nokto.
Kaj estis vespero, kaj estis mateno, unu tago.
And God called the light Day, and the darkness he called
Night. And the evening and the morning were the first day.
6 Kaj Dio diris: Estu firmajxo inter la akvo, kaj gxi apartigu
akvon de akvo.
And God said, Let there be a firmament in the midst of the
waters, and let it divide the waters from the waters.
7 Kaj Dio kreis la firmajxon, kaj apartigis la akvon, kiu
estas sub la firmajxo, de la akvo, kiu estas super la
firmajxo; kaj farigxis tiel.
And God made the firmament, and divided the waters which
were under the firmament from the waters which were above
the firmament: and it was so.
8 Kaj Dio nomis la firmajxon Cxielo. Kaj estis vespero, kaj
estis mateno, la dua tago.
And God called the firmament Heaven. And the evening and the
morning were the second day.
9 Kaj Dio diris: Kolektigxu la akvo de sub la cxielo en unu
lokon, kaj aperu la sekajxo; kaj farigxis tiel.
And God said, Let the waters under the heaven be gathered
together unto one place, and let the dry land appear: and it
was so.
10 Kaj Dio nomis la sekajxon Tero, kaj la kolektigxojn de la
akvo Li nomis Maroj. Kaj Dio vidis, ke gxi estas bona.
And God called the dry land Earth; and the gathering
together of the waters called he Seas: and God saw that it
was good.
11 Kaj Dio diris: Kreskigu la tero verdajxon, herbon, kiu
naskas semon, fruktarbon, kiu donas laux sia speco frukton,
kies semo estas en gxi mem, sur la tero; kaj farigxis tiel.
And God said, Let the earth bring forth grass, the herb
yielding seed, and the fruit tree yielding fruit after his
kind, whose seed is in itself, upon the earth: and it was
so.
12 Kaj la tero elkreskigis verdajxon, herbon, kiu naskas semon
laux sia speco, kaj arbon, kiu donas frukton, kies semo
estas en gxi mem laux sia speco. Kaj Dio vidis, ke gxi
estas bona.
And the earth brought forth grass, and herb yielding seed
after his kind, and the tree yielding fruit, whose seed was
in itself, after his kind: and God saw that it was good.
13 Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la tria tago.
And the evening and the morning were the third day.
14 Kaj Dio diris: Estu lumajxoj en la cxiela firmajxo, por
apartigi la tagon de la nokto, kaj ili prezentu signojn,
tempojn, tagojn, kaj jarojn;
And God said, Let there be lights in the firmament of the
heaven to divide the day from the night; and let them be for
signs, and for seasons, and for days, and years:
15 kaj ili estu lumajxoj en la cxiela firmajxo, por lumi super
la tero; kaj farigxis tiel.
And let them be for lights in the firmament of the heaven to
give light upon the earth: and it was so.
16 Kaj Dio faris la du grandajn lumajxojn: la pli grandan
lumajxon, por regi la tagon, kaj la malpli grandan lumajxon,
por regi la nokton, kaj la stelojn.
And God made two great lights; the greater light to rule the
day, and the lesser light to rule the night: he made the
stars also.
17 Kaj Dio starigis ilin sur la cxiela firmajxo, por ke ili
lumu sur la teron,
And God set them in the firmament of the heaven to give
light upon the earth,
18 kaj por ke ili regu la tagon kaj la nokton kaj faru
diferencon inter la lumo kaj la mallumo. Kaj Dio vidis, ke
gxi estas bona.
And to rule over the day and over the night, and to divide
the light from the darkness: and God saw that it was good.
19 Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la kvara tago.
And the evening and the morning were the fourth day.
20 Kaj Dio diris: La akvo aperigu movigxantajxojn, vivajn
estajxojn, kaj birdoj ekflugu super la tero, sub la cxiela
firmajxo.
And God said, Let the waters bring forth abundantly the
moving creature that hath life, and fowl that may fly above
the earth in the open firmament of heaven.
21 Kaj Dio kreis la grandajn balenojn, kaj cxiujn vivajn
estajxojn movigxantajn, kiujn aperigis la akvo, laux ilia
speco, kaj cxiujn flugilhavajn birdojn laux ilia speco. Kaj
Dio vidis, ke gxi estas bona.
And God created great whales, and every living creature that
moveth, which the waters brought forth abundantly, after
their kind, and every winged fowl after his kind: and God
saw that it was good.
22 Kaj Dio ilin benis, dirante: Fruktu kaj multigxu, kaj
plenigu la akvon en la maroj, kaj la birdoj multigxu sur la
tero.
And God blessed them, saying, Be fruitful, and multiply, and
fill the waters in the seas, and let fowl multiply in the
earth.
23 Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la kvina tago.
And the evening and the morning were the fifth day.
24 Kaj Dio diris: La tero aperigu vivajn estajxojn, laux ilia
speco, brutojn kaj rampajxojn kaj surterajn bestojn, laux
ilia speco; kaj farigxis tiel.
And God said, Let the earth bring forth the living creature
after his kind, cattle, and creeping thing, and beast of the
earth after his kind: and it was so.
25 Kaj Dio kreis la bestojn de la tero, laux ilia speco, kaj la
brutojn, laux ilia speco, kaj cxiujn rampajxojn de la tero,
laux ilia speco. Kaj Dio vidis, ke gxi estas bona.
And God made the beast of the earth after his kind, and
cattle after their kind, and every thing that creepeth upon
the earth after his kind: and God saw that it was good.
26 Kaj Dio diris: Ni kreu homon laux Nia bildo, similan al Ni;
kaj ili regu super la fisxoj de la maro kaj super la birdoj
de la cxielo kaj super la brutoj, kaj super cxiuj rampajxoj,
kiuj rampas sur la tero.
And God said, Let us make man in our image, after our
likeness: and let them have dominion over the fish of the
sea, and over the fowl of the air, and over the cattle, and
over all the earth, and over every creeping thing that
creepeth upon the earth.
27 Kaj Dio kreis la homon laux Sia bildo, laux la bildo de Dio
Li kreis lin; en formo de viro kaj virino Li kreis ilin.
So God created man in his own image, in the image of God
created he him; male and female created he them.
28 Kaj Dio benis ilin, kaj Dio diris al ili: Fruktu kaj
multigxu, kaj plenigu la teron kaj submetu gxin al vi, kaj
regu super la fisxoj de la maro kaj super la birdoj en la
cxielo, kaj super cxiuj bestoj, kiuj movigxas sur la tero.
And God blessed them, and God said unto them, Be fruitful,
and multiply, and replenish the earth, and subdue it: and
have dominion over the fish of the sea, and over the fowl of
the air, and over every living thing that moveth upon the
earth.
29 Kaj Dio diris: Jen Mi donis al vi cxiujn herbojn, kiuj semas
semon, kiuj trovigxas sur la tuta tero, kaj cxiujn arbojn,
kiuj havas en si arban frukton, kiu semas semon; tio estu
por vi mangxajxo.
And God said, Behold, I have given you every herb bearing
seed, which is upon the face of all the earth, and every
tree, in the which is the fruit of a tree yielding seed; to
you it shall be for meat.
30 Kaj al cxiuj bestoj de la tero kaj al cxiuj birdoj de la
cxielo kaj al cxiuj rampajxoj sur la tero, kiuj havas en si
vivan animon, la tutan verdan herbajxon kiel mangxajxon.
Kaj farigxis tiel.
And to every beast of the earth, and to every fowl of the
air, and to every thing that creepeth upon the earth,
wherein there is life, I have given every green herb for
meat: and it was so.
31 Kaj Dio rigardis cxion, kion Li kreis, kaj vidis, ke gxi
estas tre bona. Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la
sesa tago.
And God saw every thing that he had made, and, behold, it
was very good. And the evening and the morning were the
sixth day.
Cxapitro 2
1 Kaj estis finitaj la cxielo kaj la tero kaj cxiuj iliaj
apartenajxoj.
Thus the heavens and the earth were finished, and all the
host of them.
2 Kaj Dio finis en la sepa tago Sian laboron, kiun Li faris,
kaj Li ripozis en la sepa tago de la tuta laboro, kiun Li
faris.
And on the seventh day God ended his work which he had made;
and he rested on the seventh day from all his work which he
had made.
3 Kaj Dio benis la sepan tagon kaj sanktigis gxin, cxar en gxi
Li ripozis de Sia tuta laboro, kiun Li faris kreante.
And God blessed the seventh day, and sanctified it: because
that in it he had rested from all his work which God created
and made.
4 Tia estas la naskigxo de la cxielo kaj la tero, kiam ili
estis kreitaj, kiam Dio la Eternulo faris la teron kaj la
cxielon.
These are the generations of the heavens and of the earth
when they were created, in the day that the LORD God made
the earth and the heavens,
5 Kaj nenia kampa arbetajxo ankoraux estis sur la tero, kaj
nenia kampa herbo ankoraux kreskis, cxar Dio la Eternulo ne
pluvigis sur la teron, kaj ne ekzistis homo, por prilabori
la teron.
And every plant of the field before it was in the earth, and
every herb of the field before it grew: for the LORD God had
not caused it to rain upon the earth, and there was not a
man to till the ground.
6 Sed nebulo levigxadis de la tero kaj donadis malsekecon al
la tuta suprajxo de la tero.
But there went up a mist from the earth, and watered the
whole face of the ground.
7 Kaj Dio la Eternulo kreis la homon el polvo de la tero, kaj
Li enblovis en lian nazon spiron de vivo, kaj la homo
farigxis viva animo.
And the LORD God formed man of the dust of the ground, and
breathed into his nostrils the breath of life; and man
became a living soul.
8 Kaj Dio la Eternulo plantis gxardenon en Eden en la Oriento,
kaj Li metis tien la homon, kiun Li kreis.
And the LORD God planted a garden eastward in Eden; and
there he put the man whom he had formed.
9 Kaj Dio la Eternulo elkreskigis el la tero cxiun arbon
cxarman por la vido kaj bonan por la mangxo, kaj la arbon de
vivo en la mezo de la gxardeno, kaj la arbon de sciado pri
bono kaj malbono.
And out of the ground made the LORD God to grow every tree
that is pleasant to the sight, and good for food; the tree
of life also in the midst of the garden, and the tree of
knowledge of good and evil.
10 Kaj rivero eliras el Eden, por akvoprovizi la gxardenon, kaj
de tie gxi dividigxas kaj farigxas kvar cxefpartoj.
And a river went out of Eden to water the garden; and from
thence it was parted, and became into four heads.
11 La nomo de unu estas Pisxon; gxi estas tiu, kiu cxirkauxas
la tutan landon Hxavila, kie estas la oro.
The name of the first is Pison: that is it which compasseth
the whole land of Havilah, where there is gold;
12 Kaj la oro de tiu lando estas bona; tie trovigxas bedelio
kaj la sxtono onikso.
And the gold of that land is good: there is bdellium and the
onyx stone.
13 Kaj la nomo de la dua rivero estas Gihxon; gxi estas tiu,
kiu cxirkauxas la tutan landon Etiopujo.
And the name of the second river is Gihon: the same is it
that compasseth the whole land of Ethiopia.
14 Kaj la nomo de la tria rivero estas Hxidekel; gxi estas tiu,
kiu fluas antaux Asirio. Kaj la kvara rivero estas
Euxfrato.
And the name of the third river is Hiddekel: that is it
which goeth toward the east of Assyria. And the fourth river
is Euphrates.
15 Kaj Dio la Eternulo prenis la homon kaj enlogxigis lin en la
gxardeno Edena, por ke li prilaboradu gxin kaj gardu gxin.
And the LORD God took the man, and put him into the garden
of Eden to dress it and to keep it.
16 Kaj Dio la Eternulo ordonis al la homo, dirante: De cxiu
arbo de la gxardeno vi mangxu;
And the LORD God commanded the man, saying, Of every tree of
the garden thou mayest freely eat:
17 sed de la arbo de sciado pri bono kaj malbono vi ne mangxu,
cxar en la tago, en kiu vi mangxos de gxi, vi mortos.
But of the tree of the knowledge of good and evil, thou
shalt not eat of it: for in the day that thou eatest thereof
thou shalt surely die.
18 Kaj Dio la Eternulo diris: Ne estas bone, ke la homo estu
sola; Mi kreos al li helpanton similan al li.
And the LORD God said, It is not good that the man should be
alone; I will make him an help meet for him.
19 Kaj Dio la Eternulo kreis el la tero cxiujn bestojn de la
kampo kaj cxiujn birdojn de la cxielo, kaj venigis ilin al
la homo, por vidi, kiel li nomos ilin; kaj kiel la homo
nomis cxiun vivan estajxon, tiel restis gxia nomo.
And out of the ground the LORD God formed every beast of the
field, and every fowl of the air; and brought them unto Adam
to see what he would call them: and whatsoever Adam called
every living creature, that was the name thereof.
20 Kaj la homo donis nomojn al cxiuj brutoj kaj al la birdoj de
la cxielo kaj al cxiuj bestoj de la kampo; sed por la homo
ne trovigxis helpanto simila al li.
And Adam gave names to all cattle, and to the fowl of the
air, and to every beast of the field; but for Adam there was
not found an help meet for him.
21 Kaj Dio la Eternulo faligis profundan dormon sur la homon,
kaj cxi tiu endormigxis; kaj Li prenis unu el liaj ripoj kaj
fermis la lokon per karno.
And the LORD God caused a deep sleep to fall upon Adam, and
he slept: and he took one of his ribs, and closed up the
flesh instead thereof;
22 Kaj Dio la Eternulo konstruis el la ripo, kiun Li prenis de
la homo, virinon, kaj Li venigis sxin al la homo.
And the rib, which the LORD God had taken from man, made he
a woman, and brought her unto the man.
23 Kaj la homo diris: Jen nun sxi estas osto el miaj ostoj kaj
karno el mia karno; sxi estu nomata Virino, cxar el Viro sxi
estas prenita.
And Adam said, This is now bone of my bones, and flesh of my
flesh: she shall be called Woman, because she was taken out
of Man.
24 Tial viro forlasos sian patron kaj sian patrinon, kaj
aligxos al sia edzino, kaj ili estos unu karno.
Therefore shall a man leave his father and his mother, and
shall cleave unto his wife: and they shall be one flesh.
25 Kaj ili ambaux estis nudaj, la homo kaj lia edzino, kaj ili
ne hontis.
And they were both naked, the man and his wife, and were not
ashamed.
Cxapitro 3
1 Kaj la serpento estis pli ruza, ol cxiuj kampaj bestoj,
kiujn kreis Dio la Eternulo. Kaj gxi diris al la virino:
Cxu Dio diris, ke vi ne mangxu de cxiuj arboj de la
gxardeno?
Now the serpent was more subtil than any beast of the field
which the LORD God had made. And he said unto the woman,
Yea, hath God said, Ye shall not eat of every tree of the
garden?
2 Kaj la virino diris al la serpento: La fruktojn de la arboj
de la gxardeno ni povas mangxi;
And the woman said unto the serpent, We may eat of the fruit
of the trees of the garden:
3 sed pri la fruktoj de la arbo, kiu estas en la mezo de la
gxardeno, Dio diris: Ne mangxu ion de ili kaj ne tusxu ilin,
por ke vi ne mortu.
But of the fruit of the tree which is in the midst of the
garden, God hath said, Ye shall not eat of it, neither shall
ye touch it, lest ye die.
4 Kaj la serpento diris al la virino: Ne, vi ne mortos;
And the serpent said unto the woman, Ye shall not surely
die:
5 sed Dio scias, ke en la tago, en kiu vi mangxos ion de ili,
malfermigxos viaj okuloj kaj vi estos kiel Dio, vi scios
bonon kaj malbonon.
For God doth know that in the day ye eat thereof, then your
eyes shall be opened, and ye shall be as gods, knowing good
and evil.
6 Kaj la virino vidis, ke la arbo estas bona por mangxi kaj
gxi estas cxarma por la okuloj, kaj la arbo estas dezirinda
por sagxigxi; kaj sxi prenis de gxiaj fruktoj, kaj sxi
mangxis, kaj sxi donis kune ankaux al sia edzo, kaj li
mangxis.
And when the woman saw that the tree was good for food, and
that it was pleasant to the eyes, and a tree to be desired
to make one wise, she took of the fruit thereof, and did
eat, and gave also unto her husband with her; and he did
eat.
7 Kaj malfermigxis la okuloj de ili ambaux, kaj ili sciigxis,
ke ili estas nudaj; kaj ili kunkudris foliojn de figarbo kaj
faris al si zonajxojn.
And the eyes of them both were opened, and they knew that
they were naked; and they sewed fig leaves together, and
made themselves aprons.
8 Kaj ili auxdis la vocxon de Dio la Eternulo, kiu marsxis en
la gxardeno dum la malvarmeto de la tago; kaj Adam kaj lia
edzino kasxigxis de Dio la Eternulo inter la arboj de la
gxardeno.
And they heard the voice of the LORD God walking in the
garden in the cool of the day: and Adam and his wife hid
themselves from the presence of the LORD God amongst the
trees of the garden.
9 Kaj Dio la Eternulo vokis Adamon, kaj diris al li: Kie vi
estas?
And the LORD God called unto Adam, and said unto him, Where
art thou?
10 Kaj tiu diris: Vian vocxon mi auxdis en la gxardeno, kaj mi
ektimis, cxar mi estas nuda; kaj mi kasxis min.
And he said, I heard thy voice in the garden, and I was
afraid, because I was naked; and I hid myself.
11 Kaj Dio diris: Kiu diris al vi, ke vi estas nuda? cxu vi ne
mangxis de la arbo, pri kiu Mi ordonis al vi, ke vi ne
mangxu de gxi?
And he said, Who told thee that thou wast naked? Hast thou
eaten of the tree, whereof I commanded thee that thou
shouldest not eat?
12 Kaj Adam diris: La edzino, kiun Vi donis al mi kiel
kunulinon, sxi donis al mi de la arbo, kaj mi mangxis.
And the man said, The woman whom thou gavest to be with me,
she gave me of the tree, and I did eat.
13 Kaj Dio la Eternulo diris al la virino: Kial vi tion faris?
Kaj la virino diris: La serpento tromplogis min, kaj mi
mangxis.
And the LORD God said unto the woman, What is this that thou
hast done? And the woman said, The serpent beguiled me, and
I did eat.
14 Kaj Dio la Eternulo diris al la serpento: Cxar vi tion
faris, tial estu malbenita inter cxiuj brutoj kaj inter
cxiuj bestoj de la kampo; sur via ventro vi irados kaj teron
vi mangxados dum via tuta vivo.
And the LORD God said unto the serpent, Because thou hast
done this, thou art cursed above all cattle, and above every
beast of the field; upon thy belly shalt thou go, and dust
shalt thou eat all the days of thy life:
15 Kaj Mi metos malamikecon inter vi kaj la virino kaj inter
via idaro kaj sxia idaro; gxi frapados vian kapon, kaj vi
pikados gxian kalkanon.
And I will put enmity between thee and the woman, and
between thy seed and her seed; it shall bruise thy head, and
thou shalt bruise his heel.
16 Al la virino Li diris: Mi multigos viajn suferojn dum via
gravedeco; en doloro vi naskados infanojn; kaj al via viro
vi vin tiros, kaj li regos super vi.
Unto the woman he said, I will greatly multiply thy sorrow
and thy conception; in sorrow thou shalt bring forth
children; and thy desire shall be to thy husband, and he
shall rule over thee.
17 Kaj al Adam li diris: Cxar vi obeis la vocxon de via edzino,
kaj vi mangxis de la arbo, pri kiu Mi ordonis al vi,
dirante, ke vi ne mangxu de gxi, tial malbenita estu la tero
pro vi; kun suferoj vi mangxados de gxi dum via tuta vivo.
And unto Adam he said, Because thou hast hearkened unto the
voice of thy wife, and hast eaten of the tree, of which I
commanded thee, saying, Thou shalt not eat of it: cursed is
the ground for thy sake; in sorrow shalt thou eat of it all
the days of thy life;
18 Kaj dornojn kaj pikajxojn gxi kreskigos por vi, kaj vi
mangxados herbojn de la kampo.
Thorns also and thistles shall it bring forth to thee; and
thou shalt eat the herb of the field;
19 En la sxvito de via vizagxo vi mangxados panon, gxis vi
revenos en la teron, el kiu vi estas prenita; cxar vi estas
polvo kaj refarigxos polvo.
In the sweat of thy face shalt thou eat bread, till thou
return unto the ground; for out of it wast thou taken: for
dust thou art, and unto dust shalt thou return.
20 Kaj Adam donis al sia edzino la nomon Eva, cxar sxi estis
patrino de cxiuj vivantoj.
And Adam called his wife's name Eve; because she was the
mother of all living.
21 Kaj Dio la Eternulo faris por Adam kaj por lia edzino
vestojn el felo, kaj Li vestis ilin.
Unto Adam also and to his wife did the LORD God make coats
of skins, and clothed them.
22 Kaj Dio la Eternulo diris: Jen Adam farigxis kiel unu el Ni,
sciante bonon kaj malbonon; nun eble li etendos sian manon
kaj prenos ankaux de la arbo de vivo kaj mangxos kaj vivos
eterne.
And the LORD God said, Behold, the man is become as one of
us, to know good and evil: and now, lest he put forth his
hand, and take also of the tree of life, and eat, and live
for ever:
23 Kaj Dio la Eternulo eligis lin el la Edena gxardeno, por ke
li prilaboradu la teron, el kiu li estis prenita.
Therefore the LORD God sent him forth from the garden of
Eden, to till the ground from whence he was taken.
24 Kaj Li elpelis Adamon, kaj lokis antaux la Edena gxardeno la
kerubon kaj la turnigxantan flaman glavon, por gardi la
vojon al la arbo de vivo.
So he drove out the man; and he placed at the east of the
garden of Eden Cherubims, and a flaming sword which turned
every way, to keep the way of the tree of life.
Cxapitro 4
1 Kaj Adam ekkonis Evan, sian edzinon, kaj sxi gravedigxis,
kaj sxi naskis Kainon; kaj sxi diris: Mi akiris homon de la
Eternulo.
And Adam knew Eve his wife; and she conceived, and bare
Cain, and said, I have gotten a man from the LORD.
2 Kaj plue sxi naskis lian fraton Habel. Kaj Habel farigxis
sxafpasxtisto, kaj Kain farigxis terlaboristo.
And she again bare his brother Abel. And Abel was a keeper
of sheep, but Cain was a tiller of the ground.
3 Kaj post ia tempo farigxis, ke Kain alportis el la fruktoj
de la tero donacoferon al la Eternulo.
And in process of time it came to pass, that Cain brought of
the fruit of the ground an offering unto the LORD.
4 Kaj Habel ankaux alportis el la unuenaskitoj de siaj sxafoj
kaj el ilia graso. Kaj la Eternulo atentis Habelon kaj lian
donacoferon;
And Abel, he also brought of the firstlings of his flock and
of the fat thereof. And the LORD had respect unto Abel and
to his offering:
5 sed Kainon kaj lian donacoferon Li ne atentis. Kaj Kain tre
ekkoleris, kaj lia vizagxo klinigxis.
But unto Cain and to his offering he had not respect. And
Cain was very wroth, and his countenance fell.
6 Kaj la Eternulo diris al Kain: Kial vi koleras? kaj kial
klinigxis via vizagxo?
And the LORD said unto Cain, Why art thou wroth? and why is
thy countenance fallen?
7 Ja se vi agos bone, vi estos forta; sed se vi agos malbone,
la peko kusxos cxe la pordo, kaj vin gxi aspiros, sed vi
regu super gxi.
If thou doest well, shalt thou not be accepted? and if thou
doest not well, sin lieth at the door. And unto thee shall
be his desire, and thou shalt rule over him.
8 Kaj Kain parolis kun sia frato Habel; kaj kiam ili estis sur
la kampo, Kain levigxis kontraux sian fraton Habel kaj
mortigis lin.
And Cain talked with Abel his brother: and it came to pass,
when they were in the field, that Cain rose up against Abel
his brother, and slew him.
9 Kaj la Eternulo diris al Kain: Kie estas via frato Habel?
Kaj tiu diris: Mi ne scias; cxu mi estas gardisto de mia
frato?
And the LORD said unto Cain, Where is Abel thy brother? And
he said, I know not: Am I my brother's keeper?
10 Kaj Li diris: Kion vi faris? la vocxo de la sango de via
frato krias al Mi de la tero.
And he said, What hast thou done? the voice of thy brother's
blood crieth unto me from the ground.
11 Kaj nun estu malbenita de sur la tero, kiu malfermis sian
busxon, por preni la sangon de via frato el via mano.
And now art thou cursed from the earth, which hath opened
her mouth to receive thy brother's blood from thy hand;
12 Kiam vi prilaboros la teron, gxi ne plu donos al vi sian
forton; vaganto kaj forkuranto vi estos sur la tero.
When thou tillest the ground, it shall not henceforth yield
unto thee her strength; a fugitive and a vagabond shalt thou
be in the earth.
13 Kaj Kain diris al la Eternulo: Pli granda estas mia puno, ol
kiom mi povos elporti.
And Cain said unto the LORD, My punishment is greater than I
can bear.
14 Jen Vi forpelas min hodiaux de sur la tero, kaj mi devas min
kasxi de antaux Via vizagxo, kaj mi estos vaganto kaj
forkuranto sur la tero, kaj iu ajn, kiu min renkontos,
mortigos min.
Behold, thou hast driven me out this day from the face of
the earth; and from thy face shall I be hid; and I shall be
a fugitive and a vagabond in the earth; and it shall come to
pass, that every one that findeth me shall slay me.
15 Kaj la Eternulo diris al li: Sciu, ke al iu, kiu mortigos
Kainon, estos vengxite sepoble. Kaj la Eternulo faris sur
Kain signon, ke ne mortigu lin iu, kiu lin renkontos.
And the LORD said unto him, Therefore whosoever slayeth
Cain, vengeance shall be taken on him sevenfold. And the
LORD set a mark upon Cain, lest any finding him should kill
him.
16 Kaj Kain foriris de antaux la Eternulo, kaj logxigxis en la
lando Nod, oriente de Eden.
And Cain went out from the presence of the LORD, and dwelt
in the land of Nod, on the east of Eden.
17 Kaj Kain ekkonis sian edzinon, kaj sxi gravedigxis, kaj sxi
naskis Hxanohxon. Kaj li konstruis urbon, kaj li donis al
la urbo nomon laux la nomo de sia filo: Hxanohx.
And Cain knew his wife; and she conceived, and bare Enoch:
and he builded a city, and called the name of the city,
after the name of his son, Enoch.
18 Kaj al Hxanohx naskigxis Irad, kaj al Irad naskigxis
Mehxujael, kaj al Mehxujael naskigxis Metusxael, kaj al
Metusxael naskigxis Lemehx.
And unto Enoch was born Irad: and Irad begat Mehujael: and
Mehujael begat Methusael: and Methusael begat Lamech.
19 Kaj Lemehx prenis al si du edzinojn: unu havis la nomon Ada,
kaj la dua havis la nomon Cila.
And Lamech took unto him two wives: the name of the one was
Adah, and the name of the other Zillah.
20 Kaj Ada naskis Jabalon; li estis la patro de tiuj, kiuj
logxas en tendoj kaj pasxtas brutojn.
And Adah bare Jabal: he was the father of such as dwell in
tents, and of such as have cattle.
21 Kaj la nomo de lia frato estis Jubal; li estis la patro de
cxiuj, kiuj ludas harpon kaj fluton.
And his brother's name was Jubal: he was the father of all
such as handle the harp and organ.
22 Cila ankaux naskis Tubal-Kainon, forgxanton de diversaj
majstrajxoj el kupro kaj fero. Kaj la fratino de Tubal-Kain
estis Naama.
And Zillah, she also bare Tubalcain, an instructer of every
artificer in brass and iron: and the sister of Tubalcain was
Naamah.
23 Kaj Lemehx diris al siaj edzinoj Ada kaj Cila:
Auxskultu mian vocxon, edzinoj de Lemehx,
Atentu mian parolon!
Cxar viron mi mortigis por vundo al mi
Kaj junulon por tubero al mi;
And Lamech said unto his wives, Adah and Zillah, Hear my
voice; ye wives of Lamech, hearken unto my speech: for I
have slain a man to my wounding, and a young man to my hurt.
24 Se sepoble estos vengxite por Kain,
Por Lemehx estos sepdek-sepoble.
If Cain shall be avenged sevenfold, truly Lamech seventy and
sevenfold.
25 Kaj denove Adam ekkonis sian edzinon, kaj sxi naskis filon,
kaj donis al li la nomon Set: Cxar Dio metis al mi alian
semon anstataux Habel, kiun mortigis Kain.
And Adam knew his wife again; and she bare a son, and called
his name Seth: For God, said she, hath appointed me another
seed instead of Abel, whom Cain slew.
26 Kaj al Set ankoraux naskigxis filo, kaj li donis al li la
nomon Enosx. Tiam oni komencis alvokadi la nomon de la
Eternulo.
And to Seth, to him also there was born a son; and he called
his name Enos: then began men to call upon the name of the
LORD.
Cxapitro 5
1 Jen estas la libro de naskoj de Adam. Kiam Dio kreis la
homon, Li faris lin laux la bildo de Dio;
This is the book of the generations of Adam. In the day that
God created man, in the likeness of God made he him;
2 kiel viron kaj virinon Li kreis ilin, kaj Li benis ilin kaj
donis al ili la nomon Homo en la tago de ilia naskigxo.
Male and female created he them; and blessed them, and
called their name Adam, in the day when they were created.
3 Kaj Adam vivis cent tridek jarojn, kaj al li naskigxis filo
laux lia bildo kaj simileco, kaj li donis al li la nomon
Set.
And Adam lived an hundred and thirty years, and begat a son
in his own likeness, and after his image; and called his
name Seth:
4 Kaj Adam vivis, post kiam naskigxis al li Set, okcent
jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And the days of Adam after he had begotten Seth were eight
hundred years: and he begat sons and daughters:
5 Kaj la tuta vivo, kiun travivis Adam, estis nauxcent tridek
jaroj, kaj li mortis.
And all the days that Adam lived were nine hundred and
thirty years: and he died.
6 Kaj Set vivis cent kvin jarojn, kaj naskigxis al li Enosx.
And Seth lived an hundred and five years, and begat Enos:
7 Kaj Set vivis, post kiam naskigxis al li Enosx, okcent sep
jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Seth lived after he begat Enos eight hundred and seven
years, and begat sons and daughters:
8 Kaj la tuta vivo de Set estis nauxcent dek du jaroj, kaj li
mortis.
And all the days of Seth were nine hundred and twelve years:
and he died.
9 Kaj Enosx vivis nauxdek jarojn, kaj naskigxis al li Kenan.
And Enos lived ninety years, and begat Cainan:
10 Kaj Enosx vivis, post kiam naskigxis al li Kenan, okcent dek
kvin jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Enos lived after he begat Cainan eight hundred and
fifteen years, and begat sons and daughters:
11 Kaj la tuta vivo de Enosx estis nauxcent kvin jaroj, kaj li
mortis.
And all the days of Enos were nine hundred and five years:
and he died.
12 Kaj Kenan vivis sepdek jarojn, kaj naskigxis al li
Mahalalel.
And Cainan lived seventy years and begat Mahalaleel:
13 Kaj Kenan vivis, post kiam naskigxis al li Mahalalel, okcent
kvardek jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Cainan lived after he begat Mahalaleel eight hundred and
forty years, and begat sons and daughters:
14 Kaj la tuta vivo de Kenan estis nauxcent dek jaroj, kaj li
mortis.
And all the days of Cainan were nine hundred and ten years:
and he died.
15 Kaj Mahalalel vivis sesdek kvin jarojn, kaj naskigxis al li
Jared.
And Mahalaleel lived sixty and five years, and begat Jared:
16 Kaj Mahalalel vivis, post kiam naskigxis al li Jared, okcent
tridek jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Mahalaleel lived after he begat Jared eight hundred and
thirty years, and begat sons and daughters:
17 Kaj la tuta vivo de Mahalalel estis okcent nauxdek kvin
jaroj, kaj li mortis.
And all the days of Mahalaleel were eight hundred ninety and
five years: and he died.
18 Kaj Jared vivis cent sesdek du jarojn, kaj naskigxis al li
Hxanohx.
And Jared lived an hundred sixty and two years, and he begat
Enoch:
19 Kaj Jared vivis, post kiam naskigxis al li Hxanohx, okcent
jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Jared lived after he begat Enoch eight hundred years,
and begat sons and daughters:
20 Kaj la tuta vivo de Jared estis nauxcent sesdek du jaroj,
kaj li mortis.
And all the days of Jared were nine hundred sixty and two
years: and he died.
21 Kaj Hxanohx vivis sesdek kvin jarojn, kaj naskigxis al li
Metusxelahx.
And Enoch lived sixty and five years, and begat Methuselah:
22 Kaj Hxanohx iradis kun Dio, post kiam naskigxis al li
Metusxelahx, tricent jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj
filinoj.
And Enoch walked with God after he begat Methuselah three
hundred years, and begat sons and daughters:
23 Kaj la tuta vivo de Hxanohx estis tricent sesdek kvin jaroj.
And all the days of Enoch were three hundred sixty and five
years:
24 Kaj Hxanohx iradis kun Dio; kaj li malaperis, cxar Dio lin
prenis.
And Enoch walked with God: and he was not; for God took him.
25 Kaj Metusxelahx vivis cent okdek sep jarojn, kaj naskigxis
al li Lemehx.
And Methuselah lived an hundred eighty and seven years, and
begat Lamech.
26 Kaj Metusxelahx vivis, post kiam naskigxis al li Lemehx,
sepcent okdek du jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj
filinoj.
And Methuselah lived after he begat Lamech seven hundred
eighty and two years, and begat sons and daughters:
27 Kaj la tuta vivo de Metusxelahx estis nauxcent sesdek naux
jaroj, kaj li mortis.
And all the days of Methuselah were nine hundred sixty and
nine years: and he died.
28 Kaj Lemehx vivis cent okdek du jarojn, kaj naskigxis al li
filo.
And Lamech lived an hundred eighty and two years, and begat
a son:
29 Kaj li donis al li la nomon Noa, dirante: Cxi tiu konsolos
nin en niaj faroj kaj en la laboroj de niaj manoj sur la
tero, kiun la Eternulo malbenis.
And he called his name Noah, saying, This same shall comfort
us concerning our work and toil of our hands, because of the
ground which the LORD hath cursed.
30 Kaj Lemehx vivis, post kiam naskigxis al li Noa, kvincent
nauxdek kvin jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Lamech lived after he begat Noah five hundred ninety and
five years, and begat sons and daughters:
31 Kaj la tuta vivo de Lemehx estis sepcent sepdek sep jaroj,
kaj li mortis.
And all the days of Lamech were seven hundred seventy and
seven years: and he died.
32 Kaj Noa havis la agxon de kvincent jaroj, kaj al Noa
naskigxis Sxem, Hxam, kaj Jafet.
And Noah was five hundred years old: and Noah begat Shem,
Ham, and Japheth.
Cxapitro 6
1 Kaj kiam la homoj komencis multigxi sur la tero kaj al ili
naskigxis filinoj,
And it came to pass, when men began to multiply on the face
of the earth, and daughters were born unto them,
2 tiam la filoj de Dio vidis la filinojn de la homoj, ke ili
estas belaj; kaj ili prenis al si edzinojn el cxiuj, kiujn
ili elektis.
That the sons of God saw the daughters of men that they were
fair; and they took them wives of all which they chose.
3 Kaj la Eternulo diris: Ne regos Mia spirito inter la homoj
eterne, pro iliaj pekoj, cxar ili estas karno; ilia vivo
estu cent dudek jaroj.
And the LORD said, My spirit shall not always strive with
man, for that he also is flesh: yet his days shall be an
hundred and twenty years.
4 Gigantoj estis sur la tero en tiu tempo, ecx post kiam la
filoj de Dio venis al la filinoj de la homoj kaj cxi tiuj
naskis al ili. Tio estis la fortuloj, tre famaj de plej
antikva tempo.
There were giants in the earth in those days; and also after
that, when the sons of God came in unto the daughters of
men, and they bare children to them, the same became mighty
men which were of old, men of renown.
5 Kaj la Eternulo vidis, ke granda estas la malboneco de la
homoj sur la tero kaj ke cxiuj pensoj kaj intencoj de iliaj
koroj estas nur malbono en cxiu tempo;
And God saw that the wickedness of man was great in the
earth, and that every imagination of the thoughts of his
heart was only evil continually.
6 tiam la Eternulo pentis, ke Li kreis la homon sur la tero,
kaj Li afliktigxis en Sia koro.
And it repented the LORD that he had made man on the earth,
and it grieved him at his heart.
7 Kaj la Eternulo diris: Mi ekstermos de sur la tero la homon,
kiun Mi kreis, de la homo gxis la brutoj, gxis la rampajxoj,
kaj gxis la birdoj de la cxielo; cxar Mi pentas, ke Mi ilin
kreis.
And the LORD said, I will destroy man whom I have created
from the face of the earth; both man, and beast, and the
creeping thing, and the fowls of the air; for it repenteth
me that I have made them.
8 Sed Noa akiris placxon en la okuloj de la Eternulo.
But Noah found grace in the eyes of the LORD.
9 Jen estas la historio de Noa: Noa estis homo virta kaj
senmakula en sia generacio; kun Dio Noa iradis.
These are the generations of Noah: Noah was a just man and
perfect in his generations, and Noah walked with God.
10 Kaj naskigxis al Noa tri filoj: Sxem, Hxam, kaj Jafet.
And Noah begat three sons, Shem, Ham, and Japheth.
11 Kaj la tero malvirtigxis antaux Dio, kaj la tero plenigxis
de maljustajxoj.
The earth also was corrupt before God, and the earth was
filled with violence.
12 Kaj Dio vidis la teron, ke gxi malvirtigxis, cxar cxiu karno
malvirtigis sian vojon sur la tero.
And God looked upon the earth, and, behold, it was corrupt;
for all flesh had corrupted his way upon the earth.
13 Kaj Dio diris al Noa: La fino de cxiu karno venis antaux
Min, cxar la tero plenigxis de maljustajxoj per ili, kaj jen
Mi pereigos ilin kun la tero.
And God said unto Noah, The end of all flesh is come before
me; for the earth is filled with violence through them; and,
behold, I will destroy them with the earth.
14 Faru al vi arkeon el ligno gofera; apartajxojn faru en la
arkeo, kaj sxmiru gxin per pecxo interne kaj ekstere.
Make thee an ark of gopher wood; rooms shalt thou make in
the ark, and shalt pitch it within and without with pitch.
15 Kaj faru gxin tiamaniere: tricent ulnoj estu la longo de la
arkeo, kvindek ulnoj gxia largxo, kaj tridek ulnoj gxia
alto.
And this is the fashion which thou shalt make it of: The
length of the ark shall be three hundred cubits, the breadth
of it fifty cubits, and the height of it thirty cubits.
16 Fenestron faru en la arkeo, supre, kun la alto de unu ulno,
kaj la pordon de la arkeo vi faros en la flanko; malsupran
spacon, duan spacon, kaj trian spacon faru en gxi.
A window shalt thou make to the ark, and in a cubit shalt
thou finish it above; and the door of the ark shalt thou set
in the side thereof; with lower, second, and third stories
shalt thou make it.
17 Kaj jen Mi venigos akvan diluvon sur la teron, por ekstermi
cxiun karnon, kiu havas en si spiriton de vivo sub la
cxielo; cxio, kio estas sur la tero, pereos.
And, behold, I, even I, do bring a flood of waters upon the
earth, to destroy all flesh, wherein is the breath of life,
from under heaven; and every thing that is in the earth
shall die.
18 Kaj Mi starigos Mian interligon kun vi; kaj vi eniros en la
arkeon, vi kaj viaj filoj kaj via edzino kaj la edzinoj de
viaj filoj kune kun vi.
But with thee will I establish my covenant; and thou shalt
come into the ark, thou, and thy sons, and thy wife, and thy
sons' wives with thee.
19 Kaj el cxiuj vivajxoj, el cxiu karno, enkonduku po unu paro
el cxiuj en la arkeon, ke ili restu vivaj kun vi; virbesto
kaj virinbesto ili estu.
And of every living thing of all flesh, two of every sort
shalt thou bring into the ark, to keep them alive with thee;
they shall be male and female.
20 El la birdoj laux iliaj specoj, kaj el la brutoj laux iliaj
specoj, el cxiuj rampajxoj de la tero laux iliaj specoj, po
paro el cxiuj eniru kun vi, por resti vivaj.
Of fowls after their kind, and of cattle after their kind,
of every creeping thing of the earth after his kind, two of
every sort shall come unto thee, to keep them alive.
21 Kaj vi prenu al vi el cxiuj mangxajxoj, kiuj estas
mangxataj, kaj kolektu al vi; kaj gxi estu por vi kaj por
ili por mangxi.
And take thou unto thee of all food that is eaten, and thou
shalt gather it to thee; and it shall be for food for thee,
and for them.
22 Kaj Noa tion faris; cxion, kiel Dio al li ordonis, tiel li
faris.
Thus did Noah; according to all that God commanded him, so
did he.
Cxapitro 7
1 Kaj la Eternulo diris al Noa: Eniru vi kaj via tuta familio
en la arkeon, cxar vin Mi vidis, ke vi estas virtulo antaux
Mi en cxi tiu generacio.
And the LORD said unto Noah, Come thou and all thy house
into the ark; for thee have I seen righteous before me in
this generation.
2 El cxiuj brutoj puraj prenu al vi po sep paroj, virbestojn
kaj iliajn inojn; kaj el la brutoj, kiuj ne estas puraj, po
du, virbeston kaj gxian inon.
Of every clean beast thou shalt take to thee by sevens, the
male and his female: and of beasts that are not clean by
two, the male and his female.
3 Ankaux el la birdoj de la cxielo po sep paroj, virbestojn
kaj virinbestojn, por ke semo restu sur la tuta tero.
Of fowls also of the air by sevens, the male and the female;
to keep seed alive upon the face of all the earth.
4 Cxar post sep tagoj Mi pluvigos sur la teron dum kvardek
tagoj kaj kvardek noktoj, kaj Mi ekstermos de sur la tero
cxiujn ekzistajxojn, kiujn Mi kreis.
For yet seven days, and I will cause it to rain upon the
earth forty days and forty nights; and every living
substance that I have made will I destroy from off the face
of the earth.
5 Kaj Noa faris cxion, kion la Eternulo al li ordonis.
And Noah did according unto all that the LORD commanded him.
6 Kaj Noa havis la agxon de sescent jaroj, kiam la akva diluvo
venis sur la teron.
And Noah was six hundred years old when the flood of waters
was upon the earth.
7 Kaj eniris Noa kaj liaj filoj kaj lia edzino kaj la edzinoj
de liaj filoj kune kun li en la arkeon, pro la akvo de la
diluvo.
And Noah went in, and his sons, and his wife, and his sons'
wives with him, into the ark, because of the waters of the
flood.
8 El la brutoj puraj, kaj el la brutoj, kiuj ne estas puraj,
kaj el la birdoj, kaj el cxiuj rampajxoj sur la tero,
Of clean beasts, and of beasts that are not clean, and of
fowls, and of every thing that creepeth upon the earth,
9 po unu paro venis al Noa en la arkeon, virbesto kaj ino,
kiel Dio ordonis al Noa.
There went in two and two unto Noah into the ark, the male
and the female, as God had commanded Noah.
10 Kaj kiam pasis la sep tagoj, la diluva akvo venis sur la
teron.
And it came to pass after seven days, that the waters of the
flood were upon the earth.
11 En la sescenta jaro de la vivo de Noa, en la dua monato, en
la dek-sepa tago de la monato, en tiu tago disfendigxis
cxiuj fontoj de la granda abismo kaj la aperturoj de la
cxielo malfermigxis.
In the six hundredth year of Noah's life, in the second
month, the seventeenth day of the month, the same day were
all the fountains of the great deep broken up, and the
windows of heaven were opened.
12 Kaj estis pluvo sur la tero dum kvardek tagoj kaj kvardek
noktoj.
And the rain was upon the earth forty days and forty nights.
13 Gxuste en tiu tago eniris en la arkeon Noa, kaj Sxem kaj
Hxam kaj Jafet, la filoj de Noa, kaj la edzino de Noa, kaj
la tri edzinoj de liaj filoj kune kun ili;
In the selfsame day entered Noah, and Shem, and Ham, and
Japheth, the sons of Noah, and Noah's wife, and the three
wives of his sons with them, into the ark;
14 ili, kaj cxiuj bestoj laux siaj specoj, kaj cxiuj brutoj
laux siaj specoj, kaj cxiuj rampajxoj, kiuj rampas sur la
tero, laux siaj specoj, kaj cxiuj flugajxoj laux siaj
specoj, cxiuj birdoj, cxiuj flugilhavantoj.
They, and every beast after his kind, and all the cattle
after their kind, and every creeping thing that creepeth
upon the earth after his kind, and every fowl after his
kind, every bird of every sort.
15 Kaj eniris al Noa en la arkeon po du el cxiu karno, kiu
havas en si spiriton de vivo.
And they went in unto Noah into the ark, two and two of all
flesh, wherein is the breath of life.
16 Kaj la venintoj, virbesto kaj ino el cxiu karno, eniris,
kiel ordonis al ili Dio; kaj la Eternulo fermis post ili.
And they that went in, went in male and female of all flesh,
as God had commanded him: and the LORD shut him in.
17 Kaj estis diluvo dum kvardek tagoj sur la tero; kaj
multigxis la akvo kaj levis la arkeon, kaj gxi estis alte
super la tero.
And the flood was forty days upon the earth; and the waters
increased, and bare up the ark, and it was lift up above the
earth.
18 Kaj la akvo fortigxis sur la tero, kaj la arkeo nagxis sur
la suprajxo de la akvo.
And the waters prevailed, and were increased greatly upon
the earth; and the ark went upon the face of the waters.
19 Kaj la akvo treege fortigxis kaj tre multigxis sur la tero;
kaj kovrigxis cxiuj altaj montoj, kiuj estas sub la cxielo.
And the waters prevailed exceedingly upon the earth; and all
the high hills, that were under the whole heaven, were
covered.
20 Dek kvin ulnojn pli alte levigxis la akvo kaj kovris la
montojn.
Fifteen cubits upward did the waters prevail; and the
mountains were covered.
21 Kaj pereis cxiu karno, kiu movigxas sur la tero, la birdoj
kaj la brutoj kaj la bestoj, kaj cxiuj rampajxoj, kiuj
rampas sur la tero, kaj cxiuj homoj.
And all flesh died that moved upon the earth, both of fowl,
and of cattle, and of beast, and of every creeping thing
that creepeth upon the earth, and every man:
22 Cxio, kio havis en si spiriton de vivo, el cxio, kio estis
sur la seka tero, mortis.
All in whose nostrils was the breath of life, of all that
was in the dry land, died.
23 Kaj ekstermigxis cxiuj ekzistajxoj, kiuj estis sur la tero,
de homo gxis brutoj kaj rampajxoj kaj birdoj de la cxielo;
ili ekstermigxis de sur la tero; kaj restis nur Noa kaj kio
estis kun li en la arkeo.
And every living substance was destroyed which was upon the
face of the ground, both man, and cattle, and the creeping
things, and the fowl of the heaven; and they were destroyed
from the earth: and Noah only remained alive, and they that
were with him in the ark.
24 Kaj la akvo okupis la teron dum cent kvindek tagoj.
And the waters prevailed upon the earth an hundred and fifty
days.
Cxapitro 8
1 Kaj Dio rememoris Noan, kaj cxiujn bestojn kaj cxiujn
brutojn, kiuj estis kun li en la arkeo; kaj Dio venigis
venton sur la teron, kaj la akvo kvietigxis.
And God remembered Noah, and every living thing, and all the
cattle that was with him in the ark: and God made a wind to
pass over the earth, and the waters asswaged;
2 Kaj fermigxis la fontoj de la abismo kaj la aperturoj de la
cxielo, kaj cxesigxis la pluvo el la cxielo.
The fountains also of the deep and the windows of heaven
were stopped, and the rain from heaven was restrained;
3 Kaj iom post iom reforigxis la akvo de sur la tero, kaj la
akvo komencis malmultigxi post la paso de cent kvindek
tagoj.
And the waters returned from off the earth continually: and
after the end of the hundred and fifty days the waters were
abated.
4 Kaj la arkeo haltis en la sepa monato, en la dek-sepa tago
de la monato, sur la montoj Ararat.
And the ark rested in the seventh month, on the seventeenth
day of the month, upon the mountains of Ararat.
5 Kaj la akvo konstante malpliigxadis gxis la deka monato; en
la unua tago de la deka monato montrigxis la suproj de la
montoj.
And the waters decreased continually until the tenth month:
in the tenth month, on the first day of the month, were the
tops of the mountains seen.
6 Kaj post kvardek tagoj Noa malfermis la fenestron de la
arkeo, kiun li faris.
And it came to pass at the end of forty days, that Noah
opened the window of the ark which he had made:
7 Kaj li ellasis korvon, kaj gxi elflugis, forflugadis kaj
revenadis, gxis forsekigxis la akvo sur la tero.
And he sent forth a raven, which went forth to and fro,
until the waters were dried up from off the earth.
8 Kaj li ellasis de si kolombon, por vidi, cxu jam
malfortigxis la akvo sur la tero.
Also he sent forth a dove from him, to see if the waters
were abated from off the face of the ground;
9 Sed la kolombo ne trovis ripozejon por siaj piedoj, kaj gxi
revenis al li en la arkeon, cxar akvo estis sur la suprajxo
de la tuta tero. Kaj li etendis sian manon kaj prenis la
kolombon kaj envenigis gxin al si en la arkeon.
But the dove found no rest for the sole of her foot, and she
returned unto him into the ark, for the waters were on the
face of the whole earth: then he put forth his hand, and
took her, and pulled her in unto him into the ark.
10 Kaj li atendis ankoraux aliajn sep tagojn, kaj li denove
ellasis la kolombon el la arkeo.
And he stayed yet other seven days; and again he sent forth
the dove out of the ark;
11 Kaj revenis al li la kolombo en tempo vespera, kaj jen gxi
havis en sia busxo desxiritan folion de olivarbo; kaj Noa
konvinkigxis, ke la akvo malfortigxis sur la tero.
And the dove came in to him in the evening; and, lo, in her
mouth was an olive leaf pluckt off: so Noah knew that the
waters were abated from off the earth.
12 Kaj li atendis ankoraux aliajn sep tagojn, kaj li ellasis la
kolombon, kaj cxi tiu jam ne plu revenis al li.
And he stayed yet other seven days; and sent forth the dove;
which returned not again unto him any more.
13 Kaj en la sescent-unua jaro, en la unua tago de la unua
monato, forsekigxis la akvo sur la tero; kaj Noa malfermis
la tegmenton de la arkeo, kaj li vidis, ke sekigxis la
suprajxo de la tero.
And it came to pass in the six hundredth and first year, in
the first month, the first day of the month, the waters were
dried up from off the earth: and Noah removed the covering
of the ark, and looked, and, behold, the face of the ground
was dry.
14 Kaj en la dua monato, en la dudek-sepa tago de la monato, la
tero elsekigxis.
And in the second month, on the seven and twentieth day of
the month, was the earth dried.
15 Kaj Dio diris al Noa jene:
And God spake unto Noah, saying,
16 Eliru el la arkeo, vi kaj via edzino kaj viaj filoj kaj la
edzinoj de viaj filoj kune kun vi;
Go forth of the ark, thou, and thy wife, and thy sons, and
thy sons' wives with thee.
17 cxiujn bestojn, kiuj estas kun vi, el cxiu karno, el la
birdoj kaj brutoj, kaj el cxiuj rampajxoj, kiuj rampas sur
la tero, elirigu kune kun vi; kaj ili movigxu sur la tero
kaj fruktu kaj multigxu sur la tero.
Bring forth with thee every living thing that is with thee,
of all flesh, both of fowl, and of cattle, and of every
creeping thing that creepeth upon the earth; that they may
breed abundantly in the earth, and be fruitful, and multiply
upon the earth.
18 Kaj eliris Noa kaj liaj filoj kaj lia edzino kaj la edzinoj
de liaj filoj kune kun li.
And Noah went forth, and his sons, and his wife, and his
sons' wives with him:
19 Cxiuj bestoj, cxiuj rampajxoj, kaj cxiuj birdoj, cxio, kio
movigxas sur la tero, laux siaj familioj, eliris el la
arkeo.
Every beast, every creeping thing, and every fowl, and
whatsoever creepeth upon the earth, after their kinds, went
forth out of the ark.
20 Kaj Noa konstruis altaron al la Eternulo, kaj li prenis el
cxiuj puraj brutoj kaj el cxiuj puraj birdoj kaj oferis
bruloferojn sur la altaro.
And Noah builded an altar unto the LORD; and took of every
clean beast, and of every clean fowl, and offered burnt
offerings on the altar.
21 Kaj la Eternulo flaris la agrablan odoron, kaj la Eternulo
diris en Sia koro: Mi ne plu malbenos la teron pro la homo,
cxar la penso de la homa koro estas malbona jam de lia
juneco; kaj Mi ne batos plu cxion vivantan, kiel Mi faris.
And the LORD smelled a sweet savour; and the LORD said in
his heart, I will not again curse the ground any more for
man's sake; for the imagination of man's heart is evil from
his youth; neither will I again smite any more every thing
living, as I have done.
22 De nun tiel longe, kiel la tero ekzistos, semado kaj
rikoltado, malvarmo kaj varmo, somero kaj vintro, tago kaj
nokto ne cxesigxos.
While the earth remaineth, seedtime and harvest, and cold
and heat, and summer and winter, and day and night shall not
cease.
Cxapitro 9
1 Kaj Dio benis Noan kaj liajn filojn, kaj diris al ili:
Fruktu kaj multigxu, kaj plenigu la teron.
And God blessed Noah and his sons, and said unto them, Be
fruitful, and multiply, and replenish the earth.
2 Kaj ili timu vin kaj tremu antaux vi, cxiuj bestoj de la
tero kaj cxiuj birdoj de la cxielo, cxio, kio movigxas sur
la tero, kaj cxiuj fisxoj de la maro; en viajn manojn ili
estas transdonitaj.
And the fear of you and the dread of you shall be upon every
beast of the earth, and upon every fowl of the air, upon all
that moveth upon the earth, and upon all the fishes of the
sea; into your hand are they delivered.
3 Cxio, kio movigxas kaj vivas, servu al vi kiel mangxajxo;
kiel verdan herbon, Mi donis al vi cxion.
Every moving thing that liveth shall be meat for you; even
as the green herb have I given you all things.
4 Nur karnon kune kun gxia animo, la sango, ne mangxu.
But flesh with the life thereof, which is the blood thereof,
shall ye not eat.
5 Ankaux vian sangon kaj animon Mi repostulos, el la manoj de
cxiuj bestoj Mi gxin repostulos, kaj el la manoj de homo, el
la manoj de cxiu homo pro lia frato Mi repostulos la animon
de homo.
And surely your blood of your lives will I require; at the
hand of every beast will I require it, and at the hand of
man; at the hand of every man's brother will I require the
life of man.
6 Se iu versxos sangon de homo, lia sango ankaux estos
versxita de homo; cxar laux la bildo de Dio estas farita la
homo.
Whoso sheddeth man's blood, by man shall his blood be shed:
for in the image of God made he man.
7 Kaj vi fruktu kaj multigxu, movigxadu sur la tero kaj
multigxu sur gxi.
And you, be ye fruitful, and multiply; bring forth
abundantly in the earth, and multiply therein.
8 Kaj Dio diris al Noa kaj al liaj filoj kune kun li jene:
And God spake unto Noah, and to his sons with him, saying,
9 Jen Mi starigas Mian interligon kun vi kaj kun via idaro
post vi;
And I, behold, I establish my covenant with you, and with
your seed after you;
10 kaj kun cxiu viva ekzistajxo, kiu estas kun vi, el birdoj,
el brutoj, kaj el cxiuj bestoj de la tero kun vi, el cxiuj,
kiuj eliris el la arkeo, kun cxiuj bestoj de la tero.
And with every living creature that is with you, of the
fowl, of the cattle, and of every beast of the earth with
you; from all that go out of the ark, to every beast of the
earth.
11 Kaj Mi starigas Mian interligon kun vi, ke ne ekstermigxos
plu cxiu karno per akvo de diluvo, kaj ne estos plu diluvo,
por pereigi la teron.
And I will establish my covenant with you, neither shall all
flesh be cut off any more by the waters of a flood; neither
shall there any more be a flood to destroy the earth.
12 Kaj Dio diris: Cxi tio estas la signo de la interligo, kiun
Mi metas inter Mi kaj inter vi kaj inter cxiu viva
ekzistajxo, kiu estas kun vi, por eternaj generacioj:
And God said, This is the token of the covenant which I make
between me and you and every living creature that is with
you, for perpetual generations:
13 Mian arkon Mi metas en la nubon, kaj gxi estu signo de la
interligo inter Mi kaj la tero.
I do set my bow in the cloud, and it shall be for a token of
a covenant between me and the earth.
14 Kaj kiam Mi venigos nubon super la teron, montrigxos la arko
en la nubo;
And it shall come to pass, when I bring a cloud over the
earth, that the bow shall be seen in the cloud:
15 kaj Mi rememoros Mian interligon, kiu ekzistas inter Mi kaj
vi kaj cxiu viva ekzistajxo el cxiu karno, kaj la akvo ne
farigxos plu diluvo, por pereigi cxiun karnon.
And I will remember my covenant, which is between me and you
and every living creature of all flesh; and the waters shall
no more become a flood to destroy all flesh.
16 Kaj la arko estos en la nubo; kaj Mi gxin vidos, por memori
pri la eterna interligo inter Dio kaj cxiu viva ekzistajxo
el cxiu karno, kiu estas sur la tero.
And the bow shall be in the cloud; and I will look upon it,
that I may remember the everlasting covenant between God and
every living creature of all flesh that is upon the earth.
17 Kaj Dio diris al Noa: Cxi tio estas la signo de la
interligo, kiun Mi starigis inter Mi kaj cxiu karno, kiu
estas sur la tero.
And God said unto Noah, This is the token of the covenant,
which I have established between me and all flesh that is
upon the earth.
18 Kaj la filoj de Noa, kiuj eliris el la arkeo, estis: Sxem,
Hxam, kaj Jafet; kaj Hxam estis la patro de Kanaan.
And the sons of Noah, that went forth of the ark, were Shem,
and Ham, and Japheth: and Ham is the father of Canaan.
19 Tio estis la tri filoj de Noa; kaj de ili diskreskis la tuta
logxantaro de la tero.
These are the three sons of Noah: and of them was the whole
earth overspread.
20 Kaj Noa komencis terkultivan laboron kaj plantis
vinbergxardenon.
And Noah began to be an husbandman, and he planted a
vineyard:
21 Kaj li trinkis el la vino kaj ebriigxis, kaj nudigxis en sia
tendo.
And he drank of the wine, and was drunken; and he was
uncovered within his tent.
22 Kaj Hxam, la patro de Kanaan, vidis la nudecon de sia patro,
kaj li diris tion al siaj du fratoj ekstere.
And Ham, the father of Canaan, saw the nakedness of his
father, and told his two brethren without.
23 Kaj Sxem kaj Jafet prenis la veston kaj metis gxin sur siajn
sxultrojn, kaj iris dorsdirekte kaj kovris la nudecon de sia
patro; kaj iliaj vizagxoj estis turnitaj malantauxen, kaj la
nudecon de sia patro ili ne vidis.
And Shem and Japheth took a garment, and laid it upon both
their shoulders, and went backward, and covered the
nakedness of their father; and their faces were backward,
and they saw not their father's nakedness.
24 Kaj Noa vekigxis de sia ebrieco, kaj li sciigxis, kiel agis
kun li lia pli juna filo.
And Noah awoke from his wine, and knew what his younger son
had done unto him.
25 Kaj li diris:
Malbenita estu Kanaan;
Sklavo de sklavoj li estu cxe siaj fratoj.
And he said, Cursed be Canaan; a servant of servants shall
he be unto his brethren.
26 Kaj li diris:
Glorata estu la Eternulo, la Dio de Sxem;
Kaj Kanaan estu sklavo al ili;
And he said, Blessed be the LORD God of Shem; and Canaan
shall be his servant.
27 Dio disvastigu Jafeton,
Kaj li logxu en la tendoj de Sxem,
Kaj Kanaan estu sklavo al ili.
God shall enlarge Japheth, and he shall dwell in the tents
of Shem; and Canaan shall be his servant.
28 Kaj Noa vivis post la diluvo tricent kvindek jarojn.
And Noah lived after the flood three hundred and fifty
years.
29 Kaj la tuta vivo de Noa estis nauxcent kvindek jaroj, kaj li
mortis.
And all the days of Noah were nine hundred and fifty years:
and he died.
Cxapitro 10
1 Jen estas la generaciaro de la filoj de Noa: Sxem, Hxam, kaj
Jafet. Kaj naskigxis al ili filoj post la diluvo.
Now these are the generations of the sons of Noah, Shem,
Ham, and Japheth: and unto them were sons born after the
flood.
2 La filoj de Jafet: Gomer kaj Magog kaj Madaj kaj Javan kaj
Tubal kaj Mesxehx kaj Tiras.
The sons of Japheth; Gomer, and Magog, and Madai, and Javan,
and Tubal, and Meshech, and Tiras.
3 Kaj la filoj de Gomer: Asxkenaz kaj Rifat kaj Togarma.
And the sons of Gomer; Ashkenaz, and Riphath, and Togarmah.
4 Kaj la filoj de Javan: Elisxa kaj Tarsxisx, Kitim kaj
Dodanim.
And the sons of Javan; Elishah, and Tarshish, Kittim, and
Dodanim.
5 De cxi tiuj dissemigxis la insuloj da popoloj en siaj
landoj, cxiu laux sia lingvo, laux siaj gentoj kaj nacioj.
By these were the isles of the Gentiles divided in their
lands; every one after his tongue, after their families, in
their nations.
6 Kaj la filoj de Hxam: Kusx kaj Micraim kaj Put kaj Kanaan.
And the sons of Ham; Cush, and Mizraim, and Phut, and
Canaan.
7 Kaj la filoj de Kusx: Seba kaj Hxavila kaj Sabta kaj Raama
kaj Sabtehxa; kaj la filoj de Raama; Sxeba kaj Dedan.
And the sons of Cush; Seba, and Havilah, and Sabtah, and
Raamah, and Sabtechah: and the sons of Raamah; Sheba, and
Dedan.
8 Kaj Kusx naskigis Nimrodon, kiu komencis esti potenca sur la
tero.
And Cush begat Nimrod: he began to be a mighty one in the
earth.
9 Li estis potenca cxasisto antaux la Eternulo; tial oni
diras: Kiel Nimrod, potenca cxasisto antaux la Eternulo.
He was a mighty hunter before the LORD: wherefore it is
said, Even as Nimrod the mighty hunter before the LORD.
10 Kaj la komenco de lia regno estis Babel kaj Erehx kaj Akad
kaj Kalne en la lando Sxinar.
And the beginning of his kingdom was Babel, and Erech, and
Accad, and Calneh, in the land of Shinar.
11 El cxi tiu lando li eliris en Asirion kaj konstruis la
urbojn Nineve kaj Rehxobot kaj Kalahx,
Out of that land went forth Asshur, and builded Nineveh, and
the city Rehoboth, and Calah,
12 kaj Resen inter Nineve kaj Kalahx (gxi estis la granda
urbo).
And Resen between Nineveh and Calah: the same is a great
city.
13 Kaj Micraim naskigis la Ludidojn kaj la Anamidojn kaj la
Lehabidojn kaj la Naftuhxidojn
And Mizraim begat Ludim, and Anamim, and Lehabim, and
Naphtuhim,
14 kaj la Patrusidojn kaj la Kasluhxidojn (de kiuj devenis la
Filisxtoj) kaj la Kaftoridojn.
And Pathrusim, and Casluhim, (out of whom came Philistim,)
and Caphtorim.
15 Kaj de Kanaan naskigxis Cidon, lia unuenaskito, kaj Hxet,
And Canaan begat Sidon his first born, and Heth,
16 kaj la Jebusidoj kaj la Amoridoj kaj la Girgasxidoj
And the Jebusite, and the Amorite, and the Girgasite,
17 kaj la Hxividoj kaj la Arkidoj kaj la Sinidoj
And the Hivite, and the Arkite, and the Sinite,
18 kaj la Arvadidoj kaj la Cemaridoj kaj la Hxamatidoj; kaj
poste la gentoj Kanaanaj disigxis.
And the Arvadite, and the Zemarite, and the Hamathite: and
afterward were the families of the Canaanites spread abroad.
19 Kaj la limoj de la Kanaanidoj estis de Cidon gxis Gerar kaj
Gaza, gxis Sodom kaj Gomora, Adma kaj Ceboim gxis Lasxa.
And the border of the Canaanites was from Sidon, as thou
comest to Gerar, unto Gaza; as thou goest, unto Sodom, and
Gomorrah, and Admah, and Zeboim, even unto Lasha.
20 Tio estas la filoj de Hxam laux siaj gentoj kaj lingvoj, en
siaj landoj kaj nacioj.
These are the sons of Ham, after their families, after their
tongues, in their countries, and in their nations.
21 Naskigxis infanoj ankoraux al Sxem, la patro de cxiuj
Eberidoj, pli maljuna frato de Jafet.
Unto Shem also, the father of all the children of Eber, the
brother of Japheth the elder, even to him were children
born.
22 La filoj de Sxem: Elam kaj Asxur kaj Arpahxsxad kaj Lud kaj
Aram.
The children of Shem; Elam, and Asshur, and Arphaxad, and
Lud, and Aram.
23 Kaj la filoj de Aram: Uc kaj Hxul kaj Geter kaj Masx.
And the children of Aram; Uz, and Hul, and Gether, and Mash.
24 Kaj al Arpahxsxad naskigxis Sxelahx, kaj al Sxelahx
naskigxis Eber.
And Arphaxad begat Salah; and Salah begat Eber.
25 Kaj al Eber naskigxis du filoj: la nomo de unu estis Peleg,
cxar dum lia vivo dividigxis la tero; kaj la nomo de lia
frato estis Joktan.
And unto Eber were born two sons: the name of one was Peleg;
for in his days was the earth divided; and his brother's
name was Joktan.
26 Kaj al Joktan naskigxis Almodad kaj Sxelef kaj Hxacarmavet
kaj Jerahx
And Joktan begat Almodad, and Sheleph, and Hazarmaveth, and
Jerah,
27 kaj Hadoram kaj Uzal kaj Dikla
And Hadoram, and Uzal, and Diklah,
28 kaj Obal kaj Abimael kaj Sxeba
And Obal, and Abimael, and Sheba,
29 kaj Ofir kaj Hxavila kaj Jobab. Cxiuj cxi tiuj estis filoj
de Joktan.
And Ophir, and Havilah, and Jobab: all these were the sons
of Joktan.
30 Kaj ilia logxloko estis de Mesxa gxis Sefar, la orienta
monto.
And their dwelling was from Mesha, as thou goest unto Sephar
a mount of the east.
31 Tio estas la filoj de Sxem laux siaj gentoj kaj lingvoj, en
siaj landoj, laux siaj nacioj.
These are the sons of Shem, after their families, after
their tongues, in their lands, after their nations.
32 Tio estas la gentoj de la filoj de Noa, laux siaj
generacioj, en siaj nacioj; kaj de ili disigxis la popoloj
sur la tero post la diluvo.
These are the families of the sons of Noah, after their
generations, in their nations: and by these were the nations
divided in the earth after the flood.
Cxapitro 11
1 Sur la tuta tero estis unu lingvo kaj unu parolmaniero.
And the whole earth was of one language, and of one speech.
2 Kaj kiam ili ekiris de la oriento, ili trovis valon en la
lando Sxinar kaj tie eklogxis.
And it came to pass, as they journeyed from the east, that
they found a plain in the land of Shinar; and they dwelt
there.
3 Kaj ili diris unu al alia: Venu, ni faru brikojn kaj ni
brulpretigu ilin per fajro. Kaj la brikoj farigxis por ili
sxtonoj, kaj la bitumo farigxis por ili kalko.
And they said one to another, Go to, let us make brick, and
burn them thoroughly. And they had brick for stone, and
slime had they for morter.
4 Kaj ili diris: Venu, ni konstruu al ni urbon, kaj turon,
kies supro atingos la cxielon, kaj ni akiru al ni gloron,
antaux ol ni disigxos sur la suprajxo de la tuta tero.
And they said, Go to, let us build us a city and a tower,
whose top may reach unto heaven; and let us make us a name,
lest we be scattered abroad upon the face of the whole
earth.
5 Kaj la Eternulo mallevigxis, por vidi la urbon kaj la turon,
kiujn konstruis la homidoj.
And the LORD came down to see the city and the tower, which
the children of men builded.
6 Kaj la Eternulo diris: Jen estas unu popolo, kaj unu lingvon
ili cxiuj havas; kaj jen, kion ili komencis fari, kaj ili ne
estos malhelpataj en cxio, kion ili decidis fari.
And the LORD said, Behold, the people is one, and they have
all one language; and this they begin to do: and now nothing
will be restrained from them, which they have imagined to
do.
7 Ni mallevigxu do, kaj Ni konfuzu tie ilian lingvon, por ke
unu ne komprenu la parolon de alia.
Go to, let us go down, and there confound their language,
that they may not understand one another's speech.
8 Kaj la Eternulo disigis ilin de tie sur la suprajxon de la
tuta tero, kaj ili cxesis konstrui la urbon.
So the LORD scattered them abroad from thence upon the face
of all the earth: and they left off to build the city.
9 Tial oni donis al gxi la nomon Babel, cxar tie la Eternulo
konfuzis la lingvon de la tuta tero kaj de tie la Eternulo
disigis ilin sur la suprajxon de la tuta tero.
Therefore is the name of it called Babel; because the LORD
did there confound the language of all the earth: and from
thence did the LORD scatter them abroad upon the face of all
the earth.
10 Jen estas la generaciaro de Sxem: Sxem havis la agxon de
cent jaroj, kaj naskigxis al li Arpahxsxad, du jarojn post
la diluvo.
These are the generations of Shem: Shem was an hundred years
old, and begat Arphaxad two years after the flood:
11 Kaj Sxem vivis post la naskigxo de Arpahxsxad kvincent
jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Shem lived after he begat Arphaxad five hundred years,
and begat sons and daughters.
12 Kaj Arpahxsxad vivis tridek kvin jarojn, kaj naskigxis al li
Sxelahx.
And Arphaxad lived five and thirty years, and begat Salah:
13 Kaj Arpahxsxad vivis post la naskigxo de Sxelahx kvarcent
tri jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Arphaxad lived after he begat Salah four hundred and
three years, and begat sons and daughters.
14 Kaj Sxelahx vivis tridek jarojn, kaj naskigxis al li Eber.
And Salah lived thirty years, and begat Eber:
15 Kaj Sxelahx vivis post la naskigxo de Eber kvarcent tri
jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Salah lived after he begat Eber four hundred and three
years, and begat sons and daughters.
16 Kaj Eber vivis tridek kvar jarojn, kaj naskigxis al li
Peleg.
And Eber lived four and thirty years, and begat Peleg:
17 Kaj Eber vivis post la naskigxo de Peleg kvarcent tridek
jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Eber lived after he begat Peleg four hundred and thirty
years, and begat sons and daughters.
18 Kaj Peleg vivis tridek jarojn, kaj naskigxis al li Reu.
And Peleg lived thirty years, and begat Reu:
19 Kaj Peleg vivis post la naskigxo de Reu ducent naux jarojn,
kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Peleg lived after he begat Reu two hundred and nine
years, and begat sons and daughters.
20 Kaj Reu vivis tridek du jarojn, kaj naskigxis al li Serug.
And Reu lived two and thirty years, and begat Serug:
21 Kaj Reu vivis post la naskigxo de Serug ducent sep jarojn,
kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Reu lived after he begat Serug two hundred and seven
years, and begat sons and daughters.
22 Kaj Serug vivis tridek jarojn, kaj naskigxis al li Nahxor.
And Serug lived thirty years, and begat Nahor:
23 Kaj Serug vivis post la naskigxo de Nahxor ducent jarojn,
kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Serug lived after he begat Nahor two hundred years, and
begat sons and daughters.
24 Kaj Nahxor vivis dudek naux jarojn, kaj naskigxis al li
Terahx.
And Nahor lived nine and twenty years, and begat Terah:
25 Kaj Nahxor vivis post la naskigxo de Terahx cent dek naux
jarojn, kaj naskigxis al li filoj kaj filinoj.
And Nahor lived after he begat Terah an hundred and nineteen
years, and begat sons and daughters.
26 Kaj Terahx vivis sepdek jarojn, kaj naskigxis al li Abram,
Nahxor, kaj Haran.
And Terah lived seventy years, and begat Abram, Nahor, and
Haran.
27 Kaj jen estas la generaciaro de Terahx: al Terahx naskigxis
Abram, Nahxor, kaj Haran; kaj al Haran naskigxis Lot.
Now these are the generations of Terah: Terah begat Abram,
Nahor, and Haran; and Haran begat Lot.
28 Kaj Haran mortis antaux sia patro Terahx en sia lando de
naskigxo, en Ur la Hxaldea.
And Haran died before his father Terah in the land of his
nativity, in Ur of the Chaldees.
29 Kaj Abram kaj Nahxor prenis al si edzinojn; la nomo de la
edzino de Abram estis Saraj, kaj la nomo de la edzino de
Nahxor estis Milka, filino de Haran, kiu estis la patro de
Milka kaj la patro de Jiska.
And Abram and Nahor took them wives: the name of Abram's
wife was Sarai; and the name of Nahor's wife, Milcah, the
daughter of Haran, the father of Milcah, and the father of
Iscah.
30 Kaj Saraj estis senfrukta kaj ne havis infanon.
But Sarai was barren; she had no child.
31 Kaj Terahx prenis sian filon Abram kaj sian nepon Lot, filo
de Haran, kaj sian bofilinon Saraj, edzino de lia filo
Abram; kaj ili eliris kune el Ur la Hxaldea, por iri en la
landon Kanaanan; kaj ili venis gxis Hxaran kaj enlogxigxis
tie.
And Terah took Abram his son, and Lot the son of Haran his
son's son, and Sarai his daughter in law, his son Abram's
wife; and they went forth with them from Ur of the Chaldees,
to go into the land of Canaan; and they came unto Haran, and
dwelt there.
32 Kaj Terahx atingis la agxon de ducent kvin jaroj, kaj Terahx
mortis en Hxaran.
And the days of Terah were two hundred and five years: and
Terah died in Haran.
Cxapitro 12
1 Kaj la Eternulo diris al Abram: Iru el via lando, el inter
via parencaro, kaj el la domo de via patro, al la lando,
kiun Mi montros al vi.
Now the LORD had said unto Abram, Get thee out of thy
country, and from thy kindred, and from thy father's house,
unto a land that I will shew thee:
2 Kaj Mi faros vin granda popolo, kaj Mi benos vin kaj
grandigos vian nomon, kaj vi estos beno.
And I will make of thee a great nation, and I will bless
thee, and make thy name great; and thou shalt be a blessing:
3 Kaj Mi benos viajn benantojn, kaj viajn malbenantojn Mi
malbenos, kaj benigxos per vi cxiuj gentoj de la tero.
And I will bless them that bless thee, and curse him that
curseth thee: and in thee shall all families of the earth be
blessed.
4 Kaj Abram iris, kiel la Eternulo diris al li, kaj kun li
iris Lot. Kaj Abram havis la agxon de sepdek kvin jaroj,
kiam li eliris el Hxaran.
So Abram departed, as the LORD had spoken unto him; and Lot
went with him: and Abram was seventy and five years old when
he departed out of Haran.
5 Kaj Abram prenis sian edzinon Saraj kaj sian nevon Lot, kaj
ilian tutan havon, kiun ili akiris, kaj la homojn, kiujn ili
akiris en Hxaran; kaj ili eliris, por iri al la lando
Kanaana; kaj ili venis en la landon Kanaanan.
And Abram took Sarai his wife, and Lot his brother's son,
and all their substance that they had gathered, and the
souls that they had gotten in Haran; and they went forth to
go into the land of Canaan; and into the land of Canaan they
came.
6 Kaj Abram trapasis la landon gxis la loko Sxehxem, gxis la
kverko More; kaj la Kanaanidoj tiam logxis en la lando.
And Abram passed through the land unto the place of Sichem,
unto the plain of Moreh. And the Canaanite was then in the
land.
7 Kaj la Eternulo aperis al Abram, kaj diris: Al via idaro Mi
donos cxi tiun teron. Kaj li konstruis tie altaron al la
Eternulo, kiu aperis al li.
And the LORD appeared unto Abram, and said, Unto thy seed
will I give this land: and there builded he an altar unto
the LORD, who appeared unto him.
8 Kaj de tie li translogxigxis al la monto, kiu estas oriente
de Bet-El, kaj arangxis sian tendon tiamaniere, ke Bet-El
estis okcidente kaj Aj oriente; kaj li konstruis tie altaron
al la Eternulo kaj pregxadis al la Eternulo.
And he removed from thence unto a mountain on the east of
Bethel, and pitched his tent, having Bethel on the west, and
Hai on the east: and there he builded an altar unto the
LORD, and called upon the name of the LORD.
9 Kaj Abram iris pluen, cxiam pluen al sudo.
And Abram journeyed, going on still toward the south.
10 Kaj estis malsato en la lando. Kaj Abram malsupreniris
Egiptujon, por tie logxi kelktempe, cxar malfacila estis la
malsato en la lando.
And there was a famine in the land: and Abram went down into
Egypt to sojourn there; for the famine was grievous in the
land.
11 Kaj kiam li estis jam proksime de Egiptujo, li diris al sia
edzino Saraj: Mi scias ja, ke vi estas virino belaspekta;
And it came to pass, when he was come near to enter into
Egypt, that he said unto Sarai his wife, Behold now, I know
that thou art a fair woman to look upon:
12 kaj kiam la Egiptoj vin vidos, ili diros: Tio estas lia
edzino; kaj ili mortigos min, kaj vin ili lasos viva.
Therefore it shall come to pass, when the Egyptians shall
see thee, that they shall say, This is his wife: and they
will kill me, but they will save thee alive.
13 Diru do, ke vi estas mia fratino, por ke al mi estu bone pro
vi kaj por ke mia animo restu viva pro vi.
Say, I pray thee, thou art my sister: that it may be well
with me for thy sake; and my soul shall live because of
thee.
14 Kaj kiam Abram venis Egiptujon, la Egiptoj vidis, ke la
virino estas tre bela;
And it came to pass, that, when Abram was come into Egypt,
the Egyptians beheld the woman that she was very fair.
15 kaj vidis sxin la eminentuloj de Faraono, kaj ili lauxdis
sxin al Faraono; kaj oni prenis la virinon en la domon de
Faraono.
The princes also of Pharaoh saw her, and commended her
before Pharaoh: and the woman was taken into Pharaoh's
house.
16 Kaj al Abram estis bone pro sxi, kaj li havis sxafojn kaj
bovojn kaj azenojn kaj sklavojn kaj sklavinojn kaj azeninojn
kaj kamelojn.
And he entreated Abram well for her sake: and he had sheep,
and oxen, and he asses, and menservants, and maidservants,
and she asses, and camels.
17 Kaj la Eternulo punis per grandaj suferoj Faraonon kaj lian
domon pro Saraj, la edzino de Abram.
And the LORD plagued Pharaoh and his house with great
plagues because of Sarai Abram's wife.
18 Kaj Faraono alvokis Abramon, kaj diris: Kion vi faris al mi?
kial vi ne diris al mi, ke sxi estas via edzino?
And Pharaoh called Abram and said, What is this that thou
hast done unto me? why didst thou not tell me that she was
thy wife?
19 kial vi diris: Sxi estas mia fratino? Kaj mi prenis sxin al
mi kiel edzinon. Kaj nun jen estas via edzino; prenu sxin
kaj foriru.
Why saidst thou, She is my sister? so I might have taken her
to me to wife: now therefore behold thy wife, take her, and
go thy way.
20 Kaj Faraono ordonis pri li al homoj, kaj ili forkondukis lin
kaj lian edzinon kaj lian tutan havon.
And Pharaoh commanded his men concerning him: and they sent
him away, and his wife, and all that he had.
Cxapitro 13
1 Kaj Abram supreniris el Egiptujo, li kaj lia edzino, kaj
cxio, kio estis kun li, kaj kun li ankaux Lot, direktante
sin al sudo.
And Abram went up out of Egypt, he, and his wife, and all
that he had, and Lot with him, into the south.
2 Kaj Abram estis tre ricxa je brutoj, argxento, kaj oro.
And Abram was very rich in cattle, in silver, and in gold.
3 Kaj li dauxrigis sian migradon de sudo gxis Bet-El, gxis la
loko, kie antauxe estis lia tendo inter Bet-El kaj Aj,
And he went on his journeys from the south even to Bethel,
unto the place where his tent had been at the beginning,
between Bethel and Hai;
4 al la loko de la altaro, kiun li tie faris antauxe; kaj
Abram tie pregxis al la Eternulo.
Unto the place of the altar, which he had make there at the
first: and there Abram called on the name of the LORD.
5 Kaj ankaux Lot, kiu iris kun Abram, havis sxafojn kaj bovojn
kaj tendojn.
And Lot also, which went with Abram, had flocks, and herds,
and tents.
6 Kaj ne suficxis por ili la tero, ke ili logxu kune, cxar
ilia havo estis granda kaj ili ne povis logxi kune.
And the land was not able to bear them, that they might
dwell together: for their substance was great, so that they
could not dwell together.
7 Kaj estis malpaco inter la pasxtistoj de la brutaro de Abram
kaj la pasxtistoj de la brutaro de Lot; kaj la Kanaanidoj
kaj Perizidoj tiam logxis en la lando.
And there was a strife between the herdmen of Abram's cattle
and the herdmen of Lot's cattle: and the Canaanite and the
Perizzite dwelled then in the land.
8 Kaj Abram diris al Lot: Ne estu malpaco inter mi kaj vi kaj
inter miaj pasxtistoj kaj viaj pasxtistoj, cxar ni estas
fratoj.
And Abram said unto Lot, Let there be no strife, I pray
thee, between me and thee, and between my herdmen and thy
herdmen; for we be brethren.
9 La tuta tero estas ja antaux vi; apartigxu do de mi: se vi
iros maldekstren, mi iros dekstren; se vi iros dekstren, mi
iros maldekstren.
Is not the whole land before thee? separate thyself, I pray
thee, from me: if thou wilt take the left hand, then I will
go to the right; or if thou depart to the right hand, then I
will go to the left.
10 Kaj Lot levis siajn okulojn kaj vidis, ke la tuta
cxirkauxajxo de Jordan, antaux ol la Eternulo pereigis
Sodomon kaj Gomoran, tuta estas akvumata kiel gxardeno de la
Eternulo, kiel la lando Egipta, gxis Coar.
And Lot lifted up his eyes, and beheld all the plain of
Jordan, that it was well watered every where, before the
LORD destroyed Sodom and Gomorrah, even as the garden of the
LORD, like the land of Egypt, as thou comest unto Zoar.
11 Kaj Lot elektis al si la tutan cxirkauxajxon de Jordan; kaj
Lot ekiris orienten; kaj ili apartigxis unu de la alia:
Then Lot chose him all the plain of Jordan; and Lot
journeyed east: and they separated themselves the one from
the other.
12 Abram enlogxigxis en la lando Kanaana, kaj Lot enlogxigxis
en la urboj de la cxirkauxajxo kaj starigis siajn tendojn
gxis Sodom.
Abram dwelled in the land of Canaan, and Lot dwelled in the
cities of the plain, and pitched his tent toward Sodom.
13 Kaj la logxantoj de Sodom estis malbonaj kaj tre pekaj
kontraux la Eternulo.
But the men of Sodom were wicked and sinners before the LORD
exceedingly.
14 Kaj la Eternulo diris al Abram, post kiam Lot apartigxis de
li: Levu viajn okulojn, kaj rigardu de la loko, sur kiu vi
nun estas, norden kaj suden kaj orienten kaj okcidenten;
And the LORD said unto Abram, after that Lot was separated
from him, Lift up now thine eyes, and look from the place
where thou art northward, and southward, and eastward, and
westward:
15 cxar la tutan teron, kiun vi vidas, Mi donos al vi kaj al
via idaro por eterne.
For all the land which thou seest, to thee will I give it,
and to thy seed for ever.
16 Kaj Mi faros vian idaron kiel polvo de la tero; se iu povos
kalkuli la polvon de la tero, li kalkulos ankaux vian
idaron.
And I will make thy seed as the dust of the earth: so that
if a man can number the dust of the earth, then shall thy
seed also be numbered.
17 Levigxu, trairu la landon lauxlonge kaj lauxlargxe, cxar al
vi Mi gxin donos.
Arise, walk through the land in the length of it and in the
breadth of it; for I will give it unto thee.
18 Kaj Abram forprenis sian tendon, kaj iris kaj eklogxis en la
arbareto Mamre, kiu estas en Hxebron; kaj li konstruis tie
altaron al la Eternulo.
Then Abram removed his tent, and came and dwelt in the plain
of Mamre, which is in Hebron, and built there an altar unto
the LORD.
Cxapitro 14
1 Kaj estis en la tempo de Amrafel, regxo de Sxinar, Arjohx,
regxo de Elasar, Kedorlaomer, regxo de Elam, kaj Tidal,
regxo de Gojim;
And it came to pass in the days of Amraphel king of Shinar,
Arioch king of Ellasar, Chedorlaomer king of Elam, and Tidal
king of nations;
2 ili faris militon kontraux Bera, regxo de Sodom, kaj Birsxa,
regxo de Gomora, Sxinab, regxo de Adma, kaj Sxemeber, regxo
de Ceboim, kaj la regxo de Bela, kiu estas Coar.
That these made war with Bera king of Sodom, and with Birsha
king of Gomorrah, Shinab king of Admah, and Shemeber king of
Zeboiim, and the king of Bela, which is Zoar.
3 Cxiuj cxi tiuj kunvenis en la valo Sidim, kiu nun estas la
Sala Maro.
All these were joined together in the vale of Siddim, which
is the salt sea.
4 Dek du jarojn ili servis al Kedorlaomer, kaj en la dek-tria
ili ribeligxis.
Twelve years they served Chedorlaomer, and in the thirteenth
year they rebelled.
5 Kaj en la dek-kvara jaro venis Kedorlaomer, kaj la regxoj,
kiuj estis kun li, kaj ili venkobatis la Rafaidojn en
Asxterot-Karnaim, kaj la Zuzidojn en Ham, kaj la Emidojn en
Sxave-Kirjataim,
And in the fourteenth year came Chedorlaomer, and the kings
that were with him, and smote the Rephaims in Ashteroth
Karnaim, and the Zuzims in Ham, and the Emins in Shaveh
Kiriathaim,
6 kaj la Hxoridojn sur ilia monto Seir gxis El-Paran, kiu
estas cxe la dezerto.
And the Horites in their mount Seir, unto Elparan, which is
by the wilderness.
7 Kaj ili reiris kaj venis al En-Misxpat, kiu estas Kadesx,
kaj venkobatis la tutan kampon de la Amalekidoj, kaj ankaux
la Amoridojn, kiuj logxis en Hxacacon-Tamar.
And they returned, and came to Enmishpat, which is Kadesh,
and smote all the country of the Amalekites, and also the
Amorites, that dwelt in Hazezontamar.
8 Kaj eliris la regxo de Sodom kaj la regxo de Gomora kaj la
regxo de Adma kaj la regxo de Ceboim, kaj la regxo de Bela,
kiu estas Coar, kaj komencis batalon kontraux ili en la valo
Sidim,
And there went out the king of Sodom, and the king of
Gomorrah, and the king of Admah, and the king of Zeboiim,
and the king of Bela (the same is Zoar;) and they joined
battle with them in the vale of Siddim;
9 kontraux Kedorlaomer, regxo de Elam, kaj Tidal, regxo de
Gojim, kaj Amrafel, regxo de Sxinar, kaj Arjohx, regxo de
Elasar; kvar regxoj kontraux kvin.
With Chedorlaomer the king of Elam, and with Tidal king of
nations, and Amraphel king of Shinar, and Arioch king of
Ellasar; four kings with five.
10 Kaj en la valo Sidim estis multe da bitumaj kavoj; kaj la
regxoj de Sodom kaj Gomora forkuris kaj falis tien, kaj la
restintoj kuris sur la monton.
And the vale of Siddim was full of slimepits; and the kings
of Sodom and Gomorrah fled, and fell there; and they that
remained fled to the mountain.
11 Kaj ili prenis la tutan havon de Sodom kaj Gomora kaj ilian
tutan mangxeblajxon, kaj foriris.
And they took all the goods of Sodom and Gomorrah, and all
their victuals, and went their way.
12 Ili prenis Loton, la nevon de Abram, kaj lian havon, cxar li
logxis en Sodom, kaj ili foriris.
And they took Lot, Abram's brother's son, who dwelt in
Sodom, and his goods, and departed.
13 Kaj venis forsavigxinto kaj diris al Abram la Hebreo, kiu
logxis en la arbareto de Mamre la Amorido, frato de Esxkol
kaj frato de Aner, kiuj estis en interligo kun Abram.
And there came one that had escaped, and told Abram the
Hebrew; for he dwelt in the plain of Mamre the Amorite,
brother of Eshcol, and brother of Aner: and these were
confederate with Abram.
14 Kaj Abram auxdis, ke lia frato estas kaptita, kaj li
elkondukis siajn ekzercitojn, naskitajn en lia domo, tricent
dek ok, kaj persekutis gxis Dan.
And when Abram heard that his brother was taken captive, he
armed his trained servants, born in his own house, three
hundred and eighteen, and pursued them unto Dan.
15 Kaj li dividis sin kontraux ili en la nokto, li kaj liaj
domanoj, kaj venkobatis ilin, kaj persekutis ilin gxis
Hxoba, kiu estas maldekstre de Damasko.
And he divided himself against them, he and his servants, by
night, and smote them, and pursued them unto Hobah, which is
on the left hand of Damascus.
16 Kaj li revenigis la tutan havon, kaj ankaux sian fraton Lot
kaj lian havon li revenigis, kaj ankaux la virinojn kaj la
popolon.
And he brought back all the goods, and also brought again
his brother Lot, and his goods, and the women also, and the
people.
17 Kaj la regxo de Sodom eliris al li renkonte, kiam li
revenis, venkinte Kedorlaomeron kaj la regxojn, kiuj estis
kun li, en la valon Sxave, kiu estas Valo de la Regxo.
And the king of Sodom went out to meet him after his return
from the slaughter of Chedorlaomer, and of the kings that
were with him, at the valley of Shaveh, which is the king's
dale.
18 Kaj Melkicedek, regxo de Salem, elportis panon kaj vinon.
Li estis pastro de Dio Plejsupra.
And Melchizedek king of Salem brought forth bread and wine:
and he was the priest of the most high God.
19 Kaj li benis lin kaj diris: Benata estu Abram de Dio
Plejsupra, la Kreinto de la cxielo kaj la tero;
And he blessed him, and said, Blessed be Abram of the most
high God, possessor of heaven and earth:
20 kaj benata estu Dio Plejsupra, kiu transdonis viajn
malamikojn en viajn manojn. Kaj Abram donis al li
dekonajxon el cxio.
And blessed be the most high God, which hath delivered thine
enemies into thy hand. And he gave him tithes of all.
21 Kaj la regxo de Sodom diris al Abram: Donu al mi la homojn,
kaj la havon prenu al vi.
And the king of Sodom said unto Abram, Give me the persons,
and take the goods to thyself.
22 Kaj Abram diris al la regxo de Sodom: Mi levas mian manon al
la Eternulo, Dio Plejsupra, la Kreinto de la cxielo kaj la
tero,
And Abram said to the king of Sodom, I have lift up mine
hand unto the LORD, the most high God, the possessor of
heaven and earth,
23 ke ecx fadenon aux rimenon de sxuo mi ne prenos el cxio, kio
apartenas al vi, por ke vi ne diru: Mi ricxigis Abramon;
That I will not take from a thread even to a shoelatchet,
and that I will not take any thing that is thine, lest thou
shouldest say, I have made Abram rich:
24 escepto estos nur tio, kion mangxis la junuloj, kaj la parto
de la homoj, kiuj iris kun mi: Aner, Esxkol, kaj Mamre; ili
prenu sian parton.
Save only that which the young men have eaten, and the
portion of the men which went with me, Aner, Eshcol, and
Mamre; let them take their portion.
Cxapitro 15
1 Post tiuj farigxoj la Eternulo diris al Abram en vizio jene:
Ne timu, Abram, Mi estas via sxildo; via rekompenco estas
tre granda.
After these things the word of the LORD came unto Abram in a
vision, saying, Fear not, Abram: I am thy shield, and thy
exceeding great reward.
2 Kaj Abram diris: Ho Eternulo, mia Sinjoro, kion vi donos al
mi? mi vagas ja seninfane, kaj la administranto de mia domo
estas Eliezer el Damasko.
And Abram said, LORD God, what wilt thou give me, seeing I
go childless, and the steward of my house is this Eliezer of
Damascus?
3 Kaj Abram diris: Al mi Vi ne donis ja idaron, kaj jen mia
domano estos mia heredanto.
And Abram said, Behold, to me thou hast given no seed: and,
lo, one born in my house is mine heir.
4 Kaj tiam la Eternulo diris al li jene: Cxi tiu ne estos via
heredanto; nur tiu, kiu eliros el via internajxo, estos via
heredanto.
And, behold, the word of the LORD came unto him, saying,
This shall not be thine heir; but he that shall come forth
out of thine own bowels shall be thine heir.
5 Kaj Li elirigis lin eksteren, kaj diris: Rigardu al la
cxielo kaj kalkulu la stelojn, se vi povas ilin kalkuli.
Kaj Li diris al li: Tiel estos via idaro.
And he brought him forth abroad, and said, Look now toward
heaven, and tell the stars, if thou be able to number them:
and he said unto him, So shall thy seed be.
6 Kaj li kredis al la Eternulo; kaj tio estis kalkulita al li
kiel virto.
And he believed in the LORD; and he counted it to him for
righteousness.
7 Kaj Li diris al li: Mi estas la Eternulo, kiu elirigis vin
el Ur la Hxaldea, por doni al vi cxi tiun landon kiel
posedajxon.
And he said unto him, I am the LORD that brought thee out of
Ur of the Chaldees, to give thee this land to inherit it.
8 Kaj li diris: Ho Eternulo, mia Sinjoro, per kio mi povas
scii, ke mi gxin posedos?
And he said, LORD God, whereby shall I know that I shall
inherit it?
9 Kaj Li diris al li: Prenu por Mi bovinon trijaran kaj
kaprinon trijaran kaj sxafon trijaran kaj turton kaj junan
kolombon.
And he said unto him, Take me an heifer of three years old,
and a she goat of three years old, and a ram of three years
old, and a turtledove, and a young pigeon.
10 Kaj li alportis al Li cxion cxi tion, kaj Li distrancxis
ilin laux la mezo kaj metis cxiujn partojn unu kontraux la
alia, sed la birdojn Li ne distrancxis.
And he took unto him all these, and divided them in the
midst, and laid each piece one against another: but the
birds divided he not.
11 Kaj la rabobirdoj mallevigxis sur la kadavrojn, sed Abram
ilin forpelis.
And when the fowls came down upon the carcases, Abram drove
them away.
12 Cxe la subiro de la suno profunda dormo falis sur Abramon;
kaj jen timego pro la granda mallumo atakis lin.
And when the sun was going down, a deep sleep fell upon
Abram; and, lo, an horror of great darkness fell upon him.
13 Kaj Li diris al Abram: Sciu, ke via idaro estos fremduloj en
lando, kiu ne apartenos al ili; kaj oni sklavigos kaj
turmentos ilin dum kvarcent jaroj.
And he said unto Abram, Know of a surety that thy seed shall
be a stranger in a land that is not their's, and shall serve
them; and they shall afflict them four hundred years;
14 Tamen la popolon, cxe kiu ili estos sklavoj, Mi jugxos; kaj
poste ili eliros kun granda havo.
And also that nation, whom they shall serve, will I judge:
and afterward shall they come out with great substance.
15 Kaj vi foriros al viaj prapatroj en paco; vi estos
entombigita en bona maljuneco.
And thou shalt go to thy fathers in peace; thou shalt be
buried in a good old age.
16 Kaj en la kvara generacio ili revenos cxi tien; cxar la
krimoj de la Amoridoj ankoraux ne atingis plenecon.
But in the fourth generation they shall come hither again:
for the iniquity of the Amorites is not yet full.
17 Kiam la suno subiris kaj farigxis mallumo, subite forna fumo
kaj fajra flamo trakuris inter tiuj distrancxitajxoj.
And it came to pass, that, when the sun went down, and it
was dark, behold a smoking furnace, and a burning lamp that
passed between those pieces.
18 En tiu tago la Eternulo faris interligon kun Abram, dirante:
Al via idaro Mi donos cxi tiun landon, de la rivero de
Egiptujo gxis la granda rivero, la rivero Euxfrato:
In the same day the LORD made a covenant with Abram, saying,
Unto thy seed have I given this land, from the river of
Egypt unto the great river, the river Euphrates:
19 la Kenidojn kaj la Kenizidojn kaj la Kadmonidojn
The Kenites, and the Kenizzites, and the Kadmonites,
20 kaj la Hxetidojn kaj la Perizidojn kaj la Rafaidojn
And the Hittites, and the Perizzites, and the Rephaims,
21 kaj la Amoridojn kaj la Kanaanidojn kaj la Girgasxidojn kaj
la Jebusidojn.
And the Amorites, and the Canaanites, and the Girgashites,
and the Jebusites.
Cxapitro 16
1 Kaj Saraj, la edzino de Abram, ne naskis al li; sed sxi
havis sklavinon, Egiptinon, kies nomo estis Hagar.
Now Sarai Abram's wife bare him no children: and she had an
handmaid, an Egyptian, whose name was Hagar.
2 Kaj Saraj diris al Abram: Jen la Eternulo sxlosis min, ke mi
ne nasku; eniru do al mia sklavino, eble mi havos infanojn
per sxi. Kaj Abram obeis la vocxon de Saraj.
And Sarai said unto Abram, Behold now, the LORD hath
restrained me from bearing: I pray thee, go in unto my maid;
it may be that I may obtain children by her. And Abram
hearkened to the voice of Sarai.
3 Kaj Saraj, la edzino de Abram, prenis Hagaron la Egiptinon,
sian sklavinon, kiam pasis dek jaroj de la tempo, kiam Abram
eklogxis en la lando Kanaana, kaj sxi donis sxin al sia edzo
Abram kiel edzinon.
And Sarai Abram's wife took Hagar her maid the Egyptian,
after Abram had dwelt ten years in the land of Canaan, and
gave her to her husband Abram to be his wife.
4 Kaj li venis al Hagar, kaj sxi gravedigxis. Kaj sxi vidis,
ke sxi gravedigxis, kaj tiam sxia sinjorino senvalorigxis en
sxiaj okuloj.
And he went in unto Hagar, and she conceived: and when she
saw that she had conceived, her mistress was despised in her
eyes.
5 Kaj Saraj diris al Abram: Vi estas maljusta kontraux mi; mi
donis mian sklavinon en viajn brakojn, sed kiam sxi vidis,
ke sxi gravedigxis, mi senvalorigxis en sxiaj okuloj; la
Eternulo jugxu inter mi kaj vi.
And Sarai said unto Abram, My wrong be upon thee: I have
given my maid into thy bosom; and when she saw that she had
conceived, I was despised in her eyes: the LORD judge
between me and thee.
6 Kaj Abram diris al Saraj: Jen via sklavino estas en viaj
manoj, faru kun sxi cxion, kio placxas al vi. Kaj Saraj
komencis premi sxin, kaj sxi forkuris.
But Abram said unto Sarai, Behold, thy maid is in thine
hand; do to her as it pleaseth thee. And when Sarai dealt
hardly with her, she fled from her face.
7 Kaj trovis sxin angxelo de la Eternulo cxe akva fonto en la
dezerto, cxe la fonto sur la vojo al Sxur.
And the angel of the LORD found her by a fountain of water
in the wilderness, by the fountain in the way to Shur.
8 Kaj li diris: Hagar, sklavino de Saraj, de kie vi venas kaj
kien vi iras? Kaj sxi diris: De Saraj, mia sinjorino, mi
forkuras.
And he said, Hagar, Sarai's maid, whence camest thou? and
whither wilt thou go? And she said, I flee from the face of
my mistress Sarai.
9 Kaj la angxelo de la Eternulo diris al sxi: Reiru al via
sinjorino, kaj humiligxu sub sxiaj manoj.
And the angel of the LORD said unto her, Return to thy
mistress, and submit thyself under her hands.
10 Kaj la angxelo de la Eternulo diris al sxi: Mi multigos vian
idaron tiel, ke pro multeco oni ne povos gxin kalkuli.
And the angel of the LORD said unto her, I will multiply thy
seed exceedingly, that it shall not be numbered for
multitude.
11 Kaj la angxelo de la Eternulo diris al sxi: Jen vi estas
graveda, kaj vi naskos filon; kaj vi donos al li la nomon
Isxmael, cxar la Eternulo auxdis vian suferon.
And the angel of the LORD said unto her, Behold, thou art
with child and shalt bear a son, and shalt call his name
Ishmael; because the LORD hath heard thy affliction.
12 Kaj li estos homo sovagxa; lia mano estos kontraux cxiuj,
kaj la manoj de cxiuj kontraux li, kaj li logxos antaux
cxiuj siaj fratoj.
And he will be a wild man; his hand will be against every
man, and every man's hand against him; and he shall dwell in
the presence of all his brethren.
13 Kaj la Eternulon, kiu parolis al sxi, sxi nomis: Dio-kiu-
min-vidis; cxar sxi diris: Cxi tie mi vidis Tiun, kiu min
vidas; kaj cxu mi poste vivas?
And she called the name of the LORD that spake unto her,
Thou God seest me: for she said, Have I also here looked
after him that seeth me?
14 Tial oni nomis tiun puton puto de la Vivanto-Vidanto; gxi
estas inter Kadesx kaj Bered.
Wherefore the well was called Beerlahairoi; behold, it is
between Kadesh and Bered.
15 Kaj Hagar naskis al Abram filon; kaj Abram donis al sia
filo, kiun naskis Hagar, la nomon Isxmael.
And Hagar bare Abram a son: and Abram called his son's name,
which Hagar bare, Ishmael.
16 Kaj Abram havis la agxon de okdek ses jaroj, kiam Hagar
naskis Isxmaelon al Abram.
And Abram was fourscore and six years old, when Hagar bare
Ishmael to Abram.
Cxapitro 17
1 Kiam Abram havis la agxon de nauxdek naux jaroj, aperis la
Eternulo al Abram, kaj diris al li: Mi estas Dio la
Plejpotenca; iradu antaux Mi kaj estu senpeka.
And when Abram was ninety years old and nine, the LORD
appeared to Abram, and said unto him, I am the Almighty God;
walk before me, and be thou perfect.
2 Kaj Mi faros Mian interligon inter Mi kaj vi, kaj Mi
multigos vin tre forte.
And I will make my covenant between me and thee, and will
multiply thee exceedingly.
3 Kaj Abram jxetis sin vizagxaltere, kaj Dio parolis al li,
dirante:
And Abram fell on his face: and God talked with him, saying,
4 Jen estas Mia interligo kun vi: vi estos patro de multe da
popoloj.
As for me, behold, my covenant is with thee, and thou shalt
be a father of many nations.
5 Kaj via nomo ne estos plu Abram, sed via nomo estos Abraham,
cxar Mi faris vin patro de multe da popoloj.
Neither shall thy name any more be called Abram, but thy
name shall be Abraham; for a father of many nations have I
made thee.
6 Kaj Mi fruktigos vin tre multe, kaj Mi devenigos de vi
popolojn, kaj regxoj devenos de vi.
And I will make thee exceeding fruitful, and I will make
nations of thee, and kings shall come out of thee.
7 Kaj Mi starigos Mian interligon inter Mi kaj vi kaj via
idaro post vi en iliaj generacioj, eternan interligon, ke Mi
estos Dio por vi kaj por via idaro post vi.
And I will establish my covenant between me and thee and thy
seed after thee in their generations for an everlasting
covenant, to be a God unto thee, and to thy seed after thee.
8 Kaj Mi donos al vi kaj al via idaro post vi la landon, en
kiu vi logxas kiel fremdulo, la tutan landon Kanaanan, por
eterna posedajxo, kaj Mi estos Dio por ili.
And I will give unto thee, and to thy seed after thee, the
land wherein thou art a stranger, all the land of Canaan,
for an everlasting possession; and I will be their God.
9 Kaj Dio diris al Abraham: Kaj vi gardu Mian interligon, vi
kaj via idaro post vi en iliaj generacioj.
And God said unto Abraham, Thou shalt keep my covenant
therefore, thou, and thy seed after thee in their
generations.
10 Jen estas Mia interligo, kiun vi devas gardi inter Mi kaj vi
kaj via idaro post vi: cxiu virseksulo cxe vi estu
cirkumcidata.
This is my covenant, which ye shall keep, between me and you
and thy seed after thee; Every man child among you shall be
circumcised.
11 Kaj cirkumcidu la karnon de via prepucio, kaj tio estu signo
de interligo inter Mi kaj vi.
And ye shall circumcise the flesh of your foreskin; and it
shall be a token of the covenant betwixt me and you.
12 Kaj en la agxo de ok tagoj estu cirkumcidata cxe vi en viaj
generacioj cxiu virseksulo naskita en la domo aux acxetita
per mono cxe iu aligentulo, kiu ne estas el via idaro.
And he that is eight days old shall be circumcised among
you, every man child in your generations, he that is born in
the house, or bought with money of any stranger, which is
not of thy seed.
13 Cirkumcidata estu cxiu naskita en via domo aux acxetita per
via mono, kaj Mia interligo estu sur via karno kiel
interligo eterna.
He that is born in thy house, and he that is bought with thy
money, must needs be circumcised: and my covenant shall be
in your flesh for an everlasting covenant.
14 Kaj se estos prepucihava virseksulo, kiu ne cirkumcidos la
karnon de sia prepucio, tiu animo ekstermigxos el sia
popolo: Mian interligon gxi rompis.
And the uncircumcised man child whose flesh of his foreskin
is not circumcised, that soul shall be cut off from his
people; he hath broken my covenant.
15 Kaj Dio diris al Abraham: Vian edzinon Saraj ne nomu Saraj,
sed sxia nomo estu Sara.
And God said unto Abraham, As for Sarai thy wife, thou shalt
not call her name Sarai, but Sarah shall her name be.
16 Kaj Mi benos sxin, kaj Mi donos de sxi al vi filon; kaj Mi
benos sxin, kaj de sxi devenos popoloj, regxoj de popoloj
devenos de sxi.
And I will bless her, and give thee a son also of her: yea,
I will bless her, and she shall be a mother of nations;
kings of people shall be of her.
17 Kaj Abraham jxetis sin vizagxaltere, kaj ekridis, kaj diris
en sia koro: Cxu de homo centjara farigxos nasko, kaj cxu
Sara la nauxdekjara naskos?
Then Abraham fell upon his face, and laughed, and said in
his heart, Shall a child be born unto him that is an hundred
years old? and shall Sarah, that is ninety years old, bear?
18 Kaj Abraham diris al Dio: Ho, ke Isxmael vivu antaux vi!
And Abraham said unto God, O that Ishmael might live before
thee!
19 Kaj Dio diris: Efektive Sara, via edzino, naskos al vi
filon, kaj vi donos al li la nomon Isaak; kaj Mi starigos
Mian interligon kun li kiel interligon eternan por lia idaro
post li.
And God said, Sarah thy wife shall bear thee a son indeed;
and thou shalt call his name Isaac: and I will establish my
covenant with him for an everlasting covenant, and with his
seed after him.
20 Ankaux pri Isxmael Mi auxdis vin: jen Mi benis lin, kaj Mi
fruktigos lin kaj Mi multigos lin tre forte; dek du princoj
naskigxos de li, kaj mi devenigos de li grandan popolon.
And as for Ishmael, I have heard thee: Behold, I have
blessed him, and will make him fruitful, and will multiply
him exceedingly; twelve princes shall he beget, and I will
make him a great nation.
21 Sed Mian interligon Mi starigos kun Isaak, kiun naskos al vi
Sara en cxi tiu tempo en la venonta jaro.
But my covenant will I establish with Isaac, which Sarah
shall bear unto thee at this set time in the next year.
22 Kaj Li cxesis paroli kun li, kaj Dio levigxis for de
Abraham.
And he left off talking with him, and God went up from
Abraham.
23 Kaj Abraham prenis sian filon Isxmael kaj cxiujn naskitajn
en lia domo kaj cxiujn acxetitajn per lia mono, cxiun
virseksulon el la homoj de la domo de Abraham, kaj li
cirkumcidis la karnon de ilia prepucio en tiu sama tago,
kiel diris al li Dio.
And Abraham took Ishmael his son, and all that were born in
his house, and all that were bought with his money, every
male among the men of Abraham's house; and circumcised the
flesh of their foreskin in the selfsame day, as God had said
unto him.
24 Kaj Abraham havis la agxon de nauxdek naux jaroj, kiam li
cirkumcidis la karnon de sia prepucio.
And Abraham was ninety years old and nine, when he was
circumcised in the flesh of his foreskin.
25 Kaj lia filo Isxmael havis la agxon de dek tri jaroj, kiam
la karno de lia prepucio estis cirkumcidita.
And Ishmael his son was thirteen years old, when he was
circumcised in the flesh of his foreskin.
26 En tiu sama tago estis cirkumciditaj Abraham kaj lia filo
Isxmael;
In the selfsame day was Abraham circumcised, and Ishmael his
son.
27 kaj cxiuj liaj domanoj, kiuj naskigxis en la domo aux estis
acxetitaj per mono cxe aligentulo, estis cirkumciditaj kune
kun li.
And all the men of his house, born in the house, and bought
with money of the stranger, were circumcised with him.
Cxapitro 18
1 Kaj aperis al li la Eternulo en la arbareto Mamre, kiam li
sidis cxe la pordo de la tendo dum la varmego de la tago.
And the LORD appeared unto him in the plains of Mamre: and
he sat in the tent door in the heat of the day;
2 Kiam li levis siajn okulojn, li vidis, ke jen tri viroj
staras antaux li. Ekvidinte, li kuris al ili renkonte de la
pordo de la tendo kaj klinigxis antaux ili gxis la tero.
And he lift up his eyes and looked, and, lo, three men stood
by him: and when he saw them, he ran to meet them from the
tent door, and bowed himself toward the ground,
3 Kaj li diris: Mia sinjoro! se mi trovis placxon en viaj
okuloj, ne pasu preter vian sklavon.
And said, My LORD, if now I have found favour in thy sight,
pass not away, I pray thee, from thy servant:
4 Oni alportos iom da akvo, kaj vi lavu viajn piedojn kaj
ripozu sub la arbo.
Let a little water, I pray you, be fetched, and wash your
feet, and rest yourselves under the tree:
5 Kaj mi alportos pecon da pano, por ke vi fortigu viajn
korojn; poste vi foriros; cxar por tio vi pasis preter via
sklavo. Kaj ili diris: Faru tiel, kiel vi diris.
And I will fetch a morsel of bread, and comfort ye your
hearts; after that ye shall pass on: for therefore are ye
come to your servant. And they said, So do, as thou hast
said.
6 Kaj Abraham rapidis en la tendon al Sara, kaj diris: Rapide
prenu tri mezurojn da plej bona faruno, knedu, kaj faru
kukojn.
And Abraham hastened into the tent unto Sarah, and said,
Make ready quickly three measures of fine meal, knead it,
and make cakes upon the hearth.
7 Kaj ankaux al la bovoj Abraham kuris, kaj li prenis bovidon
delikatan kaj bonan kaj donis al la junulo, kaj tiu rapide
pretigis gxin.
And Abraham ran unto the herd, and fetcht a calf tender and
good, and gave it unto a young man; and he hasted to dress
it.
8 Kaj li prenis buteron kaj lakton kaj la pretigitan bovidon
kaj metis antaux ilin, kaj li staris apud ili sub la arbo,
kaj ili mangxis.
And he took butter, and milk, and the calf which he had
dressed, and set it before them; and he stood by them under
the tree, and they did eat.
9 Kaj ili diris al li: Kie estas Sara, via edzino? Kaj li
respondis: Jen sxi estas en la tendo.
And they said unto him, Where is Sarah thy wife? And he
said, Behold, in the tent.
10 Kaj Li diris: Mi revenos al vi en la sama jartempo, kaj tiam
estos filo cxe Sara, via edzino. Kaj Sara auxskultis cxe la
pordo de la tendo, kiu estis malantaux Li.
And he said, I will certainly return unto thee according to
the time of life; and, lo, Sarah thy wife shall have a son.
And Sarah heard it in the tent door, which was behind him.
11 Kaj Abraham kaj Sara estis maljunuloj de profunda agxo; cxe
Sara cxesigxis la virinaj ordinarajxoj.
Now Abraham and Sarah were old and well stricken in age; and
it ceased to be with Sarah after the manner of women.
12 Kaj Sara ekridis interne, dirante: Cxu kiam mi kadukigxis,
mi havus ankoraux volupton? kaj mia sinjoro estas ja
maljuna!
Therefore Sarah laughed within herself, saying, After I am
waxed old shall I have pleasure, my lord being old also?
13 Kaj la Eternulo diris al Abraham: Kial do Sara ridas,
dirante: Cxu efektive mi naskos, kiam mi maljunigxis?
And the LORD said unto Abraham, Wherefore did Sarah laugh,
saying, Shall I of a surety bear a child, which am old?
14 Cxu por la Eternulo io estas malfacila? en la difinita tempo
mi revenos al vi en la venonta jaro, kaj Sara havos filon.
Is any thing too hard for the LORD? At the time appointed I
will return unto thee, according to the time of life, and
Sarah shall have a son.
15 Sed Sara malkonfesis, dirante: Mi ne ridis; cxar sxi timis.
Sed Li diris: Ne, vi ridis.
Then Sarah denied, saying, I laughed not; for she was
afraid. And he said, Nay; but thou didst laugh.
16 Kaj levigxis de tie la viroj kaj direktigxis al Sodom: kaj
Abraham iris kun ili, por akompani ilin.
And the men rose up from thence, and looked toward Sodom:
and Abraham went with them to bring them on the way.
17 Kaj la Eternulo diris: Cxu mi kasxos antaux Abraham, kion Mi
faras?
And the LORD said, Shall I hide from Abraham that thing
which I do;
18 Abraham farigxos ja popolo granda kaj potenca, kaj per li
benigxos cxiuj popoloj de la tero.
Seeing that Abraham shall surely become a great and mighty
nation, and all the nations of the earth shall be blessed in
him?
19 Cxar Mi lin elektis, por ke li ordonu al siaj filoj kaj al
sia domo post si, ke ili observu la vojon de la Eternulo,
agante virte kaj juste; por ke la Eternulo plenumu pri
Abraham, kion Li diris pri li.
For I know him, that he will command his children and his
household after him, and they shall keep the way of the
LORD, to do justice and judgment; that the LORD may bring
upon Abraham that which he hath spoken of him.
20 Kaj la Eternulo diris: Cxar la kriado de Sodom kaj Gomora
estas granda kaj ilia pekado estas tre peza,
And the LORD said, Because the cry of Sodom and Gomorrah is
great, and because their sin is very grievous;
21 tial Mi malsupreniros, kaj rigardos, cxu ili plene agas
tiel, kiel estas la kriado, kiu venis al Mi, aux ne; Mi
sciigxos.
I will go down now, and see whether they have done
altogether according to the cry of it, which is come unto
me; and if not, I will know.
22 Kaj la viroj turnigxis de tie kaj iris al Sodom; kaj Abraham
staris ankoraux antaux la Eternulo.
And the men turned their faces from thence, and went toward
Sodom: but Abraham stood yet before the LORD.
23 Kaj Abraham alproksimigxis, kaj diris: Cxu Vi ankaux
pereigos virtulon kune kun malvirtulo?
And Abraham drew near, and said, Wilt thou also destroy the
righteous with the wicked?
24 Eble ekzistas kvindek virtuloj en la urbo: cxu Vi tiam
pereigos kaj ne indulgos la lokon pro la kvindek virtuloj,
kiuj estas en gxi?
Peradventure there be fifty righteous within the city: wilt
thou also destroy and not spare the place for the fifty
righteous that are therein?
25 Ne decas por Vi agi tiamaniere, ke Vi mortigu virtulon kune
kun malvirtulo, ke virtulo estu kiel malvirtulo; ne decas
por Vi, ke la Jugxanto de la tuta tero agu maljuste.
That be far from thee to do after this manner, to slay the
righteous with the wicked: and that the righteous should be
as the wicked, that be far from thee: Shall not the Judge of
all the earth do right?
26 Kaj la Eternulo diris: Se Mi trovos en Sodom kvindek
virtulojn en la urbo, Mi indulgos la tutan lokon pro ili.
And the LORD said, If I find in Sodom fifty righteous within
the city, then I will spare all the place for their sakes.
27 Kaj Abraham respondis, dirante: Jen mi ekkuragxis paroli al
mia Sinjoro, kvankam mi estas polvo kaj cindro;
And Abraham answered and said, Behold now, I have taken upon
me to speak unto the LORD, which am but dust and ashes:
28 eble al la kvindeko da virtuloj mankos kvin: cxu Vi pereigos
pro la kvin la tutan urbon? Kaj Li diris: Mi ne pereigos,
se Mi trovos tie kvardek kvin.
Peradventure there shall lack five of the fifty righteous:
wilt thou destroy all the city for lack of five? And he
said, If I find there forty and five, I will not destroy it.
29 Kaj li plue parolis al Li kaj diris: Eble trovigxos tie
kvardek? Kaj Li diris: Mi ne faros tion pro la kvardek.
And he spake unto him yet again, and said, Peradventure
there shall be forty found there. And he said, I will not do
it for forty's sake.
30 Kaj li diris: Ne koleru, mia Sinjoro, ke mi parolos plue:
eble trovigxos tie tridek? Kaj Li diris, Mi ne faros, se Mi
trovos tie tridek.
And he said unto him, Oh let not the LORD be angry, and I
will speak: Peradventure there shall thirty be found there.
And he said, I will not do it, if I find thirty there.
31 Kaj li diris: Jen mi ekkuragxis paroli al mia Sinjoro: eble
trovigxos dudek? Kaj Li diris: Mi ne pereigos pro la dudek.
And he said, Behold now, I have taken upon me to speak unto
the LORD: Peradventure there shall be twenty found there.
And he said, I will not destroy it for twenty's sake.
32 Kaj li diris: Ne koleru, mia Sinjoro, ke mi parolos ankoraux
nur unu fojon: eble trovigxos tie dek? Kaj Li diris: Mi ne
pereigos pro la dek.
And he said, Oh let not the LORD be angry, and I will speak
yet but this once: Peradventure ten shall be found there.
And he said, I will not destroy it for ten's sake.
33 Kaj la Eternulo foriris, kiam Li cxesis paroli kun Abraham;
kaj Abraham reiris al sia loko.
And the LORD went his way, as soon as he had left communing
with Abraham: and Abraham returned unto his place.
Cxapitro 19
1 Kaj la du angxeloj venis Sodomon vespere, kaj Lot tiam sidis
cxe la pordego de Sodom. Kiam Lot ilin ekvidis, li levigxis
renkonte al ili kaj klinigxis vizagxaltere.
And there came two angels to Sodom at even; and Lot sat in
the gate of Sodom: and Lot seeing them rose up to meet them;
and he bowed himself with his face toward the ground;
2 Kaj li diris: Mi petas vin, sinjoroj, envenu en la domon de
via sklavo kaj pasigu la nokton kaj lavu viajn piedojn, kaj
vi levigxos matene kaj iros vian vojon. Kaj ili diris: Ne,
ni pasigos la nokton sur la strato.
And he said, Behold now, my lords, turn in, I pray you, into
your servant's house, and tarry all night, and wash your
feet, and ye shall rise up early, and go on your ways. And
they said, Nay; but we will abide in the street all night.
3 Kaj li tre petegis ilin, kaj ili direktis sin al li kaj
envenis en lian domon; kaj li faris al ili festenon, kaj li
bakis macojn, kaj ili mangxis.
And he pressed upon them greatly; and they turned in unto
him, and entered into his house; and he made them a feast,
and did bake unleavened bread, and they did eat.
4 Antaux ol ili kusxigxis, la homoj de la urbo, la homoj de
Sodom, cxirkauxis la domon, de la junuloj gxis la
maljunuloj, la tuta popolo, de cxiuj finoj.
But before they lay down, the men of the city, even the men
of Sodom, compassed the house round, both old and young, all
the people from every quarter:
5 Kaj ili vokis Loton, kaj diris al li: Kie estas la viroj,
kiuj venis al vi dum la nokto? elirigu ilin al ni, por ke ni
ilin ekkonu.
And they called unto Lot, and said unto him, Where are the
men which came in to thee this night? bring them out unto
us, that we may know them.
6 Kaj Lot eliris al ili antaux la sojlon, kaj la pordon li
sxlosis post si.
And Lot went out at the door unto them, and shut the door
after him,
7 Kaj li diris: Ho, miaj fratoj, ne agu malbone!
And said, I pray you, brethren, do not so wickedly.
8 Jen mi havas du filinojn, kiuj ankoraux ne ekkonis viron; mi
elirigos ilin al vi, kaj faru kun ili, kion vi deziras; nur
al tiuj viroj nenion faru, cxar por tio ili venis sub la
ombron de mia tegmento.
Behold now, I have two daughters which have not known man;
let me, I pray you, bring them out unto you, and do ye to
them as is good in your eyes: only unto these men do
nothing; for therefore came they under the shadow of my
roof.
9 Sed ili diris: Iru for! Kaj ili diris plue: Vi venis cxi
tien kiel fremdulo, kaj vi volas jugxi! nun ni pli malbone
agos kun vi, ol kun ili. Kaj ili tre insiste postulis de la
viro, de Lot, kaj ili aliris, por elrompi la pordon.
And they said, Stand back. And they said again, This one
fellow came in to sojourn, and he will needs be a judge: now
will we deal worse with thee, than with them. And they
pressed sore upon the man, even Lot, and came near to break
the door.
10 Tiam tiuj viroj etendis siajn manojn kaj envenigis Loton al
si en la domon, kaj la pordon ili sxlosis;
But the men put forth their hand, and pulled Lot into the
house to them, and shut to the door.
11 kaj la homojn, kiuj estis antaux la sojlo de la domo, ili
frapis per blindeco, de la malgrandaj gxis la grandaj, tiel
ke tiuj lacigxis, sercxante la pordon.
And they smote the men that were at the door of the house
with blindness, both small and great: so that they wearied
themselves to find the door.
12 Kaj la viroj diris al Lot: Kiun vi havas cxi tie? bofilon,
aux viajn filojn aux viajn filinojn, aux cxiun ajn, kiun vi
havas en la urbo, elirigu ilin el cxi tiu loko;
And the men said unto Lot, Hast thou here any besides? son
in law, and thy sons, and thy daughters, and whatsoever thou
hast in the city, bring them out of this place:
13 cxar ni ekstermos cxi tiun lokon, cxar granda farigxis ilia
kriado antaux la Eternulo, kaj la Eternulo sendis nin, por
gxin pereigi.
For we will destroy this place, because the cry of them is
waxen great before the face of the LORD; and the LORD hath
sent us to destroy it.
14 Kaj Lot eliris, kaj parolis kun siaj bofiloj, prenontaj
liajn filinojn, kaj diris: Levigxu, eliru el cxi tiu loko,
cxar la Eternulo pereigos la urbon. Sed liaj bofiloj
rigardis lin kiel sxercanton.
And Lot went out, and spake unto his sons in law, which
married his daughters, and said, Up, get you out of this
place; for the LORD will destroy this city. But he seemed as
one that mocked unto his sons in law.
15 Kiam levigxis la matenrugxo, la angxeloj rapidigis Loton,
dirante: Levigxu, prenu vian edzinon kaj ambaux viajn
filinojn, kiuj cxi tie trovigxas, por ke vi ne pereu pro la
krimeco de la urbo.
And when the morning arose, then the angels hastened Lot,
saying, Arise, take thy wife, and thy two daughters, which
are here; lest thou be consumed in the iniquity of the city.
16 Sed cxar li malrapidis, tial la viroj kaptis lian manon kaj
la manon de lia edzino kaj la manojn de liaj du filinoj, pro
kompato de la Eternulo al li, kaj ili elirigis lin kaj metis
lin ekster la urbon.
And while he lingered, the men laid hold upon his hand, and
upon the hand of his wife, and upon the hand of his two
daughters; the LORD being merciful unto him: and they
brought him forth, and set him without the city.
17 Kaj kiam ili elkondukis lin eksteren, ili diris al li: Savu
vin pro via animo; ne rigardu malantauxen kaj haltu nenie en
la tuta cxirkauxajxo; sur la monton savu vin, por ke vi ne
pereu.
And it came to pass, when they had brought them forth
abroad, that he said, Escape for thy life; look not behind
thee, neither stay thou in all the plain; escape to the
mountain, lest thou be consumed.
18 Kaj Lot diris al ili: Ho, ne, mia Sinjoro!
And Lot said unto them, Oh, not so, my LORD:
19 Jen Via sklavo placxis al Vi, kaj granda estas la
favorkoreco, kiun Vi montris al mi, konservante la vivon al
mia animo; sed mi ne povas savi min sur la monton, cxar
povus trafi min malfelicxo kaj mi mortus.
Behold now, thy servant hath found grace in thy sight, and
thou hast magnified thy mercy, which thou hast shewed unto
me in saving my life; and I cannot escape to the mountain,
lest some evil take me, and I die:
20 Jen cxi tiu urbo estas suficxe proksima, por kuri tien, kaj
gxi estas malgranda; mi savos min tien; gxi estas ja
malgranda; kaj mia animo restos viva.
Behold now, this city is near to flee unto, and it is a
little one: Oh, let me escape thither, (is it not a little
one?) and my soul shall live.
21 Kaj Li diris al li: Jen Mi komplezos al vi ankaux en cxi tiu
afero, kaj Mi ne renversos la urbon, pri kiu vi parolis.
And he said unto him, See, I have accepted thee concerning
this thing also, that I will not overthrow this city, for
the which thou hast spoken.
22 Rapide savu vin tien, cxar Mi nenion povas fari, gxis vi
venos tien. Tial tiu urbo ricevis la nomon Coar.
Haste thee, escape thither; for I cannot do anything till
thou be come thither. Therefore the name of the city was
called Zoar.
23 La suno levigxis super la teron, kiam Lot venis Coaron.
The sun was risen upon the earth when Lot entered into Zoar.
24 Kaj la Eternulo pluvigis sur Sodomon kaj Gomoran sulfuron
kaj fajron de la Eternulo el la cxielo.
Then the LORD rained upon Sodom and upon Gomorrah brimstone
and fire from the LORD out of heaven;
25 Kaj Li ruinigis tiujn urbojn kaj la tutan cxirkauxajxon kaj
cxiujn logxantojn de la urboj kaj la kreskajxojn de la tero.
And he overthrew those cities, and all the plain, and all
the inhabitants of the cities, and that which grew upon the
ground.
26 Kaj lia edzino ekrigardis malantauxen, kaj sxi farigxis
kolono el salo.
But his wife looked back from behind him, and she became a
pillar of salt.
27 Kaj matene Abraham levigxis kaj iris al la loko, kie li
estis starinta antaux la Eternulo;
And Abraham gat up early in the morning to the place where
he stood before the LORD:
28 kaj li ekrigardis en la direkto al Sodom kaj Gomora kaj al
la tuta lando de la cxirkauxajxo, kaj li vidis, ke jen fumo
levigxas de la tero kiel fumo el forno.
And he looked toward Sodom and Gomorrah, and toward all the
land of the plain, and beheld, and, lo, the smoke of the
country went up as the smoke of a furnace.
29 Kaj kiam Dio estis pereiganta la urbojn de la cxirkauxajxo,
Li rememoris pri Abraham, kaj Li elirigis Loton el la mezo
de la ruinigado, kiam Li estis ruiniganta la urbojn, en kiuj
logxis Lot.
And it came to pass, when God destroyed the cities of the
plain, that God remembered Abraham, and sent Lot out of the
midst of the overthrow, when he overthrew the cities in the
which Lot dwelt.
30 Kaj Lot eliris el Coar kaj eklogxis sur la monto, kaj liaj
du filinoj kun li; cxar li timis logxi en Coar. Kaj li
logxis en kaverno, li kaj liaj du filinoj.
And Lot went up out of Zoar, and dwelt in the mountain, and
his two daughters with him; for he feared to dwell in Zoar:
and he dwelt in a cave, he and his two daughters.
31 Kaj la pli maljuna diris al la pli juna: Nia patro estas
maljuna, kaj en la lando ne ekzistas viro, kiu envenus al ni
laux la moro de la tuta tero;
And the firstborn said unto the younger, Our father is old,
and there is not a man in the earth to come in unto us after
the manner of all the earth:
32 tial ni ebriigu nian patron per vino, kaj ni kusxu kun li,
por ke ni aperigu de nia patro idaron.
Come, let us make our father drink wine, and we will lie
with him, that we may preserve seed of our father.
33 Kaj ili ebriigis sian patron per vino en tiu nokto; kaj
venis la pli maljuna kaj kusxis kun sia patro; kaj li ne
sciis, kiam sxi kusxigxis kaj kiam sxi levigxis.
And they made their father drink wine that night: and the
firstborn went in, and lay with her father; and he perceived
not when she lay down, nor when she arose.
34 La morgauxan tagon la pli maljuna diris al la pli juna: Jen
mi kusxis hieraux kun mia patro; ni ebriigu lin per vino
ankaux en cxi tiu nokto, kaj vi venu, kusxu kun li, por ke
ni aperigu de nia patro idaron.
And it came to pass on the morrow, that the firstborn said
unto the younger, Behold, I lay yesternight with my father:
let us make him drink wine this night also; and go thou in,
and lie with him, that we may preserve seed of our father.
35 Kaj ili ankaux en cxi tiu nokto ebriigis sian patron per
vino; kaj la pli juna iris kaj kusxis kun li; kaj li ne
sciis, kiam sxi kusxigxis kaj kiam sxi levigxis.
And they made their father drink wine that night also: and
the younger arose, and lay with him; and he perceived not
when she lay down, nor when she arose.
36 Kaj ambaux filinoj de Lot gravedigxis de sia patro.
Thus were both the daughters of Lot with child by their
father.
37 Kaj la pli maljuna naskis filon, kaj sxi donis al li la
nomon Moab; li estas la prapatro de la Moabidoj gxis nun.
And the first born bare a son, and called his name Moab: the
same is the father of the Moabites unto this day.
38 Kaj la pli juna ankaux naskis filon, kaj sxi donis al li la
nomon Ben-Ami; li estas la prapatro de la Amonidoj gxis nun.
And the younger, she also bare a son, and called his name
Benammi: the same is the father of the children of Ammon
unto this day.
Cxapitro 20
1 Kaj Abraham ekmigris de tie al la lando suda, kaj li
eklogxis inter Kadesx kaj Sxur; kaj li logxis kiel fremdulo
en Gerar.
And Abraham journeyed from thence toward the south country,
and dwelled between Kadesh and Shur, and sojourned in Gerar.
2 Kaj Abraham diris pri sia edzino Sara: Sxi estas mia
fratino. Kaj Abimelehx, regxo de Gerar, sendis kaj prenis
Saran.
And Abraham said of Sarah his wife, She is my sister: and
Abimelech king of Gerar sent, and took Sarah.
3 Kaj Dio venis al Abimelehx nokte en la songxo, kaj diris al
li: Vi mortos pro la virino, kiun vi prenis, cxar sxi estas
edzino de edzo.
But God came to Abimelech in a dream by night, and said to
him, Behold, thou art but a dead man, for the woman which
thou hast taken; for she is a man's wife.
4 Sed Abimelehx ne alproksimigxis al sxi, kaj li diris: Mia
Sinjoro! cxu vi mortigos ankaux senkulpan popolon?
But Abimelech had not come near her: and he said, LORD, wilt
thou slay also a righteous nation?
5 Li diris ja al mi: Sxi estas mia fratino; kaj sxi ankaux
diris al mi: Li estas mia frato. En senkulpeco de mia koro
kaj en pureco de miaj manoj mi faris tion.
Said he not unto me, She is my sister? and she, even she
herself said, He is my brother: in the integrity of my heart
and innocency of my hands have I done this.
6 Kaj Dio diris al li en la songxo: Mi ankaux scias, ke en
senkulpeco de via koro vi tion faris, kaj tial Mi detenis
vin, ke vi ne peku kontraux Mi, tial Mi ne lasis, ke vi
kuntusxigxu kun sxi.
And God said unto him in a dream, Yea, I know that thou
didst this in the integrity of thy heart; for I also
withheld thee from sinning against me: therefore suffered I
thee not to touch her.
7 Kaj nun redonu la edzinon al la edzo, cxar li estas profeto,
kaj li pregxos pri vi, kaj vi restos viva; sed se vi ne
redonos, tiam sciu, ke vi mortos, vi kaj cxiuj viaj.
Now therefore restore the man his wife; for he is a prophet,
and he shall pray for thee, and thou shalt live: and if thou
restore her not, know thou that thou shalt surely die, thou,
and all that are thine.
8 Kaj Abimelehx levigxis frue matene, kaj li vokis cxiujn
siajn sklavojn kaj rakontis cxion cxi tion al iliaj oreloj;
kaj la homoj tre ektimis.
Therefore Abimelech rose early in the morning, and called
all his servants, and told all these things in their ears:
and the men were sore afraid.
9 Kaj Abimelehx vokis Abrahamon, kaj diris al li: Kion vi
faris al ni? kaj per kio mi pekis antaux vi, ke vi venigis
sur min kaj sur mian regnon grandan pekon? aferojn, kiuj ne
estas farataj, vi faris kontraux mi.
Then Abimelech called Abraham, and said unto him, What hast
thou done unto us? and what have I offended thee, that thou
hast brought on me and on my kingdom a great sin? thou hast
done deeds unto me that ought not to be done.
10 Kaj Abimelehx diris al Abraham: Kion vi vidis, kiam vi faris
tiun aferon?
And Abimelech said unto Abraham, What sawest thou, that thou
hast done this thing?
11 Kaj Abraham diris: Mi pensis, ke ne ekzistas timo antaux Dio
en cxi tiu loko, kaj ke oni mortigos min pro mia edzino.
And Abraham said, Because I thought, Surely the fear of God
is not in this place; and they will slay me for my wife's
sake.
12 Kaj efektive sxi estas mia fratino, filino de mia patro, nur
ne filino de mia patrino; kaj sxi farigxis mia edzino.
And yet indeed she is my sister; she is the daughter of my
father, but not the daughter of my mother; and she became my
wife.
13 Kaj kiam Dio elmigrigis min el la domo de mia patro, mi
diris al sxi: Faru al mi cxi tiun komplezon, en kian ajn
lokon ni venos, diru pri mi: Li estas mia frato.
And it came to pass, when God caused me to wander from my
father's house, that I said unto her, This is thy kindness
which thou shalt shew unto me; at every place whither we
shall come, say of me, He is my brother.
14 Kaj Abimelehx prenis sxafojn kaj bovojn kaj sklavojn kaj
sklavinojn kaj donis al Abraham, kaj li redonis al li lian
edzinon Sara.
And Abimelech took sheep, and oxen, and menservants, and
womenservants, and gave them unto Abraham, and restored him
Sarah his wife.
15 Kaj Abimelehx diris: Jen mia lando estas antaux vi; kie
placxas al vi, tie logxigxu.
And Abimelech said, Behold, my land is before thee: dwell
where it pleaseth thee.
16 Kaj al Sara li diris: Jen mi donis mil argxentajn monerojn
al via frato; tio estu al vi kovro por la okuloj antaux
cxiuj, kiuj estas kun vi, kaj antaux cxiuj vi estas
pravigita.
And unto Sarah he said, Behold, I have given thy brother a
thousand pieces of silver: behold, he is to thee a covering
of the eyes, unto all that are with thee, and with all
other: thus she was reproved.
17 Kaj Abraham ekpregxis al Dio; kaj Dio sanigis Abimelehxon
kaj lian edzinon kaj liajn sklavinojn, kaj ili komencis
naski.
So Abraham prayed unto God: and God healed Abimelech, and
his wife, and his maidservants; and they bare children.
18 Cxar la Eternulo estis sxlosinta cxiujn uterojn en la domo
de Abimelehx pro Sara, la edzino de Abraham.
For the LORD had fast closed up all the wombs of the house
of Abimelech, because of Sarah Abraham's wife.
Cxapitro 21
1 Kaj la Eternulo rememoris Saran, kiel Li diris, kaj la
Eternulo faris al Sara, kiel Li parolis.
And the LORD visited Sarah as he had said, and the LORD did
unto Sarah as he had spoken.
2 Kaj Sara gravedigxis kaj naskis al Abraham filon en lia
maljuneco, en la difinita tempo, pri kiu Dio al li diris.
For Sarah conceived, and bare Abraham a son in his old age,
at the set time of which God had spoken to him.
3 Kaj Abraham donis al sia filo, kiu naskigxis al li, kiun
naskis al li Sara, la nomon Isaak.
And Abraham called the name of his son that was born unto
him, whom Sarah bare to him, Isaac.
4 Kaj Abraham cirkumcidis sian filon Isaak, kiam tiu havis la
agxon de ok tagoj, kiel ordonis al li Dio.
And Abraham circumcised his son Isaac being eight days old,
as God had commanded him.
5 Kaj Abraham havis la agxon de cent jaroj, kiam naskigxis al
li lia filo Isaak.
And Abraham was an hundred years old, when his son Isaac was
born unto him.
6 Kaj Sara diris: Ridindajxon faris al mi Dio; cxiu, kiu
auxdos, ridos pri mi.
And Sarah said, God hath made me to laugh, so that all that
hear will laugh with me.
7 Kaj sxi diris: Kiu dirus al Abraham, ke Sara mamnutros
infanojn? cxar mi naskis filon en lia maljuneco.
And she said, Who would have said unto Abraham, that Sarah
should have given children suck? for I have born him a son
in his old age.
8 Kaj la infano kreskis, kaj gxi estis demamigita, kaj Abraham
faris grandan festenon en la tago, en kiu Isaak estis
demamigita.
And the child grew, and was weaned: and Abraham made a great
feast the same day that Isaac was weaned.
9 Kaj Sara vidis, ke la filo de Hagar la Egiptino, kiun cxi
tiu naskis al Abraham, mokas.
And Sarah saw the son of Hagar the Egyptian, which she had
born unto Abraham, mocking.
10 Kaj sxi diris al Abraham: Forpelu cxi tiun sklavinon kaj
sxian filon; cxar la filo de cxi tiu sklavino ne heredos kun
mia filo, kun Isaak.
Wherefore she said unto Abraham, Cast out this bondwoman and
her son: for the son of this bondwoman shall not be heir
with my son, even with Isaac.
11 Kaj la afero forte malplacxis al Abraham pro lia filo.
And the thing was very grievous in Abraham's sight because
of his son.
12 Kaj Dio diris al Abraham: Gxi ne malplacxu al vi pro la
knabo kaj pro via sklavino; pri cxio, kion diros al vi Sara,
obeu sxian vocxon; cxar per Isaak oni nomos vian idaron.
And God said unto Abraham, Let it not be grievous in thy
sight because of the lad, and because of thy bondwoman; in
all that Sarah hath said unto thee, hearken unto her voice;
for in Isaac shall thy seed be called.
13 Sed ankaux el la filo de la sklavino Mi kreskigos popolon,
cxar li estas via semo.
And also of the son of the bondwoman will I make a nation,
because he is thy seed.
14 Kaj Abraham levigxis frue matene, kaj prenis panon kaj
felsakon kun akvo kaj donis al Hagar, metante gxin sur sxian
sxultron, ankaux la infanon, kaj foririgis sxin; kaj sxi
iris, kaj sxi erarvagis en la dezerto Beer-Sxeba.
And Abraham rose up early in the morning, and took bread,
and a bottle of water, and gave it unto Hagar, putting it on
her shoulder, and the child, and sent her away: and she
departed, and wandered in the wilderness of Beersheba.
15 Kaj konsumigxis la akvo de la felsako, kaj sxi jxetis la
infanon sub unu el la arbetajxoj.
And the water was spent in the bottle, and she cast the
child under one of the shrubs.
16 Kaj sxi iris kaj sidigxis kontrauxe, en la malproksimeco de
pafo el pafarko; cxar sxi diris: Mi ne povas rigardi la
morton de la infano. Kaj sxi sidigxis kontrauxe, kaj sxi
komencis lauxte plori.
And she went, and sat her down over against him a good way
off, as it were a bow shot: for she said, Let me not see the
death of the child. And she sat over against him, and lift
up her voice, and wept.
17 Kaj Dio auxdis la vocxon de la knabo; kaj angxelo de Dio
vokis Hagaron el la cxielo, kaj diris al sxi: Kio estas al
vi, Hagar? ne timu, cxar Dio auxdis la vocxon de la knabo el
la loko, kie li estas.
And God heard the voice of the lad; and the angel of God
called to Hagar out of heaven, and said unto her, What
aileth thee, Hagar? fear not; for God hath heard the voice
of the lad where he is.
18 Levigxu, prenu la knabon kaj tenu lin per via mano, cxar
grandan popolon Mi faros el li.
Arise, lift up the lad, and hold him in thine hand; for I
will make him a great nation.
19 Kaj Dio malfermis sxiajn okulojn, kaj sxi ekvidis puton kun
akvo, kaj sxi iris kaj plenigis la felsakon per akvo kaj
trinkigis la knabon.
And God opened her eyes, and she saw a well of water; and
she went, and filled the bottle with water, and gave the lad
drink.
20 Kaj Dio estis kun la knabo, kaj li grandigxis kaj logxis en
la dezerto kaj farigxis arkpafisto.
And God was with the lad; and he grew, and dwelt in the
wilderness, and became an archer.
21 Kaj li logxis en la dezerto Paran; kaj lia patrino prenis al
li edzinon el la lando Egipta.
And he dwelt in the wilderness of Paran: and his mother took
him a wife out of the land of Egypt.
22 Kaj en tiu tempo Abimelehx kaj lia militestro Pihxol diris
al Abraham jene: Dio estas kun vi en cxio, kion vi faras;
And it came to pass at that time, that Abimelech and Phichol
the chief captain of his host spake unto Abraham, saying,
God is with thee in all that thou doest:
23 nun jxuru do al mi per Dio, ke vi ne agos malfidele kun mi,
nek kun mia filo, nek kun mia nepo; ke tiel same favorkore,
kiel mi agis kun vi, vi agos kun mi, kaj kun la lando, en
kiu vi logxas kiel fremdulo.
Now therefore swear unto me here by God that thou wilt not
deal falsely with me, nor with my son, nor with my son's
son: but according to the kindness that I have done unto
thee, thou shalt do unto me, and to the land wherein thou
hast sojourned.
24 Kaj Abraham diris: Mi jxuras.
And Abraham said, I will swear.
25 Kaj Abraham riprocxis Abimelehxon pro la akva puto, kiun
perforte forprenis la sklavoj de Abimelehx.
And Abraham reproved Abimelech because of a well of water,
which Abimelech's servants had violently taken away.
26 Kaj Abimelehx diris: Mi ne scias, kiu faris tion, kaj ankaux
vi ne diris al mi; mi ecx ne auxdis pri tio gxis hodiaux.
And Abimelech said, I wot not who hath done this thing;
neither didst thou tell me, neither yet heard I of it, but
to day.
27 Kaj Abraham prenis sxafojn kaj bovojn kaj donis al
Abimelehx, kaj ili ambaux starigis inter si interligon.
And Abraham took sheep and oxen, and gave them unto
Abimelech; and both of them made a covenant.
28 Kaj Abraham starigis sep sxafidojn aparte.
And Abraham set seven ewe lambs of the flock by themselves.
29 Kaj Abimelehx diris al Abraham: Por kio estas tiuj sep
sxafidoj, kiujn vi starigis aparte?
And Abimelech said unto Abraham, What mean these seven ewe
lambs which thou hast set by themselves?
30 Kaj tiu diris: Sep sxafidojn prenu el mia mano, por ke ili
estu por mi atesto, ke mi elfosis tiun puton.
And he said, For these seven ewe lambs shalt thou take of my
hand, that they may be a witness unto me, that I have digged
this well.
31 Tial tiu loko havas la nomon Beer-Sxeba, cxar tie ili ambaux
jxuris.
Wherefore he called that place Beersheba; because there they
sware both of them.
32 Kaj ili starigis interligon en Beer-Sxeba. Kaj Abimelehx
kaj lia militestro Pihxol levigxis kaj reiris en la landon
de la Filisxtoj.
Thus they made a covenant at Beersheba: then Abimelech rose
up, and Phichol the chief captain of his host, and they
returned into the land of the Philistines.
33 Kaj Abraham plantis tamariskon en Beer-Sxeba, kaj pregxis
tie al la Eternulo, la Dio eterna.
And Abraham planted a grove in Beersheba, and called there
on the name of the LORD, the everlasting God.
34 Kaj Abraham logxis en la lando de la Filisxtoj longan
tempon.
And Abraham sojourned in the Philistines' land many days.
Cxapitro 22
1 Post tiuj okazintajxoj Dio provis Abrahamon, kaj diris al
li: Abraham! Kaj tiu respondis: Jen mi estas.
And it came to pass after these things, that God did tempt
Abraham, and said unto him, Abraham: and he said, Behold,
here I am.
2 Kaj Li diris: Prenu vian filon, vian solan, kiun vi amas,
Isaakon, kaj iru en la landon Morija, kaj oferu lin tie kiel
bruloferon sur unu el la montoj, kiun Mi montros al vi.
And he said, Take now thy son, thine only son Isaac, whom
thou lovest, and get thee into the land of Moriah; and offer
him there for a burnt offering upon one of the mountains
which I will tell thee of.
3 Kaj Abraham levigxis frue matene kaj selis sian azenon kaj
prenis siajn du junulojn kun si kaj sian filon Isaak; kaj li
fendis lignon por brulofero, kaj levigxis kaj iris al tiu
loko, pri kiu diris al li Dio.
And Abraham rose up early in the morning, and saddled his
ass, and took two of his young men with him, and Isaac his
son, and clave the wood for the burnt offering, and rose up,
and went unto the place of which God had told him.
4 En la tria tago Abraham levis siajn okulojn kaj ekvidis la
lokon de malproksime.
Then on the third day Abraham lifted up his eyes, and saw
the place afar off.
5 Kaj Abraham diris al siaj junuloj: Restu cxi tie kun la
azeno, kaj mi kun la knabo iros tien, kaj ni adorklinigxos
kaj revenos al vi.
And Abraham said unto his young men, Abide ye here with the
ass; and I and the lad will go yonder and worship, and come
again to you.
6 Kaj Abraham prenis la lignon por la brulofero kaj metis gxin
sur sian filon Isaak, kaj li prenis en sian manon la fajron
kaj la trancxilon; kaj ili iris ambaux kune.
And Abraham took the wood of the burnt offering, and laid it
upon Isaac his son; and he took the fire in his hand, and a
knife; and they went both of them together.
7 Kaj Isaak diris al sia patro Abraham: Mia patro! Kaj tiu
respondis: Jen mi estas, mia filo. Kaj li diris: Jen estas
la fajro kaj la ligno, sed kie estas la sxafo por la
brulofero?
And Isaac spake unto Abraham his father, and said, My
father: and he said, Here am I, my son. And he said, Behold
the fire and the wood: but where is the lamb for a burnt
offering?
8 Kaj Abraham diris: Dio antauxvidos al Si la sxafon por la
brulofero, mia filo. Kaj ili iris ambaux kune.
And Abraham said, My son, God will provide himself a lamb
for a burnt offering: so they went both of them together.
9 Kaj ili venis al la loko, pri kiu diris al li Dio; kaj
Abraham konstruis tie la altaron kaj surmetis la lignon, kaj
ligis sian filon Isaak kaj metis lin sur la altaron super la
ligno.
And they came to the place which God had told him of; and
Abraham built an altar there, and laid the wood in order,
and bound Isaac his son, and laid him on the altar upon the
wood.
10 Kaj Abraham etendis sian manon kaj prenis la trancxilon, por
bucxi sian filon.
And Abraham stretched forth his hand, and took the knife to
slay his son.
11 Kaj ekvokis al li angxelo de la Eternulo el la cxielo, kaj
diris: Abraham, Abraham! Kaj li respondis: Jen mi estas.
And the angel of the LORD called unto him out of heaven, and
said, Abraham, Abraham: and he said, Here am I.
12 Kaj Tiu diris: Ne etendu vian manon sur la knabon, kaj faru
al li nenion; cxar nun mi scias, ke vi timas Dion kaj vi ne
indulgis pro Mi vian filon, la solan.
And he said, Lay not thine hand upon the lad, neither do
thou any thing unto him: for now I know that thou fearest
God, seeing thou hast not withheld thy son, thine only son
from me.
13 Kaj Abraham levis siajn okulojn, kaj vidis, ke jen virsxafo
malantauxe implikigxis per la kornoj en la arbetajxoj. Kaj
Abraham iris kaj prenis la virsxafon, kaj oferis gxin kiel
bruloferon anstataux sia filo.
And Abraham lifted up his eyes, and looked, and behold
behind him a ram caught in a thicket by his horns: and
Abraham went and took the ram, and offered him up for a
burnt offering in the stead of his son.
14 Kaj Abraham donis al tiu loko la nomon: La Eternulo Vidas;
tial oni ankoraux nun diras: Sur la monto, kie la Eternulo
aperas.
And Abraham called the name of that place Jehovahjireh: as
it is said to this day, In the mount of the LORD it shall be
seen.
15 Kaj denove angxelo de la Eternulo vokis al Abraham el la
cxielo,
And the angel of the LORD called unto Abraham out of heaven
the second time,
16 kaj diris: Mi jxuras per Mi, diras la Eternulo, ke cxar vi
faris tiun aferon kaj ne indulgis vian filon, la solan;
And said, By myself have I sworn, saith the LORD, for
because thou hast done this thing, and hast not withheld thy
son, thine only son:
17 tial Mi benos vin kaj Mi multigos vian idaron simile al la
steloj de la cxielo kaj al la sablo sur la bordo de la maro;
kaj via idaro posedos la pordegojn de siaj malamikoj.
That in blessing I will bless thee, and in multiplying I
will multiply thy seed as the stars of the heaven, and as
the sand which is upon the sea shore; and thy seed shall
possess the gate of his enemies;
18 Kaj benigxos per via idaro cxiuj popoloj de la tero, pro
tio, ke vi obeis Mian vocxon.
And in thy seed shall all the nations of the earth be
blessed; because thou hast obeyed my voice.
19 Kaj Abraham revenis al siaj junuloj, kaj ili levigxis kaj
iris kune al Beer-Sxeba; kaj Abraham logxis en Beer-Sxeba.
So Abraham returned unto his young men, and they rose up and
went together to Beersheba; and Abraham dwelt at Beersheba.
20 Post tiuj okazintajxoj oni sciigis al Abraham, dirante: Jen
ankaux Milka naskis infanojn al via frato Nahxor:
And it came to pass after these things, that it was told
Abraham, saying, Behold, Milcah, she hath also born children
unto thy brother Nahor;
21 la unuenaskiton Uc, kaj lian fraton Buz, kaj Kemuelon, la
patron de Aram;
Huz his firstborn, and Buz his brother, and Kemuel the
father of Aram,
22 kaj Kesedon kaj Hxazon kaj Pildasxon kaj Jidlafon kaj
Betuelon.
And Chesed, and Hazo, and Pildash, and Jidlaph, and Bethuel.
23 Kaj de Betuel naskigxis Rebeka. Cxi tiujn ok naskis Milka
al Nahxor, la frato de Abraham.
And Bethuel begat Rebekah: these eight Milcah did bear to
Nahor, Abraham's brother.
24 Kaj lia kromvirino, nome Reuma, ankaux naskis: Tebahxon kaj
Gahxamon kaj Tahxasxon kaj Maahxan.
And his concubine, whose name was Reumah, she bare also
Tebah, and Gaham, and Thahash, and Maachah.
Cxapitro 23
1 Kaj la vivo de Sara estis cent dudek sep jaroj; tiom estis
la jaroj de la vivo de Sara.
And Sarah was an hundred and seven and twenty years old:
these were the years of the life of Sarah.
2 Kaj Sara mortis en Kirjat-Arba, kiu estas Hxebron, en la
lando Kanaana. Kaj Abraham venis, por funebri pri Sara kaj
plori pri sxi.
And Sarah died in Kirjatharba; the same is Hebron in the
land of Canaan: and Abraham came to mourn for Sarah, and to
weep for her.
3 Kaj Abraham levigxis for de sia mortintino, kaj diris al la
filoj de Hxet jene:
And Abraham stood up from before his dead, and spake unto
the sons of Heth, saying,
4 Fremdulo kaj paslogxanto mi estas cxe vi; donu al mi
posedotan lokon por tombo inter vi, por ke mi enterigu mian
mortintinon, kiu estas antaux mi.
I am a stranger and a sojourner with you: give me a
possession of a buryingplace with you, that I may bury my
dead out of my sight.
5 Kaj la filoj de Hxet respondis al Abraham, dirante al li:
And the children of Heth answered Abraham, saying unto him,
6 Auxskultu nin, nia sinjoro! vi estas princo de Dio inter ni;
en la plej elektitaj niaj tomboj enterigu vian mortintinon;
neniu el ni rifuzos al vi sian tomblokon, por enterigi vian
mortintinon.
Hear us, my lord: thou art a mighty prince among us: in the
choice of our sepulchres bury thy dead; none of us shall
withhold from thee his sepulchre, but that thou mayest bury
thy dead.
7 Kaj Abraham levigxis, kaj profunde klinigxis antaux la
popolo de la lando, antaux la filoj de Hxet.
And Abraham stood up, and bowed himself to the people of the
land, even to the children of Heth.
8 Kaj li diris al ili jene: Se placxas al vi, ke mi enterigu
mian mortintinon, kiu estas antaux mi, tiam auxskultu min
kaj petu por mi Efronon, la filon de Cohxar,
And he communed with them, saying, If it be your mind that I
should bury my dead out of my sight; hear me, and intreat
for me to Ephron the son of Zohar,
9 ke li donu al mi la duoblan kavernon, kiun li havas en la
fino de sia kampo; por plena sumo da mono li donu gxin al mi
inter vi por tomba posedajxo.
That he may give me the cave of Machpelah, which he hath,
which is in the end of his field; for as much money as it is
worth he shall give it me for a possession of a buryingplace
amongst you.
10 Kaj Efron sidis inter la filoj de Hxet, kaj respondis Efron
la Hxetido al Abraham auxdeble por la filoj de Hxet, antaux
cxiuj, kiuj venis en la pordegon de lia urbo, dirante:
And Ephron dwelt among the children of Heth: and Ephron the
Hittite answered Abraham in the audience of the children of
Heth, even of all that went in at the gate of his city,
saying,
11 Ne, mia sinjoro, auxskultu min! la kampon mi donas al vi,
kaj la kavernon, kiu estas sur gxi, al vi mi donas, antaux
la okuloj de la filoj de mia popolo mi donas gxin al vi;
enterigu vian mortintinon.
Nay, my lord, hear me: the field give I thee, and the cave
that is therein, I give it thee; in the presence of the sons
of my people give I it thee: bury thy dead.
12 Kaj Abraham profunde klinigxis antaux la popolo de la lando.
And Abraham bowed down himself before the people of the
land.
13 Kaj li diris al Efron auxdeble por la popolo de la lando
jene: Mi petas, auxskultu min: mi donas monon por la kampo;
prenu de mi, kaj mi enterigos tie mian mortintinon.
And he spake unto Ephron in the audience of the people of
the land, saying, But if thou wilt give it, I pray thee,
hear me: I will give thee money for the field; take it of
me, and I will bury my dead there.
14 Kaj Efron respondis al Abraham, dirante al li:
And Ephron answered Abraham, saying unto him,
15 Mia sinjoro, auxskultu min: la tero valoras kvarcent
siklojn; sed kio gxi estas inter mi kaj vi? enterigu vian
mortintinon.
My lord, hearken unto me: the land is worth four hundred
shekels of silver; what is that betwixt me and thee? bury
therefore thy dead.
16 Kaj Abraham auxskultis Efronon, kaj Abraham pesis al Efron
la monon, pri kiu li parolis auxdeble por la filoj de Hxet,
kvarcent siklojn da argxento, uzata en la komerco.
And Abraham hearkened unto Ephron; and Abraham weighed to
Ephron the silver, which he had named in the audience of the
sons of Heth, four hundred shekels of silver, current money
with the merchant.
17 Kaj la kampo de Efron kun la duobla kaverno, kiu estis
antaux Mamre, la kampo kaj la kaverno sur gxi kaj cxiuj
arboj sur la kampo, inter cxiuj gxiaj limoj cxirkauxe,
farigxis
And the field of Ephron which was in Machpelah, which was
before Mamre, the field, and the cave which was therein, and
all the trees that were in the field, that were in all the
borders round about, were made sure
18 posedajxo de Abraham antaux la okuloj de la filoj de Hxet,
de cxiuj, kiuj venis en la pordegon de lia urbo.
Unto Abraham for a possession in the presence of the
children of Heth, before all that went in at the gate of his
city.
19 Kaj post tio Abraham enterigis sian edzinon Sara en la
duobla kaverno de la kampo, antaux Mamre, kiu estas Hxebron,
en la lando Kanaana.
And after this, Abraham buried Sarah his wife in the cave of
the field of Machpelah before Mamre: the same is Hebron in
the land of Canaan.
20 Kaj la kampo kaj la kaverno sur gxi farigxis tomba posedajxo
de Abraham, kiun li akiris de la filoj de Hxet.
And the field, and the cave that is therein, were made sure
unto Abraham for a possession of a buryingplace by the sons
of Heth.
Cxapitro 24
1 Kaj Abraham estis maljuna kaj en profunda agxo. Kaj la
Eternulo benis Abrahamon en cxio.
And Abraham was old, and well stricken in age: and the LORD
had blessed Abraham in all things.
2 Kaj Abraham diris al sia sklavo, la administranto de lia
domo, kiu regis cxion, kio apartenis al li: Metu vian manon
sub mian femuron;
And Abraham said unto his eldest servant of his house, that
ruled over all that he had, Put, I pray thee, thy hand under
my thigh:
3 kaj mi jxurigas vin per la Eternulo, la Dio de la cxielo kaj
la Dio de la tero, ke vi ne prenos edzinon por mia filo el
la filinoj de la Kanaanidoj, inter kiuj mi logxas;
And I will make thee swear by the LORD, the God of heaven,
and the God of the earth, that thou shalt not take a wife
unto my son of the daughters of the Canaanites, among whom I
dwell:
4 sed en mian landon kaj en mian patrujon vi iros kaj vi
prenos edzinon por mia filo Isaak.
But thou shalt go unto my country, and to my kindred, and
take a wife unto my son Isaac.
5 Kaj la sklavo diris al li: Eble la virino ne volos iri kun
mi en cxi tiun landon; cxu mi tiam devas revenigi vian filon
en la landon, el kiu vi eliris?
And the servant said unto him, Peradventure the woman will
not be willing to follow me unto this land: must I needs
bring thy son again unto the land from whence thou camest?
6 Kaj Abraham diris al li: Gardu vin, ne revenigu mian filon
tien.
And Abraham said unto him, Beware thou that thou bring not
my son thither again.
7 La Eternulo, la Dio de la cxielo, kiu prenis min el la domo
de mia patro kaj el mia patrujo, kaj diris al mi kaj jxuris
al mi, dirante: Al via idaro Mi donos cxi tiun landon--Li
sendos sian angxelon antaux vi, kaj vi prenos edzinon por
mia filo el tie.
The LORD God of heaven, which took me from my father's
house, and from the land of my kindred, and which spake unto
me, and that sware unto me, saying, Unto thy seed will I
give this land; he shall send his angel before thee, and
thou shalt take a wife unto my son from thence.
8 Kaj se la virino ne volos iri kun vi, tiam vi farigxos
libera de cxi tiu mia jxuro; nur mian filon ne revenigu
tien.
And if the woman will not be willing to follow thee, then
thou shalt be clear from this my oath: only bring not my son
thither again.
9 Kaj la sklavo metis sian manon sub la femuron de sia sinjoro
Abraham kaj jxuris al li pri tiu afero.
And the servant put his hand under the thigh of Abraham his
master, and sware to him concerning that matter.
10 Kaj la sklavo prenis dek kamelojn el la kameloj de sia
sinjoro, kaj li iris; kaj cxiaj bonajxoj de lia sinjoro
estis en liaj manoj. Kaj li levigxis kaj iris Mezopotamion,
al la urbo Nahxor.
And the servant took ten camels of the camels of his master,
and departed; for all the goods of his master were in his
hand: and he arose, and went to Mesopotamia, unto the city
of Nahor.
11 Kaj li genuigis la kamelojn ekstere de la urbo, cxe puto kun
akvo, en vespera tempo, en la tempo, kiam eliras la virinoj,
por cxerpi akvon.
And he made his camels to kneel down without the city by a
well of water at the time of the evening, even the time that
women go out to draw water.
12 Kaj li diris: Ho Eternulo, Dio de mia sinjoro Abraham,
sukcesigu min hodiaux kaj faru favorkorajxon al mia sinjoro
Abraham.
And he said O LORD God of my master Abraham, I pray thee,
send me good speed this day, and shew kindness unto my
master Abraham.
13 Jen mi staras apud la fonto da akvo, kaj la filinoj de la
urbanoj eliras, por cxerpi akvon;
Behold, I stand here by the well of water; and the daughters
of the men of the city come out to draw water:
14 kaj la junulinon, al kiu mi diros: Volu klini vian krucxon,
ke mi trinku, kaj sxi diros: Trinku, kaj mi trinkigos ankaux
viajn kamelojn--sxin Vi destinis por Via sklavo Isaak; kaj
per tio mi sciigxos, ke Vi faris favorkorajxon al mia
sinjoro.
And let it come to pass, that the damsel to whom I shall
say, Let down thy pitcher, I pray thee, that I may drink;
and she shall say, Drink, and I will give thy camels drink
also: let the same be she that thou hast appointed for thy
servant Isaac; and thereby shall I know that thou hast
shewed kindness unto my master.
15 Kaj antaux ol li finis paroli, jen eliras Rebeka, kiu estis
naskita al Betuel, la filo de Milka, edzino de Nahxor, frato
de Abraham; kaj sxia krucxo estis sur sxia sxultro.
And it came to pass, before he had done speaking, that,
behold, Rebekah came out, who was born to Bethuel, son of
Milcah, the wife of Nahor, Abraham's brother, with her
pitcher upon her shoulder.
16 Kaj la junulino estis tre belaspekta, virgulino, kiun
ankoraux ne ekkonis viro. Kaj sxi malsupreniris al la fonto
kaj plenigis sian krucxon kaj iris supren.
And the damsel was very fair to look upon, a virgin, neither
had any man known her: and she went down to the well, and
filled her pitcher, and came up.
17 Kaj la sklavo kuris al sxi renkonte, kaj diris: Volu lasi
min trinki iom da akvo el via krucxo.
And the servant ran to meet her, and said, Let me, I pray
thee, drink a little water of thy pitcher.
18 Kaj sxi diris: Trinku, mia sinjoro; kaj sxi rapide mallevis
la krucxon sur sian manon, kaj sxi donis al li trinki.
And she said, Drink, my lord: and she hasted, and let down
her pitcher upon her hand, and gave him drink.
19 Kaj kiam sxi suficxe lin trinkigis, sxi diris: Ankaux por
viaj kameloj mi cxerpos, gxis ili finos trinki.
And when she had done giving him drink, she said, I will
draw water for thy camels also, until they have done
drinking.
20 Kaj rapide sxi elversxis el sia krucxo en la trinkujon, kaj
kuris denove al la puto, por cxerpi por cxiuj liaj kameloj.
And she hasted, and emptied her pitcher into the trough, and
ran again unto the well to draw water, and drew for all his
camels.
21 Kaj la viro admiris sxin silente, por konvinkigxi, cxu la
Eternulo prosperigis lian vojon aux ne.
And the man wondering at her held his peace, to wit whether
the LORD had made his journey prosperous or not.
22 Kaj kiam la kameloj cxesis trinki, tiam la viro prenis oran
ringon, havantan la pezon de duono de siklo, kaj du
braceletojn por sxiaj manoj, havantajn la pezon de dek
sikloj da oro.
And it came to pass, as the camels had done drinking, that
the man took a golden earring of half a shekel weight, and
two bracelets for her hands of ten shekels weight of gold;
23 Kaj li diris: Kies filino vi estas? volu diri al mi; cxu en
la domo de via patro estas loko por ni, por tradormi la
nokton?
And said, Whose daughter art thou? tell me, I pray thee: is
there room in thy father's house for us to lodge in?
24 Kaj sxi diris al li: Mi estas filino de Betuel, filo de
Milka, kiun sxi naskis al Nahxor.
And she said unto him, I am the daughter of Bethuel the son
of Milcah, which she bare unto Nahor.
25 Kaj sxi diris al li: Ankaux da pajlo kaj da furagxo ni havas
multe, kaj ankaux lokon, por ke vi tradormu la nokton.
She said moreover unto him, We have both straw and provender
enough, and room to lodge in.
26 Kaj la viro klinigxis kaj faris adoron al la Eternulo.
And the man bowed down his head, and worshipped the LORD.
27 Kaj li diris: Glorata estu la Eternulo, la Dio de mia
sinjoro Abraham, kiu ne lasis sen Sia favorkoreco kaj vereco
mian sinjoron. Per la vojo, kiun mi iris, la Eternulo
alkondukis min al la domo de la frato de mia sinjoro.
And he said, Blessed be the LORD God of my master Abraham,
who hath not left destitute my master of his mercy and his
truth: I being in the way, the LORD led me to the house of
my master's brethren.
28 Kaj la junulino kuris, kaj rakontis tiujn aferojn en la domo
de sia patrino.
And the damsel ran, and told them of her mother's house
these things.
29 Kaj Rebeka havis fraton, kiu estis nomata Laban. Kaj Laban
kuris al la viro eksteren, al la fonto.
And Rebekah had a brother, and his name was Laban: and Laban
ran out unto the man, unto the well.
30 Kaj kiam li vidis la ringon kaj la braceletojn sur la manoj
de sia fratino, kaj kiam li auxdis la vortojn de sia fratino
Rebeka, kiu diris: Tiel parolis kun mi tiu viro--tiam li
iris al la viro, kaj jen tiu staras cxe la kameloj apud la
fonto.
And it came to pass, when he saw the earring and bracelets
upon his sister's hands, and when he heard the words of
Rebekah his sister, saying, Thus spake the man unto me; that
he came unto the man; and, behold, he stood by the camels at
the well.
31 Kaj li diris: Venu, benita de la Eternulo; kial vi staras
ekstere? mi pretigis la domon kaj ankaux lokon por la
kameloj.
And he said, Come in, thou blessed of the LORD; wherefore
standest thou without? for I have prepared the house, and
room for the camels.
32 Kaj li venigis la viron en la domon, kaj malligis la
kamelojn, kaj donis pajlon kaj furagxon al la kameloj, kaj
akvon por lavi liajn piedojn, kaj la piedojn de la homoj,
kiuj estis kun li.
And the man came into the house: and he ungirded his camels,
and gave straw and provender for the camels, and water to
wash his feet, and the men's feet that were with him.
33 Kaj estis metita antaux li mangxo; sed li diris: Mi ne
mangxos, antaux ol mi diros mian aferon. Kaj tiu diris:
Parolu.
And there was set meat before him to eat: but he said, I
will not eat, until I have told mine errand. And he said,
Speak on.
34 Kaj li diris: Sklavo de Abraham mi estas.
And he said, I am Abraham's servant.
35 Kaj la Eternulo forte benis mian sinjoron, kaj li farigxis
granda; kaj Li donis al li sxafojn kaj bovojn kaj argxenton
kaj oron kaj sklavojn kaj sklavinojn kaj kamelojn kaj
azenojn.
And the LORD hath blessed my master greatly; and he is
become great: and he hath given him flocks, and herds, and
silver, and gold, and menservants, and maidservants, and
camels, and asses.
36 Kaj Sara, la edzino de mia sinjoro, naskis filon al mia
sinjoro, kiam sxi maljunigxis; kaj li donis al li cxion,
kion li havis.
And Sarah my master's wife bare a son to my master when she
was old: and unto him hath he given all that he hath.
37 Kaj mia sinjoro jxurigis min, dirante: Ne prenu edzinon por
mia filo el la filinoj de la Kanaanidoj, en kies lando mi
logxas.
And my master made me swear, saying, Thou shalt not take a
wife to my son of the daughters of the Canaanites, in whose
land I dwell:
38 Nur al la domo de mia patro iru kaj al mia familio, kaj
prenu edzinon por mia filo.
But thou shalt go unto my father's house, and to my kindred,
and take a wife unto my son.
39 Kaj mi diris al mia sinjoro: Eble la virino ne volos iri kun
mi?
And I said unto my master, Peradventure the woman will not
follow me.
40 Kaj li diris al mi: La Eternulo, antaux kiu mi iradis,
sendos Sian angxelon kun vi kaj sukcesigos vian vojon; kaj
vi prenos edzinon por mia filo el mia familio kaj el la domo
de mia patro.
And he said unto me, The LORD, before whom I walk, will send
his angel with thee, and prosper thy way; and thou shalt
take a wife for my son of my kindred, and of my father's
house:
41 Tiam vi estos libera de mia jxuro, kiam vi venos al mia
familio; kaj se ili ne donos al vi, vi estos libera de mia
jxuro.
Then shalt thou be clear from this my oath, when thou comest
to my kindred; and if they give not thee one, thou shalt be
clear from my oath.
42 Kaj mi venis hodiaux al la fonto, kaj mi diris: Eternulo,
Dio de mia sinjoro Abraham! ho, se Vi volus sukcesigi mian
vojon, kiun mi nun iras!
And I came this day unto the well, and said, O LORD God of
my master Abraham, if now thou do prosper my way which I go:
43 Jen mi staras apud la fonto da akvo; la virgulino, kiu
eliros, por cxerpi, kaj al kiu mi diros: Lasu min trinki iom
da akvo el via krucxo,
Behold, I stand by the well of water; and it shall come to
pass, that when the virgin cometh forth to draw water, and I
say to her, Give me, I pray thee, a little water of thy
pitcher to drink;
44 kaj kiu diros al mi: Trinku vi, kaj ankaux por viaj kameloj
mi cxerpos--tio estas la virino, kiun la Eternulo destinis
por la filo de mia sinjoro.
And she say to me, Both drink thou, and I will also draw for
thy camels: let the same be the woman whom the LORD hath
appointed out for my master's son.
45 Antaux ol mi finis paroli en mia koro, jen Rebeka eliras,
kaj sxia krucxo estas sur sxia sxultro; kaj sxi
malsupreniris al la fonto kaj cxerpis. Kaj mi diris al sxi:
Volu trinkigi min.
And before I had done speaking in mine heart, behold,
Rebekah came forth with her pitcher on her shoulder; and she
went down unto the well, and drew water: and I said unto
her, Let me drink, I pray thee.
46 Kaj rapide sxi deprenis sian krucxon de la sxultro, kaj
diris: Trinku, kaj ankaux viajn kamelojn mi trinkigos. Kaj
mi trinkis, kaj ankaux la kamelojn sxi trinkigis.
And she made haste, and let down her pitcher from her
shoulder, and said, Drink, and I will give thy camels drink
also: so I drank, and she made the camels drink also.
47 Kaj mi demandis sxin, kaj mi diris: Kies filino vi estas?
Kaj sxi diris: Filino de Betuel, filo de Nahxor, kiun naskis
al li Milka. Kaj mi metis la ringon sur sxian nazon kaj la
braceletojn sur sxiajn manojn.
And I asked her, and said, Whose daughter art thou? And she
said, the daughter of Bethuel, Nahor's son, whom Milcah bare
unto him: and I put the earring upon her face, and the
bracelets upon her hands.
48 Kaj mi klinigxis kaj faris adoron al la Eternulo, kaj mi
gloris la Eternulon, la Dion de mia sinjoro Abraham, kiu
kondukis min per gxusta vojo, por ke mi prenu la filinon de
la frato de mia sinjoro por lia filo.
And I bowed down my head, and worshipped the LORD, and
blessed the LORD God of my master Abraham, which had led me
in the right way to take my master's brother's daughter unto
his son.
49 Kaj nun se vi volas fari favorkorajxon kaj gxustajxon al mia
sinjoro, diru al mi; kaj se ne, vi ankaux diru al mi, kaj mi
turnos min dekstren aux maldekstren.
And now if ye will deal kindly and truly with my master,
tell me: and if not, tell me; that I may turn to the right
hand, or to the left.
50 Tiam respondis Laban kaj Betuel, kaj diris: De la Eternulo
venis cxi tiu afero; ni ne povas diri al vi ion malbonan aux
bonan.
Then Laban and Bethuel answered and said, The thing
proceedeth from the LORD: we cannot speak unto thee bad or
good.
51 Jen Rebeka estas antaux vi; prenu sxin kaj iru, kaj sxi estu
edzino al la filo de via sinjoro, kiel diris la Eternulo.
Behold, Rebekah is before thee, take her, and go, and let
her be thy master's son's wife, as the LORD hath spoken.
52 Kaj kiam la sklavo de Abraham auxdis iliajn vortojn, li
klinigxis gxis la tero al la Eternulo.
And it came to pass, that, when Abraham's servant heard
their words, he worshipped the LORD, bowing himself to the
earth.
53 Kaj la sklavo elprenis argxentajxojn kaj orajxojn kaj
vestojn kaj donis al Rebeka; kaj donacojn li donis al sxia
frato kaj al sxia patrino.
And the servant brought forth jewels of silver, and jewels
of gold, and raiment, and gave them to Rebekah: he gave also
to her brother and to her mother precious things.
54 Kaj mangxis kaj trinkis li kaj la homoj, kiuj estis kun li,
kaj ili tradormis tie la nokton. Kaj kiam ili levigxis
matene, li diris: Lasu min for al mia sinjoro.
And they did eat and drink, he and the men that were with
him, and tarried all night; and they rose up in the morning,
and he said, Send me away unto my master.
55 Tiam sxia frato kaj sxia patrino diris: La junulino restu
kun ni almenaux dek tagojn, poste vi iros.
And her brother and her mother said, Let the damsel abide
with us a few days, at the least ten; after that she shall
go.
56 Kaj li diris al ili: Ne retenu min, cxar la Eternulo
sukcesigis mian vojon. Lasu min for, kaj mi iros al mia
sinjoro.
And he said unto them, Hinder me not, seeing the LORD hath
prospered my way; send me away that I may go to my master.
57 Kaj ili diris: Ni vokos la junulinon, kaj ni demandos, kion
sxi diros.
And they said, We will call the damsel, and enquire at her
mouth.
58 Kaj ili alvokis Rebekan, kaj diris al sxi: Cxu vi iros kun
cxi tiu viro? Kaj sxi diris: Mi iros.
And they called Rebekah, and said unto her, Wilt thou go
with this man? And she said, I will go.
59 Kaj ili forsendis sian fratinon Rebeka kaj sxian nutrintinon
kaj la sklavon de Abraham kaj liajn homojn.
And they sent away Rebekah their sister, and her nurse, and
Abraham's servant, and his men.
60 Kaj li benis Rebekan, kaj diris al sxi: Nia fratino! miloj
da miloj elkresku el vi, kaj via idaro posedu la pordegojn
de siaj malamikoj.
And they blessed Rebekah, and said unto her, Thou art our
sister, be thou the mother of thousands of millions, and let
thy seed possess the gate of those which hate them.
61 Kaj levigxis Rebeka kaj sxiaj servistinoj kaj sidigxis sur
la kameloj, kaj ili iris post tiu viro; kaj la sklavo prenis
Rebekan kaj foriris.
And Rebekah arose, and her damsels, and they rode upon the
camels, and followed the man: and the servant took Rebekah,
and went his way.
62 Kaj Isaak venis de la vojo, kiu kondukas al la puto de la
Vivanto-Vidanto; li logxis en la suda lando.
And Isaac came from the way of the well Lahairoi; for he
dwelt in the south country.
63 Kaj Isaak eliris, por mediti sur la kampo, kiam komencigxis
vespero; kaj li levis siajn okulojn kaj vidis, ke jen venas
kameloj.
And Isaac went out to meditate in the field at the eventide:
and he lifted up his eyes, and saw, and, behold, the camels
were coming.
64 Kaj Rebeka levis siajn okulojn, kaj sxi ekvidis Isaakon kaj
desaltis de la kamelo.
And Rebekah lifted up her eyes, and when she saw Isaac, she
lighted off the camel.
65 Kaj sxi diris al la sklavo: Kiu estas tiu viro, kiu iras sur
la kampo renkonte al ni? Kaj la sklavo diris: Tio estas mia
sinjoro. Kaj sxi prenis la kovrotukon kaj kovris sin.
For she had said unto the servant, What man is this that
walketh in the field to meet us? And the servant had said,
It is my master: therefore she took a vail, and covered
herself.
66 Kaj la sklavo rakontis al Isaak cxion, kion li faris.
And the servant told Isaac all things that he had done.
67 Kaj Isaak enkondukis sxin en la tendon de sia patrino Sara;
kaj li prenis Rebekan, kaj sxi farigxis lia edzino, kaj li
ekamis sxin. Kaj Isaak konsoligxis pri sia patrino.
And Isaac brought her into his mother Sarah's tent, and took
Rebekah, and she became his wife; and he loved her: and
Isaac was comforted after his mother's death.
Cxapitro 25
1 Kaj Abraham prenis alian edzinon, kiu estis nomata Ketura.
Then again Abraham took a wife, and her name was Keturah.
2 Kaj sxi naskis al li Zimranon kaj Joksxanon kaj Medanon kaj
Midjanon kaj Jisxbakon kaj Sxuahxon.
And she bare him Zimran, and Jokshan, and Medan, and Midian,
and Ishbak, and Shuah.
3 Kaj de Joksxan naskigxis Sxeba kaj Dedan. Kaj la filoj de
Dedan estis la Asxuridoj, Letusxidoj, kaj Leumidoj.
And Jokshan begat Sheba, and Dedan. And the sons of Dedan
were Asshurim, and Letushim, and Leummim.
4 Kaj la filoj de Midjan estis Efa kaj Efer kaj Hxanohx kaj
Abida kaj Eldaa. Cxiuj cxi tiuj estis la filoj de Ketura.
And the sons of Midian; Ephah, and Epher, and Hanoch, and
Abidah, and Eldaah. All these were the children of Keturah.
5 Kaj Abraham fordonis cxion, kion li havis, al Isaak.
And Abraham gave all that he had unto Isaac.
6 Kaj al la filoj de siaj kromvirinoj Abraham donis donacojn,
kaj foririgis ilin de sia filo Isaak, ankoraux dum sia vivo,
orienten, en landon orientan.
But unto the sons of the concubines, which Abraham had,
Abraham gave gifts, and sent them away from Isaac his son,
while he yet lived, eastward, unto the east country.
7 Kaj la nombro de la jaroj de vivo de Abraham, kiujn li
travivis, estis cent sepdek kvin jaroj.
And these are the days of the years of Abraham's life which
he lived, an hundred threescore and fifteen years.
8 Kaj Abraham konsumigxis kaj mortis en bona maljuneco,
profundagxa kaj sata de vivo, kaj li alkolektigxis al sia
popolo.
Then Abraham gave up the ghost, and died in a good old age,
an old man, and full of years; and was gathered to his
people.
9 Kaj enterigis lin liaj filoj Isaak kaj Isxmael en la duobla
kaverno, kiu trovigxas antaux Mamre, sur la kampo de Efron,
filo de Cohxar, la Hxetido.
And his sons Isaac and Ishmael buried him in the cave of
Machpelah, in the field of Ephron the son of Zohar the
Hittite, which is before Mamre;
10 Sur la kampo, kiun acxetis Abraham de la filoj de Hxet, tie
estas enterigitaj Abraham kaj lia edzino Sara.
The field which Abraham purchased of the sons of Heth: there
was Abraham buried, and Sarah his wife.
11 Kaj post la morto de Abraham Dio benis lian filon Isaak.
Kaj Isaak logxis cxe la puto de la Vivanto-Vidanto.
And it came to pass after the death of Abraham, that God
blessed his son Isaac; and Isaac dwelt by the well Lahairoi.
12 Kaj jen estas la generaciaro de Isxmael, filo de Abraham,
kiun Hagar, la Egiptino, sklavino de Sara, naskis al
Abraham;
Now these are the generations of Ishmael, Abraham's son,
whom Hagar the Egyptian, Sarah's handmaid, bare unto
Abraham:
13 kaj jen estas la nomoj de la filoj de Isxmael, laux iliaj
nomoj kaj generacioj: Nebajot, la unuenaskita de Isxmael,
kaj Kedar kaj Adbeel kaj Mibsam
And these are the names of the sons of Ishmael, by their
names, according to their generations: the firstborn of
Ishmael, Nebajoth; and Kedar, and Adbeel, and Mibsam,
14 kaj Misxma kaj Duma kaj Masa,
And Mishma, and Dumah, and Massa,
15 Hxadad kaj Tema, Jetur, Nafisx, kaj Kedma.
Hadar, and Tema, Jetur, Naphish, and Kedemah:
16 Tio estas la filoj de Isxmael, kaj tio estas iliaj nomoj en
iliaj vilagxoj kaj tendaroj, dek du princoj super siaj
gentoj.
These are the sons of Ishmael, and these are their names, by
their towns, and by their castles; twelve princes according
to their nations.
17 Kaj la dauxro de la vivo de Isxmael estis cent tridek sep
jaroj; kaj li konsumigxis kaj mortis kaj alkolektigxis al
sia popolo.
And these are the years of the life of Ishmael, an hundred
and thirty and seven years: and he gave up the ghost and
died; and was gathered unto his people.
18 Kaj ili logxis de Hxavila gxis Sxur, kiu estas antaux
Egiptujo, sur la vojo al Asirio. Antaux cxiuj siaj fratoj
li logxis.
And they dwelt from Havilah unto Shur, that is before Egypt,
as thou goest toward Assyria: and he died in the presence of
all his brethren.
19 Kaj jen estas la generaciaro de Isaak, filo de Abraham: de
Abraham naskigxis Isaak.
And these are the generations of Isaac, Abraham's son:
Abraham begat Isaac:
20 Kaj Isaak havis la agxon de kvardek jaroj, kiam li prenis
kiel edzinon Rebekan, filinon de Betuel la Siriano, el
Mezopotamio, fratinon de Laban la Siriano.
And Isaac was forty years old when he took Rebekah to wife,
the daughter of Bethuel the Syrian of Padanaram, the sister
to Laban the Syrian.
21 Kaj Isaak pregxis al la Eternulo pri sia edzino, cxar sxi
estis senfrukta; kaj la Eternulo cedis al lia pregxo, kaj
lia edzino Rebeka gravedigxis.
And Isaac intreated the LORD for his wife, because she was
barren: and the LORD was intreated of him, and Rebekah his
wife conceived.
22 Kaj la infanoj interpusxigxis en sxia interno, kaj sxi
diris: Se estas tiel, por kio do mi gravedigxis? Kaj sxi
iris, por demandi la Eternulon.
And the children struggled together within her; and she
said, If it be so, why am I thus? And she went to enquire of
the LORD.
23 Kaj la Eternulo diris al sxi:
Du popoloj estas en via ventro,
Kaj du gentoj disapartigxos el via interno;
Kaj unu popolo estos pli forta ol la dua,
Kaj la pli granda servos la malpli grandan.
And the LORD said unto her, Two nations are in thy womb, and
two manner of people shall be separated from thy bowels; and
the one people shall be stronger than the other people; and
the elder shall serve the younger.
24 Kaj kiam venis la tempo, ke sxi nasku, tiam montrigxis, ke
gxemeloj estas en sxia ventro.
And when her days to be delivered were fulfilled, behold,
there were twins in her womb.
25 Kaj la unua estis rugxa, li estis tuta kiel harkovrita felo;
kaj oni donis al li la nomon Esav.
And the first came out red, all over like an hairy garment;
and they called his name Esau.
26 Kaj poste eliris lia frato, tenante per la mano la kalkanon
de Esav; kaj oni donis al li la nomon Jakob. Kaj Isaak
havis la agxon de sesdek jaroj, kiam ili naskigxis.
And after that came his brother out, and his hand took hold
on Esau's heel; and his name was called Jacob: and Isaac was
threescore years old when she bare them.
27 Kaj la knaboj grandigxis; kaj Esav farigxis lerta cxasisto,
kampisto, kaj Jakob farigxis homo kvieta, sidanta en la
tendo.
And the boys grew: and Esau was a cunning hunter, a man of
the field; and Jacob was a plain man, dwelling in tents.
28 Kaj Isaak amis Esavon, cxar li mangxadis lian cxasajxon; sed
Rebeka amis Jakobon.
And Isaac loved Esau, because he did eat of his venison: but
Rebekah loved Jacob.
29 Kaj Jakob kuiris kuirajxon; kaj Esav venis de la kampo kaj
estis laca.
And Jacob sod pottage: and Esau came from the field, and he
was faint:
30 Kaj Esav diris al Jakob: Donu al mi mangxi de cxi tiu rugxa
kuirajxo, cxar mi estas laca. Tial oni donis al li la nomon
Edom.
And Esau said to Jacob, Feed me, I pray thee, with that same
red pottage; for I am faint: therefore was his name called
Edom.
31 Kaj Jakob diris: Vendu al mi hodiaux vian unuenaskitecon.
And Jacob said, Sell me this day thy birthright.
32 Kaj Esav diris: Jen mi tuj mortos; por kio do mi bezonas la
unuenaskitecon?
And Esau said, Behold, I am at the point to die: and what
profit shall this birthright do to me?
33 Kaj Jakob diris: Jxuru al mi hodiaux; kaj tiu jxuris al li
kaj vendis sian unuenaskitecon al Jakob.
And Jacob said, Swear to me this day; and he sware unto him:
and he sold his birthright unto Jacob.
34 Kaj Jakob donis al Esav panon kaj kuirajxon el lentoj, kaj
li mangxis kaj trinkis, kaj levigxis kaj foriris. Kaj Esav
malsxatis la unuenaskitecon.
Then Jacob gave Esau bread and pottage of lentiles; and he
did eat and drink, and rose up, and went his way: thus Esau
despised his birthright.
Cxapitro 26
1 Estis malsato en la lando, krom la antauxa malsato, kiu
estis en la tempo de Abraham. Kaj Isaak iris al Abimelehx,
la regxo de la Filisxtoj, en Gerar.
And there was a famine in the land, beside the first famine
that was in the days of Abraham. And Isaac went unto
Abimelech king of the Philistines unto Gerar.
2 Kaj la Eternulo aperis al li, kaj diris: Ne iru Egiptujon,
logxu en la lando, pri kiu Mi diros al vi.
And the LORD appeared unto him, and said, Go not down into
Egypt; dwell in the land which I shall tell thee of:
3 Vivu kiel fremdulo en cxi tiu lando, kaj Mi estos kun vi,
kaj Mi benos vin; cxar al vi kaj al via idaro Mi donos
cxiujn cxi tiujn landojn, kaj Mi plenumos la jxuron, kiun Mi
jxuris al via patro Abraham.
Sojourn in this land, and I will be with thee, and will
bless thee; for unto thee, and unto thy seed, I will give
all these countries, and I will perform the oath which I
sware unto Abraham thy father;
4 Kaj Mi multigos vian idaron simile al la steloj de la
cxielo, kaj Mi donos al via idaro cxiujn cxi tiujn landojn,
kaj benigxos per via idaro cxiuj popoloj de la tero;
And I will make thy seed to multiply as the stars of heaven,
and will give unto thy seed all these countries; and in thy
seed shall all the nations of the earth be blessed;
5 pro tio, ke Abraham obeis Mian vocxon, kaj plenumadis Miajn
arangxojn, Miajn legxojn, kaj Miajn instruojn.
Because that Abraham obeyed my voice, and kept my charge, my
commandments, my statutes, and my laws.
6 Kaj Isaak eklogxis en Gerar.
And Isaac dwelt in Gerar:
7 Kaj kiam la homoj de tiu loko demandis pri lia edzino, li
diris: Sxi estas mia fratino; cxar li timis diri: Mia
edzino; por ke la homoj de la loko ne mortigu lin pro
Rebeka, cxar sxi estis belaspekta.
And the men of the place asked him of his wife; and he said,
She is my sister: for he feared to say, She is my wife;
lest, said he, the men of the place should kill me for
Rebekah; because she was fair to look upon.
8 Unu fojon, kiam li estis tie jam de longa tempo, Abimelehx,
la regxo de la Filisxtoj, rigardis tra la fenestro, kaj
vidis, ke Isaak amuzigxas kun sia edzino Rebeka.
And it came to pass, when he had been there a long time,
that Abimelech king of the Philistines looked out at a
window, and saw, and, behold, Isaac was sporting with
Rebekah his wife.
9 Tiam Abimelehx vokis Isaakon, kaj diris: Jen, sxi estas ja
via edzino; kial do vi diris: Sxi estas mia fratino? Kaj
Isaak diris al li: Cxar mi pensis, ke eble mi mortos pro
sxi.
And Abimelech called Isaac, and said, Behold, of a surety
she is thy wife; and how saidst thou, She is my sister? And
Isaac said unto him, Because I said, Lest I die for her.
10 Kaj Abimelehx diris: Kion do vi faris al ni! preskaux jam
kusxigxis unu el la popolo kun via edzino, kaj vi venigus
sur nin krimon.
And Abimelech said, What is this thou hast done unto us? one
of the people might lightly have lien with thy wife, and
thou shouldest have brought guiltiness upon us.
11 Kaj Abimelehx faris ordonon al la tuta popolo jene: Kiu
tusxos cxi tiun viron aux lian edzinon, tiu mortos.
And Abimelech charged all his people, saying, He that
toucheth this man or his wife shall surely be put to death.
12 Kaj Isaak semis en tiu lando, kaj havis en tiu jaro
centoble-mezuran rikolton; kaj la Eternulo lin benis.
Then Isaac sowed in that land, and received in the same year
an hundredfold: and the LORD blessed him.
13 Kaj tiu homo grandigxis kaj cxiam pli kaj pli grandigxadis,
gxis li farigxis tre granda.
And the man waxed great, and went forward, and grew until he
became very great:
14 Kaj li havis tre multe da brutoj malgrandaj kaj brutoj
grandaj kaj grandan servistaron; kaj la Filisxtoj enviis
lin.
For he had possession of flocks, and possession of herds,
and great store of servants: and the Philistines envied him.
15 Kaj cxiujn putojn, kiujn elfosis la sklavoj de lia patro en
la tempo de lia patro Abraham, la Filisxtoj sxtopis kaj
plenigis ilin per tero.
For all the wells which his father's servants had digged in
the days of Abraham his father, the Philistines had stopped
them, and filled them with earth.
16 Tiam Abimelehx diris al Isaak: Foriru de ni, cxar vi
farigxis multe pli forta ol ni.
And Abimelech said unto Isaac, Go from us; for thou art much
mightier than we.
17 Kaj Isaak foriris de tie kaj arangxis siajn tendojn en la
valo de Gerar, kaj tie li eklogxis.
And Isaac departed thence, and pitched his tent in the
valley of Gerar, and dwelt there.
18 Kaj Isaak denove elfosis la akvoputojn, kiujn oni elfosis en
la tempo de lia patro Abraham kaj la Filisxtoj sxtopis post
la morto de Abraham; kaj li donis al ili tiujn samajn
nomojn, kiujn donis al ili lia patro.
And Isaac digged again the wells of water, which they had
digged in the days of Abraham his father; for the
Philistines had stopped them after the death of Abraham: and
he called their names after the names by which his father
had called them.
19 Kaj la sklavoj de Isaak fosis en la valo kaj trovis tie
puton kun fresxa akvo.
And Isaac's servants digged in the valley, and found there a
well of springing water.
20 Kaj disputis la pasxtistoj de Gerar kun la pasxtistoj de
Isaak, dirante: Al ni apartenas la akvo. Kaj oni donis al
la puto la nomon Esek, cxar oni disputis pri gxi.
And the herdmen of Gerar did strive with Isaac's herdmen,
saying, The water is ours: and he called the name of the
well Esek; because they strove with him.
21 Kaj ili elfosis alian puton, kaj ankaux pri gxi ili
disputis; kaj oni donis al gxi la nomon Sitna.
And they digged another well, and strove for that also: and
he called the name of it Sitnah.
22 Kaj ili forigxis de tie kaj elfosis alian puton, kaj pri gxi
oni ne disputis. Kaj li donis al gxi la nomon Rehxobot,
dirante: Nun la Eternulo donis al ni vastan lokon, kaj ni
multigxos sur la tero.
And he removed from thence, and digged another well; and for
that they strove not: and he called the name of it Rehoboth;
and he said, For now the LORD hath made room for us, and we
shall be fruitful in the land.
23 Kaj de tie li formigris al Beer-Sxeba.
And he went up from thence to Beersheba.
24 Kaj aperis al li la Eternulo en tiu nokto, kaj diris: Mi
estas la Dio de via patro Abraham; ne timu, cxar Mi estas
kun vi, kaj Mi benos vin kaj Mi multigos vian idaron pro
Abraham, Mia servanto.
And the LORD appeared unto him the same night, and said, I
am the God of Abraham thy father: fear not, for I am with
thee, and will bless thee, and multiply thy seed for my
servant Abraham's sake.
25 Kaj li konstruis tie altaron kaj pregxis al la Eternulo.
Kaj li arangxis tie sian tendon, kaj la sklavoj de Isaak
elfosis tie puton.
And he builded an altar there, and called upon the name of
the LORD, and pitched his tent there: and there Isaac's
servants digged a well.
26 Kaj Abimelehx iris al li el Gerar, kaj ankaux lia amiko
Ahxuzat kaj lia militestro Pihxol.
Then Abimelech went to him from Gerar, and Ahuzzath one of
his friends, and Phichol the chief captain of his army.
27 Kaj Isaak diris al ili: Por kio vi venis al mi? vi min ja
malamas kaj forpelis min de vi.
And Isaac said unto them, Wherefore come ye to me, seeing ye
hate me, and have sent me away from you?
28 Kaj ili diris: Ni vidis, ke la Eternulo estas kun vi; tial
ni diris: Estu jxuro inter ni, inter ni kaj vi, kaj ni faru
interligon kun vi,
And they said, We saw certainly that the LORD was with thee:
and we said, Let there be now an oath betwixt us, even
betwixt us and thee, and let us make a covenant with thee;
29 ke vi ne faru al ni malbonon, kiel ni vin ne tusxis kaj kiel
ni faris al vi nur bonon kaj lasis vin foriri en paco; vi
estas nun benito de la Eternulo.
That thou wilt do us no hurt, as we have not touched thee,
and as we have done unto thee nothing but good, and have
sent thee away in peace: thou art now the blessed of the
LORD.
30 Kaj li faris por ili festenon, kaj ili mangxis kaj trinkis.
And he made them a feast, and they did eat and drink.
31 Kaj ili levigxis frue matene kaj jxuris al si reciproke.
Kaj Isaak lasis ilin foriri, kaj ili foriris de li en paco.
And they rose up betimes in the morning, and sware one to
another: and Isaac sent them away, and they departed from
him in peace.
32 Kaj en tiu tago venis la sklavoj de Isaak, kaj raportis al
li pri la puto, kiun ili elfosis, kaj diris al li: Ni trovis
akvon.
And it came to pass the same day, that Isaac's servants
came, and told him concerning the well which they had
digged, and said unto him, We have found water.
33 Kaj li donis al gxi la nomon Sxiba; pro tio la nomo de la
urbo estas Beer-Sxeba gxis hodiaux.
And he called it Shebah: therefore the name of the city is
Beersheba unto this day.
34 Kiam Esav havis la agxon de kvardek jaroj, li prenis kiel
edzinojn Jehuditon, filinon de Beeri la Hxetido, kaj
Basmaton, filinon de Elon la Hxetido.
And Esau was forty years old when he took to wife Judith the
daughter of Beeri the Hittite, and Bashemath the daughter of
Elon the Hittite:
35 Kaj ili multe cxagrenis Isaakon kaj Rebekan.
Which were a grief of mind unto Isaac and to Rebekah.
Cxapitro 27
1 Kiam Isaak maljunigxis kaj la vidado de liaj okuloj
malakrigxis, li vokis Esavon, sian pli maljunan filon, kaj
diris al li: Mia filo! Kaj tiu diris al li: Jen mi estas.
And it came to pass, that when Isaac was old, and his eyes
were dim, so that he could not see, he called Esau his
eldest son, and said unto him, My son: and he said unto him,
Behold, here am I.
2 Kaj li diris: Jen mi maljunigxis; mi ne scias, kiam mi
mortos;
And he said, Behold now, I am old, I know not the day of my
death:
3 prenu do nun viajn armilojn, vian sagujon kaj vian pafarkon,
kaj iru sur la kampon kaj cxasu por mi cxasajxon;
Now therefore take, I pray thee, thy weapons, thy quiver and
thy bow, and go out to the field, and take me some venison;
4 kaj faru por mi bongustan mangxajxon, kian mi amas, kaj
alportu al mi, kaj mi gxin mangxos, por ke mia animo vin
benu, antaux ol mi mortos.
And make me savoury meat, such as I love, and bring it to
me, that I may eat; that my soul may bless thee before I
die.
5 Sed Rebeka auxdis, kiam Isaak parolis al sia filo Esav. Kaj
Esav iris sur la kampon, por cxasi cxasajxon kaj alporti.
And Rebekah heard when Isaac spake to Esau his son. And Esau
went to the field to hunt for venison, and to bring it.
6 Kaj Rebeka diris al sia filo Jakob jene: Mi auxdis, ke via
patro diris al via frato Esav jene:
And Rebekah spake unto Jacob her son, saying, Behold, I
heard thy father speak unto Esau thy brother, saying,
7 Alportu al mi cxasajxon kaj faru por mi bongustan
mangxajxon, kaj mi mangxos, kaj mi benos vin antaux la
Eternulo antaux mia morto.
Bring me venison, and make me savoury meat, that I may eat,
and bless thee before the LORD before my death.
8 Kaj nun, mia filo, auxskultu mian vocxon, kion mi ordonas al
vi:
Now therefore, my son, obey my voice according to that which
I command thee.
9 iru al la brutaro kaj alportu al mi de tie du bonajn
kapridojn, kaj mi faros el ili bongustan mangxajxon por via
patro, kian li amas;
Go now to the flock, and fetch me from thence two good kids
of the goats; and I will make them savoury meat for thy
father, such as he loveth:
10 kaj vi alportos al via patro, kaj li mangxos, por ke li benu
vin antaux sia morto.
And thou shalt bring it to thy father, that he may eat, and
that he may bless thee before his death.
11 Kaj Jakob diris al sia patrino Rebeka: Mia frato Esav estas
ja homo harkovrita, kaj mi estas homo glata;
And Jacob said to Rebekah his mother, Behold, Esau my
brother is a hairy man, and I am a smooth man:
12 eble mia patro min palpos, tiam mi estos en liaj okuloj kiel
trompanto, kaj mi venigos sur min malbenon, sed ne benon.
My father peradventure will feel me, and I shall seem to him
as a deceiver; and I shall bring a curse upon me, and not a
blessing.
13 Kaj lia patrino diris al li: Sur mi estu tiu malbeno, mia
filo; nur auxskultu mian vocxon kaj iru, alportu al mi.
And his mother said unto him, Upon me be thy curse, my son:
only obey my voice, and go fetch me them.
14 Kaj li iris kaj prenis kaj alportis al sia patrino, kaj lia
patrino faris bongustan mangxajxon, kian amis lia patro.
And he went, and fetched, and brought them to his mother:
and his mother made savoury meat, such as his father loved.
15 Kaj Rebeka prenis la luksajn vestojn de sia pli maljuna filo
Esav, kiujn sxi havis cxe si en la domo, kaj sxi vestis sian
pli junan filon Jakob;
And Rebekah took goodly raiment of her eldest son Esau,
which were with her in the house, and put them upon Jacob
her younger son:
16 kaj per la feloj de la kapridoj sxi vestis liajn manojn kaj
la glatajxon de lia kolo.
And she put the skins of the kids of the goats upon his
hands, and upon the smooth of his neck:
17 Kaj sxi donis la bongustan mangxajxon kaj la panon, kiujn
sxi pretigis, en la manon de sia filo Jakob.
And she gave the savoury meat and the bread, which she had
prepared, into the hand of her son Jacob.
18 Kaj li venis al sia patro, kaj diris: Mia patro! Kaj tiu
diris: Jen mi estas; kiu vi estas, mia filo?
And he came unto his father, and said, My father: and he
said, Here am I; who art thou, my son?
19 Kaj Jakob diris al sia patro: Mi estas Esav, via
unuenaskito; mi faris, kiel vi diris al mi; volu levigxi,
sidigxu, kaj mangxu mian cxasajxon, por ke via animo min
benu.
And Jacob said unto his father, I am Esau thy first born; I
have done according as thou badest me: arise, I pray thee,
sit and eat of my venison, that thy soul may bless me.
20 Kaj Isaak diris al sia filo: Kiamaniere vi tiel rapide
trovis, mia filo? Kaj tiu diris: Cxar la Eternulo, via Dio,
sendis al mi renkonte.
And Isaac said unto his son, How is it that thou hast found
it so quickly, my son? And he said, Because the LORD thy God
brought it to me.
21 Kaj Isaak diris al Jakob: Alproksimigxu, kaj mi vin palpos,
mia filo, cxu tio estas vi, mia filo Esav, aux ne.
And Isaac said unto Jacob, Come near, I pray thee, that I
may feel thee, my son, whether thou be my very son Esau or
not.
22 Kaj Jakob alproksimigxis al sia patro Isaak, kaj tiu lin
palpis, kaj diris: La vocxo estas vocxo de Jakob, sed la
manoj estas manoj de Esav.
And Jacob went near unto Isaac his father; and he felt him,
and said, The voice is Jacob's voice, but the hands are the
hands of Esau.
23 Kaj li ne rekonis lin, cxar liaj manoj estis kiel la manoj
de lia frato Esav, harkovritaj; kaj li benis lin.
And he discerned him not, because his hands were hairy, as
his brother Esau's hands: so he blessed him.
24 Kaj li diris: Cxu tio estas vi, mia filo Esav? Kaj tiu
diris: Mi.
And he said, Art thou my very son Esau? And he said, I am.
25 Kaj li diris: Alsxovu al mi, kaj mi mangxos la cxasajxon de
mia filo, por ke mia animo vin benu. Kaj li alsxovis al li,
kaj tiu mangxis; kaj li alportis al li vinon, kaj tiu
trinkis.
And he said, Bring it near to me, and I will eat of my son's
venison, that my soul may bless thee. And he brought it near
to him, and he did eat: and he brought him wine and he
drank.
26 Kaj lia patro Isaak diris al li: Alproksimigxu kaj kisu min,
mia filo.
And his father Isaac said unto him, Come near now, and kiss
me, my son.
27 Kaj li alproksimigxis kaj kisis lin, kaj tiu flaris la
odoron de liaj vestoj, kaj li benis lin, kaj diris:
Vidu, la odoro de mia filo
Estas kiel la odoro de kampo, kiun la Eternulo benis;
And he came near, and kissed him: and he smelled the smell
of his raiment, and blessed him, and said, See, the smell of
my son is as the smell of a field which the LORD hath
blessed:
28 Dio donu al vi roson cxielan
Kaj grason de la tero
Kaj multe da greno kaj mosto.
Therefore God give thee of the dew of heaven, and the
fatness of the earth, and plenty of corn and wine:
29 Popoloj vin servu,
Kaj gentoj klinigxu antaux vi;
Estu sinjoro super viaj fratoj,
Kaj klinigxu antaux vi la filoj de via patrino;
Viaj malbenantoj estu malbenataj,
Kaj viaj benantoj estu benataj.
Let people serve thee, and nations bow down to thee: be lord
over thy brethren, and let thy mother's sons bow down to
thee: cursed be every one that curseth thee, and blessed be
he that blesseth thee.
30 Kaj kiam Isaak finis beni Jakobon kaj apenaux Jakob eliris
de antaux sia patro Isaak, lia frato Esav venis de sia
cxasado.
And it came to pass, as soon as Isaac had made an end of
blessing Jacob, and Jacob was yet scarce gone out from the
presence of Isaac his father, that Esau his brother came in
from his hunting.
31 Kaj ankaux li faris bongustan mangxajxon kaj alportis al sia
patro, kaj diris al sia patro: Levigxu, mia patro, kaj
mangxu la cxasajxon de via filo, por ke via animo min benu.
And he also had made savoury meat, and brought it unto his
father, and said unto his father, Let my father arise, and
eat of his son's venison, that thy soul may bless me.
32 Kaj lia patro Isaak diris al li: Kiu vi estas? Kaj li
diris: Mi estas via unuenaskita filo Esav.
And Isaac his father said unto him, Who art thou? And he
said, I am thy son, thy firstborn Esau.
33 Tiam Isaak ektremis per tre granda tremo, kaj diris: Kiu do
estas tiu, kiu cxasis cxasajxon kaj alportis al mi, kaj mi
mangxis de cxio, antaux ol vi venis, kaj mi benis lin? kaj
li restos ja benita!
And Isaac trembled very exceedingly, and said, Who? where is
he that hath taken venison, and brought it me, and I have
eaten of all before thou camest, and have blessed him? yea,
and he shall be blessed.
34 Kiam Esav auxdis la vortojn de sia patro, li ekkriis per tre
granda kaj maldolcxa krio, kaj diris al sia patro: Benu
ankaux min, ho mia patro!
And when Esau heard the words of his father, he cried with a
great and exceeding bitter cry, and said unto his father,
Bless me, even me also, O my father.
35 Kaj tiu diris: Via frato venis kun ruzo kaj prenis vian
benon.
And he said, Thy brother came with subtilty, and hath taken
away thy blessing.
36 Kaj li diris: Gxuste do lia nomo estas Jakob, cxar li
submetis al mi la piedon jam du fojojn; mian unuenaskitecon
li prenis, kaj jen li nun prenis mian benon! Kaj li diris:
Cxu vi ne rezervis por mi benon?
And he said, Is not he rightly named Jacob? for he hath
supplanted me these two times: he took away my birthright;
and, behold, now he hath taken away my blessing. And he
said, Hast thou not reserved a blessing for me?
37 Kaj Isaak respondis kaj diris al Esav: Jen mi faris lin
sinjoro super vi, kaj cxiujn liajn fratojn mi donis al li
kiel servantojn, kaj grenon kaj moston mi havigis al li;
kion do mi faros por vi, mia filo?
And Isaac answered and said unto Esau, Behold, I have made
him thy lord, and all his brethren have I given to him for
servants; and with corn and wine have I sustained him: and
what shall I do now unto thee, my son?
38 Kaj Esav diris al sia patro: Cxu gxi estas la sola beno,
kiun vi havas? benu ankaux min, ho mia patro! Kaj Esav
ekploris per lauxta vocxo.
And Esau said unto his father, Hast thou but one blessing,
my father? bless me, even me also, O my father. And Esau
lifted up his voice, and wept.
39 Kaj lia patro Isaak respondis kaj diris al li:
Jen la graso de la tero estu en via loko de logxado
Kaj la cxiela roso de supre;
And Isaac his father answered and said unto him, Behold, thy
dwelling shall be the fatness of the earth, and of the dew
of heaven from above;
40 Kaj per via glavo vi vivos, kaj vian fraton vi servos;
Sed kiam vi kontrauxbatalos,
Vi dejxetos lian jugon de via kolo.
And by thy sword shalt thou live, and shalt serve thy
brother; and it shall come to pass when thou shalt have the
dominion, that thou shalt break his yoke from off thy neck.
41 Kaj Esav ekmalamis Jakobon pro la beno, per kiu benis lin
lia patro; kaj Esav diris en sia koro: Baldaux venos la
tagoj de funebro pro mia patro, tiam mi mortigos mian fraton
Jakob.
And Esau hated Jacob because of the blessing wherewith his
father blessed him: and Esau said in his heart, The days of
mourning for my father are at hand; then will I slay my
brother Jacob.
42 Kaj oni raportis al Rebeka la vortojn de sxia pli maljuna
filo Esav; tiam sxi sendis kaj vokis sian pli junan filon
Jakob, kaj diris al li: Jen via frato Esav minacas mortigi
vin;
And these words of Esau her elder son were told to Rebekah:
and she sent and called Jacob her younger son, and said unto
him, Behold, thy brother Esau, as touching thee, doth
comfort himself, purposing to kill thee.
43 tial nun, mia filo, auxskultu mian vocxon; kaj levigxu,
forkuru al mia frato Laban en Hxaran;
Now therefore, my son, obey my voice; arise, flee thou to
Laban my brother to Haran;
44 kaj logxu cxe li kelkan tempon, gxis kvietigxos la furiozo
de via frato;
And tarry with him a few days, until thy brother's fury turn
away;
45 gxis la kolero de via frato deturnigxos de vi, kaj li
forgesos, kion vi faris al li. Tiam mi sendos kaj prenos
vin de tie. Kial mi perdu vin ambaux en unu tago?
Until thy brother's anger turn away from thee, and he forget
that which thou hast done to him: then I will send, and
fetch thee from thence: why should I be deprived also of you
both in one day?
46 Kaj Rebeka diris al Isaak: Tedis al mi la vivo pro la
Hxetidinoj; se Jakob prenos edzinon el cxi tiuj Hxetidinoj,
el la filinoj de la lando, tiam por kio mi vivu?
And Rebekah said to Isaac, I am weary of my life because of
the daughters of Heth: if Jacob take a wife of the daughters
of Heth, such as these which are of the daughters of the
land, what good shall my life do me?
Cxapitro 28
1 Tiam Isaak alvokis Jakobon kaj benis lin, kaj ordonis al li,
dirante: Ne prenu edzinon el la filinoj Kanaanaj.
And Isaac called Jacob, and blessed him, and charged him,
and said unto him, Thou shalt not take a wife of the
daughters of Canaan.
2 Levigxu, iru Mezopotamion, al la domo de Betuel, la patro de
via patrino, kaj prenu al vi el tie edzinon el la filinoj de
Laban, la frato de via patrino.
Arise, go to Padanaram, to the house of Bethuel thy mother's
father; and take thee a wife from thence of the daughers of
Laban thy mother's brother.
3 Kaj Dio la Plejpotenca benu vin kaj fruktigu vin kaj multigu
vin, kaj kreskigu el vi amason da popoloj.
And God Almighty bless thee, and make thee fruitful, and
multiply thee, that thou mayest be a multitude of people;
4 Kaj Li donu al vi la benon de Abraham, al vi kaj al via
idaro kune kun vi, por ke vi heredu la landon de via
fremdelogxado, kiun Dio donis al Abraham.
And give thee the blessing of Abraham, to thee, and to thy
seed with thee; that thou mayest inherit the land wherein
thou art a stranger, which God gave unto Abraham.
5 Kaj Isaak forsendis Jakobon, kaj tiu iris Mezopotamion, al
Laban, la filo de Betuel la Siriano, frato de Rebeka,
patrino de Jakob kaj Esav.
And Isaac sent away Jacob: and he went to Padanaram unto
Laban, son of Bethuel the Syrian, the brother of Rebekah,
Jacob's and Esau's mother.
6 Kiam Esav vidis, ke Isaak benis Jakobon kaj sendis lin en
Mezopotamion, por ke li prenu al si el tie edzinon, kaj ke,
benante lin, li ordonis al li, dirante: Ne prenu edzinon el
la filinoj Kanaanaj;
When Esau saw that Isaac had blessed Jacob, and sent him
away to Padanaram, to take him a wife from thence; and that
as he blessed him he gave him a charge, saying, Thou shalt
not take a wife of the daughers of Canaan;
7 kaj ke Jakob obeis sian patron kaj sian patrinon kaj iris
Mezopotamion:
And that Jacob obeyed his father and his mother, and was
gone to Padanaram;
8 tiam Esav vidis, ke ne placxas la filinoj Kanaanaj al lia
patro Isaak.
And Esau seeing that the daughters of Canaan pleased not
Isaac his father;
9 Kaj Esav iris al Isxmael kaj prenis al si Mahxalaton,
filinon de Isxmael, filo de Abraham, fratinon de Nebajot,
kiel edzinon krom siaj aliaj edzinoj.
Then went Esau unto Ishmael, and took unto the wives which
he had Mahalath the daughter of Ishmael Abraham's son, the
sister of Nebajoth, to be his wife.
10 Tiam Jakob eliris el Beer-Sxeba kaj iris en la direkto al
Hxaran.
And Jacob went out from Beersheba, and went toward Haran.
11 Li venis al iu loko kaj restis tie, por pasigi la nokton,
cxar la suno subiris. Kaj li prenis unu el la sxtonoj de
tiu loko kaj metis gxin sub sian kapon kaj kusxigxis en tiu
loko.
And he lighted upon a certain place, and tarried there all
night, because the sun was set; and he took of the stones of
that place, and put them for his pillows, and lay down in
that place to sleep.
12 Kaj li songxis: jen sxtuparo staras sur la tero, kaj gxia
supro atingas la cxielon, kaj jen angxeloj de Dio iras sur
gxi supren kaj malsupren.
And he dreamed, and behold a ladder set up on the earth, and
the top of it reached to heaven: and behold the angels of
God ascending and descending on it.
13 Kaj jen la Eternulo staras sur gxi, kaj diras: Mi estas la
Eternulo, la Dio de via patro Abraham kaj la Dio de Isaak;
la teron, sur kiu vi kusxas, Mi donos al vi kaj al via
idaro.
And, behold, the LORD stood above it, and said, I am the
LORD God of Abraham thy father, and the God of Isaac: the
land whereon thou liest, to thee will I give it, and to thy
seed;
14 Kaj via idaro estos kiel la polvo de la tero, kaj vi
disvastigxos okcidenten kaj orienten kaj norden kaj suden,
kaj benigxos per vi kaj per via idaro cxiuj gentoj de la
tero.
And thy seed shall be as the dust of the earth, and thou
shalt spread abroad to the west, and to the east, and to the
north, and to the south: and in thee and in thy seed shall
all the families of the earth be blessed.
15 Kaj Mi estas kun vi, kaj Mi gardos vin cxie, kien vi iros,
kaj Mi revenigos vin sur cxi tiun teron; cxar Mi ne forlasos
vin, gxis Mi estos farinta tion, kion Mi diris al vi.
And, behold, I am with thee, and will keep thee in all
places whither thou goest, and will bring thee again into
this land; for I will not leave thee, until I have done that
which I have spoken to thee of.
16 Kaj Jakob vekigxis el sia dormo, kaj li diris: Vere, la
Eternulo estas en cxi tiu loko, kaj mi ne sciis.
And Jacob awaked out of his sleep, and he said, Surely the
LORD is in this place; and I knew it not.
17 Kaj li ektimis, kaj diris: Kiel timinda estas cxi tiu loko!
gxi estas nenio alia ol domo de Dio, kaj cxi tie estas la
pordego de la cxielo.
And he was afraid, and said, How dreadful is this place!
this is none other but the house of God, and this is the
gate of heaven.
18 Kaj Jakob levigxis frue matene, kaj prenis la sxtonon, kiun
li estis metinta sub sian kapon, kaj starigis gxin kiel
monumenton, kaj versxis oleon sur gxian supron.
And Jacob rose up early in the morning, and took the stone
that he had put for his pillows, and set it up for a pillar,
and poured oil upon the top of it.
19 Kaj li donis al tiu loko la nomon Bet-El; sed antauxe la
nomo de la urbo estis Luz.
And he called the name of that place Bethel: but the name of
that city was called Luz at the first.
20 Kaj Jakob faris sanktan promeson, dirante: Se Dio estos kun
mi, kaj gardos min sur cxi tiu vojo, kiun mi iras, kaj donos
al mi panon por mangxi kaj veston por porti sur mi,
And Jacob vowed a vow, saying, If God will be with me, and
will keep me in this way that I go, and will give me bread
to eat, and raiment to put on,
21 kaj mi revenos en paco al la domo de mia patro, kaj la
Eternulo estos por mi Dio:
So that I come again to my father's house in peace; then
shall the LORD be my God:
22 tiam cxi tiu sxtono, kiun mi starigis kiel monumenton, estos
domo de Dio, kaj de cxio, kion Vi donos al mi, mi oferos al
vi dekonon.
And this stone, which I have set for a pillar, shall be
God's house: and of all that thou shalt give me I will
surely give the tenth unto thee.
Cxapitro 29
1 Kaj Jakob levis siajn piedojn kaj iris al la lando de la
orientanoj.
Then Jacob went on his journey, and came into the land of
the people of the east.
2 Kaj li vidis: jen estas puto sur la kampo, kaj tri gregoj da
sxafoj kusxas apud gxi; cxar el tiu puto oni trinkigadis la
gregojn; kaj granda sxtono estis sur la aperturo de la puto.
And he looked, and behold a well in the field, and, lo,
there were three flocks of sheep lying by it; for out of
that well they watered the flocks: and a great stone was
upon the well's mouth.
3 Kaj kiam tie kunvenis cxiuj gregoj, tiam oni deruladis la
sxtonon de sur la aperturo kaj trinkigadis la sxafojn kaj
denove remetadis la sxtonon sur gxian lokon, sur la
aperturon de la puto.
And thither were all the flocks gathered: and they rolled
the stone from the well's mouth, and watered the sheep, and
put the stone again upon the well's mouth in his place.
4 Kaj Jakob diris al ili: Fratoj miaj, ke kie vi estas? Kaj
ili diris: Ni estas el Hxaran.
And Jacob said unto them, My brethren, whence be ye? And
they said, Of Haran are we.
5 Kaj li diris al ili: Cxu vi konas Labanon, filon de Nahxor?
Kaj ili diris: Ni konas.
And he said unto them, Know ye Laban the son of Nahor? And
they said, We know him.
6 Kaj li diris al ili: Cxu li bone fartas? Kaj ili diris: Li
fartas bone, kaj jen lia filino Rahxel venas kun la sxafoj.
And he said unto them, Is he well? And they said, He is
well: and, behold, Rachel his daughter cometh with the
sheep.
7 Kaj li diris: De la tago restas ja ankoraux multe, ankoraux
ne estas la tempo, por kolekti la gregojn; trinkigu la
sxafojn kaj iru, pasxtu.
And he said, Lo, it is yet high day, neither is it time that
the cattle should be gathered together: water ye the sheep,
and go and feed them.
8 Kaj ili diris: Ni ne povas, gxis kolektigxos cxiuj gregoj
kaj oni derulos la sxtonon de sur la aperturo de la puto kaj
ni trinkigos la sxafojn.
And they said, We cannot, until all the flocks be gathered
together, and till they roll the stone from the well's
mouth; then we water the sheep.
9 Dum li ankoraux parolis kun ili, venis Rahxel kun la sxafoj
de sia patro, cxar sxi pasxtis ilin.
And while he yet spake with them, Rachel came with her
father's sheep; for she kept them.
10 Kaj kiam Jakob ekvidis Rahxelon, la filinon de Laban, frato
de lia patrino, kaj la sxafojn de Laban, frato de lia
patrino, tiam Jakob alproksimigxis, derulis la sxtonon de
sur la aperturo de la puto, kaj trinkigis la sxafojn de
Laban, la frato de lia patrino.
And it came to pass, when Jacob saw Rachel the daughter of
Laban his mother's brother, and the sheep of Laban his
mother's brother, that Jacob went near, and rolled the stone
from the well's mouth, and watered the flock of Laban his
mother's brother.
11 Kaj Jakob kisis Rahxelon kaj lauxte ekploris.
And Jacob kissed Rachel, and lifted up his voice, and wept.
12 Kaj Jakob diris al Rahxel, ke li estas parenco de sxia patro
kaj filo de Rebeka. Kaj sxi kuris kaj diris al sia patro.
And Jacob told Rachel that he was her father's brother, and
that he was Rebekah's son: and she ran and told her father.
13 Kaj kiam Laban auxdis la sciigon pri Jakob, filo de lia
fratino, li kuris al li renkonte kaj cxirkauxprenis lin kaj
kisis lin kaj venigis lin en sian domon. Kaj tiu rakontis
al Laban cxion.
And it came to pass, when Laban heard the tidings of Jacob
his sister's son, that he ran to meet him, and embraced him,
and kissed him, and brought him to his house. And he told
Laban all these things.
14 Kaj Laban diris al li: Vi estas ja mia osto kaj mia karno!
Kaj li logxis cxe li tutan monaton.
And Laban said to him, Surely thou art my bone and my flesh.
And he abode with him the space of a month.
15 Kaj Laban diris al Jakob: Cxu pro tio, ke vi estas mia
parenco, vi devas servi min senpage? diru al mi, kion mi
devas pagi al vi?
And Laban said unto Jacob, Because thou art my brother,
shouldest thou therefore serve me for nought? tell me, what
shall thy wages be?
16 Sed Laban havis du filinojn; la nomo de la pli maljuna estis
Lea, kaj la nomo de la pli juna estis Rahxel.
And Laban had two daughters: the name of the elder was Leah,
and the name of the younger was Rachel.
17 La okuloj de Lea estis malsanaj, sed Rahxel estis belforma
kaj belvizagxa.
Leah was tender eyed; but Rachel was beautiful and well
favoured.
18 Kaj Jakob ekamis Rahxelon, kaj diris: Mi servos vin sep
jarojn pro Rahxel, via pli juna filino.
And Jacob loved Rachel; and said, I will serve thee seven
years for Rachel thy younger daughter.
19 Tiam Laban diris: Pli bone estas, ke mi donu sxin al vi, ol
ke mi donu sxin al alia viro; logxu cxe mi.
And Laban said, It is better that I give her to thee, than
that I should give her to another man: abide with me.
20 Kaj Jakob servis pro Rahxel sep jarojn, kaj ili estis en
liaj okuloj kiel kelke da tagoj, cxar li amis sxin.
And Jacob served seven years for Rachel; and they seemed
unto him but a few days, for the love he had to her.
21 Kaj Jakob diris al Laban: Donu mian edzinon, cxar finigxis
mia tempo, kaj mi envenos al sxi.
And Jacob said unto Laban, Give me my wife, for my days are
fulfilled, that I may go in unto her.
22 Kaj Laban kunvenigis cxiujn homojn de tiu loko kaj faris
festenon.
And Laban gathered together all the men of the place, and
made a feast.
23 Sed vespere li prenis sian filinon Lea kaj enirigis sxin al
li; kaj tiu envenis al sxi.
And it came to pass in the evening, that he took Leah his
daughter, and brought her to him; and he went in unto her.
24 Kaj Laban donis sian sklavinon Zilpa al Lea kiel sklavinon.
And Laban gave unto his daughter Leah Zilpah his maid for an
handmaid.
25 Sed matene montrigxis, ke tio estas Lea. Tiam li diris al
Laban: Kion do vi faris al mi! cxu ne pro Rahxel mi servis
vin? kial do vi min trompis?
And it came to pass, that in the morning, behold, it was
Leah: and he said to Laban, What is this thou hast done unto
me? did not I serve with thee for Rachel? wherefore then
hast thou beguiled me?
26 Tiam Laban diris: En nia loko ne estas moro, ke oni donu la
pli junan antaux ol la pli maljunan.
And Laban said, It must not be so done in our country, to
give the younger before the firstborn.
27 Pasigu semajnon kun cxi tiu, tiam mi donos al vi ankaux
tiun, pro servo, kiun vi servos cxe mi ankoraux aliajn sep
jarojn.
Fulfil her week, and we will give thee this also for the
service which thou shalt serve with me yet seven other
years.
28 Kaj Jakob faris tiel kaj pasigis semajnon kun cxi tiu. Kaj
Laban donis al li sian filinon Rahxel kiel edzinon.
And Jacob did so, and fulfilled her week: and he gave him
Rachel his daughter to wife also.
29 Kaj Laban donis al sia filino Rahxel sian sklavinon Bilha
kiel sklavinon.
And Laban gave to Rachel his daughter Bilhah his handmaid to
be her maid.
30 Kaj Jakob envenis ankaux al Rahxel, kaj li amis Rahxelon pli
ol Lean, kaj li servis cxe li ankoraux aliajn sep jarojn.
And he went in also unto Rachel, and he loved also Rachel
more than Leah, and served with him yet seven other years.
31 Kiam la Eternulo vidis, ke Lea estas malamata, Li malsxlosis
sxian uteron; sed Rahxel estis senfrukta.
And when the LORD saw that Leah was hated, he opened her
womb: but Rachel was barren.
32 Kaj Lea gravedigxis kaj naskis filon, kaj sxi donis al li la
nomon Ruben, cxar sxi diris: La Eternulo vidis mian mizeron,
kaj nun mia edzo min amos.
And Leah conceived, and bare a son, and she called his name
Reuben: for she said, Surely the LORD hath looked upon my
affliction; now therefore my husband will love me.
33 Kaj sxi denove gravedigxis kaj naskis filon. Kaj sxi diris:
La Eternulo auxdis, ke mi estas malamata, tial Li donis al
mi ankaux cxi tiun; kaj sxi donis al li la nomon Simeon.
And she conceived again, and bare a son; and said, Because
the LORD hath heard I was hated, he hath therefore given me
this son also: and she called his name Simeon.
34 Kaj sxi denove gravedigxis kaj naskis filon. Kaj sxi diris:
La nunan fojon mia edzo aligxos al mi, cxar mi naskis al li
tri filojn; tial al li estis donita la nomo Levi.
And she conceived again, and bare a son; and said, Now this
time will my husband be joined unto me, because I have born
him three sons: therefore was his name called Levi.
35 Kaj sxi denove gravedigxis kaj naskis filon. Kaj sxi diris:
Nun mi dankos la Eternulon; tial sxi donis al li la nomon
Jehuda. Kaj sxi cxesis naski.
And she conceived again, and bare a son: and she said, Now
will I praise the LORD: therefore she called his name Judah;
and left bearing.
Cxapitro 30
1 Kiam Rahxel vidis, ke sxi ne naskas al Jakob, sxi enviis
sian fratinon, kaj sxi diris al Jakob: Donu al mi infanojn,
cxar alie mi mortos.
And when Rachel saw that she bare Jacob no children, Rachel
envied her sister; and said unto Jacob, Give me children, or
else I die.
2 Kaj Jakob forte ekkoleris Rahxelon, kaj li diris: Cxu mi
anstatauxas Dion, kiu rifuzis al vi frukton de ventro?
And Jacob's anger was kindled against Rachel: and he said,
Am I in God's stead, who hath withheld from thee the fruit
of the womb?
3 Kaj sxi diris: Jen estas mia sklavino Bilha; envenu al sxi,
ke sxi nasku sur miaj genuoj kaj ke mi ankaux ricevu filojn
per sxi.
And she said, Behold my maid Bilhah, go in unto her; and she
shall bear upon my knees, that I may also have children by
her.
4 Kaj sxi donis al li sian sklavinon Bilha kiel edzinon, kaj
Jakob envenis al sxi.
And she gave him Bilhah her handmaid to wife: and Jacob went
in unto her.
5 Kaj Bilha gravedigxis kaj naskis al Jakob filon.
And Bilhah conceived, and bare Jacob a son.
6 Kaj Rahxel diris: Dio min jugxis kaj auxdis mian vocxon kaj
donis al mi filon; tial sxi donis al li la nomon Dan.
And Rachel said, God hath judged me, and hath also heard my
voice, and hath given me a son: therefore called she his
name Dan.
7 Kaj Bilha, la sklavino de Rahxel, denove gravedigxis kaj
naskis duan filon al Jakob.
And Bilhah Rachel's maid conceived again, and bare Jacob a
second son.
8 Tiam Rahxel diris: Per Dia lukto mi luktis kun mia fratino,
kaj mi venkis; kaj sxi donis al li la nomon Naftali.
And Rachel said, With great wrestlings have I wrestled with
my sister, and I have prevailed: and she called his name
Naphtali.
9 Kiam Lea vidis, ke sxi cxesis naski, sxi prenis sian
sklavinon Zilpa kaj donis sxin al Jakob kiel edzinon.
When Leah saw that she had left bearing, she took Zilpah her
maid, and gave her Jacob to wife.
10 Kaj Zilpa, la sklavino de Lea, naskis al Jakob filon.
And Zilpah Leah's maid bare Jacob a son.
11 Kaj Lea diris: Venis felicxo! kaj sxi donis al li la nomon
Gad.
And Leah said, A troop cometh: and she called his name Gad.
12 Kaj Zilpa, la sklavino de Lea, naskis duan filon al Jakob.
And Zilpah Leah's maid bare Jacob a second son.
13 Kaj Lea diris: Por mia bono; cxar la virinoj diros, ke estas
al mi bone. Kaj sxi donis al li la nomon Asxer.
And Leah said, Happy am I, for the daughters will call me
blessed: and she called his name Asher.
14 Ruben iris en la tempo de rikoltado de tritiko kaj trovis
mandragorojn sur la kampo, kaj li alportis ilin al sia
patrino Lea. Kaj Rahxel diris al Lea: Donu al mi el la
mandragoroj de via filo.
And Reuben went in the days of wheat harvest, and found
mandrakes in the field, and brought them unto his mother
Leah. Then Rachel said to Leah, Give me, I pray thee, of thy
son's mandrakes.
15 Sed tiu diris al sxi: Cxu ne suficxas al vi, ke vi prenis
mian edzon, kaj vi volas preni ankaux la mandragorojn de mia
filo? Tiam Rahxel diris: Nu, li kusxu kun vi cxi tiun
nokton por la mandragoroj de via filo.
And she said unto her, Is it a small matter that thou hast
taken my husband? and wouldest thou take away my son's
mandrakes also? And Rachel said, Therefore he shall lie with
thee to night for thy son's mandrakes.
16 Kiam Jakob venis de la kampo vespere, Lea eliris al li
renkonte, kaj diris: Al mi venu, cxar mi acxetis vin per la
mandragoroj de mia filo. Kaj li kusxis kun sxi en tiu
nokto.
And Jacob came out of the field in the evening, and Leah
went out to meet him, and said, Thou must come in unto me;
for surely I have hired thee with my son's mandrakes. And he
lay with her that night.
17 Kaj Dio auxdis Lean, kaj sxi gravedigxis kaj naskis al Jakob
kvinan filon.
And God hearkened unto Leah, and she conceived, and bare
Jacob the fifth son.
18 Kaj Lea diris: Dio donis al mi rekompencon por tio, ke mi
donis mian sklavinon al mia edzo; kaj sxi donis al li la
nomon Isahxar.
And Leah said, God hath given me my hire, because I have
given my maiden to my husband: and she called his name
Issachar.
19 Kaj Lea denove gravedigxis kaj naskis sesan filon al Jakob.
And Leah conceived again, and bare Jacob the sixth son.
20 Kaj Lea diris: Havigis al mi Dio bonan havon; nun mia edzo
logxos cxe mi, cxar mi naskis al li ses filojn. Kaj sxi
donis al li la nomon Zebulun.
And Leah said, God hath endued me with a good dowry; now
will my husband dwell with me, because I have born him six
sons: and she called his name Zebulun.
21 Kaj poste sxi naskis filinon, kaj sxi donis al sxi la nomon
Dina.
And afterwards she bare a daughter, and called her name
Dinah.
22 Kaj Dio rememoris Rahxelon, kaj Dio elauxdis sxin kaj
malsxlosis sxian uteron.
And God remembered Rachel, and God hearkened to her, and
opened her womb.
23 Kaj sxi gravedigxis kaj naskis filon. Kaj sxi diris: Dio
forprenis mian malhonoron.
And she conceived, and bare a son; and said, God hath taken
away my reproach:
24 Kaj sxi donis al li la nomon Jozef, dirante: La Eternulo
aldonos al mi alian filon.
And she called his name Joseph; and said, The LORD shall add
to me another son.
25 Kiam Rahxel naskis Jozefon, Jakob diris al Laban:
Forliberigu min, kaj mi iros al mia loko kaj al mia lando.
And it came to pass, when Rachel had born Joseph, that Jacob
said unto Laban, Send me away, that I may go unto mine own
place, and to my country.
26 Donu miajn edzinojn kaj miajn infanojn, pro kiuj mi servis
vin, kaj mi iros; cxar vi konas la servon, per kiu mi vin
servis.
Give me my wives and my children, for whom I have served
thee, and let me go: for thou knowest my service which I
have done thee.
27 Kaj Laban diris al li: Ho, se mi povus akiri vian favoron!
mi spertis, ke la Eternulo benis min pro vi.
And Laban said unto him, I pray thee, if I have found favour
in thine eyes, tarry: for I have learned by experience that
the LORD hath blessed me for thy sake.
28 Kaj li diris: Difinu, kian rekompencon mi sxuldas al vi, kaj
mi donos.
And he said, Appoint me thy wages, and I will give it.
29 Kaj tiu diris al li: Vi scias, kiel mi servis vin kaj kia
farigxis via brutaro cxe mi;
And he said unto him, Thou knowest how I have served thee,
and how thy cattle was with me.
30 cxar malmulte vi havis antaux mi, sed nun gxi multe
vastigxis; kaj la Eternulo benis vin post mia veno; kaj nun
kiam mi laboros ankaux por mia domo?
For it was little which thou hadst before I came, and it is
now increased unto a multitude; and the LORD hath blessed
thee since my coming: and now when shall I provide for mine
own house also?
31 Kaj Laban diris: Kion mi donu al vi? Kaj Jakob diris: Donu
al mi nenion; sed se vi faros al mi jenon, tiam mi denove
pasxtos kaj gardos viajn sxafojn:
And he said, What shall I give thee? And Jacob said, Thou
shalt not give me any thing: if thou wilt do this thing for
me, I will again feed and keep thy flock.
32 mi pasos hodiaux tra via tuta sxafaro; apartigu el gxi cxiun
sxafon mikskoloran kaj makulitan kaj cxiun bruton nigran
inter la sxafoj, kaj makulitan kaj mikskoloran inter la
kaproj; kaj ili estu mia rekompenco.
I will pass through all thy flock to day, removing from
thence all the speckled and spotted cattle, and all the
brown cattle among the sheep, and the spotted and speckled
among the goats: and of such shall be my hire.
33 Kaj respondos por mi mia justeco en la morgauxa tago, kiam
vi venos vidi mian rekompencon; cxiu el la kaproj, kiu ne
estos mikskolora aux makulita, kaj cxiu el la sxafoj, kiu ne
estos nigra, estu rigardata kiel sxtelita de mi.
So shall my righteousness answer for me in time to come,
when it shall come for my hire before thy face: every one
that is not speckled and spotted among the goats, and brown
among the sheep, that shall be counted stolen with me.
34 Kaj Laban diris: Gxi estu, kiel vi diris.
And Laban said, Behold, I would it might be according to thy
word.
35 Kaj li apartigis en tiu tago la virkaprojn striitajn kaj
makulitajn kaj cxiujn kaprinojn mikskolorajn kaj makulitajn,
cxiujn, kiuj havis sur si iom da blankajxo, kaj cxiujn
nigrajn sxafojn; kaj li transdonis ilin en la manojn de siaj
filoj.
And he removed that day the he goats that were ringstraked
and spotted, and all the she goats that were speckled and
spotted, and every one that had some white in it, and all
the brown among the sheep, and gave them into the hand of
his sons.
36 Kaj li faris interspacon de tritaga irado inter si kaj
Jakob. Kaj Jakob pasxtis la restintajn sxafojn de Laban.
And he set three days' journey betwixt himself and Jacob:
and Jacob fed the rest of Laban's flocks.
37 Kaj Jakob prenis al si bastonojn el verdaj poploj,
migdalarboj, kaj platanarboj, kaj sensxeligis sur ili
blankajn striojn tiamaniere, ke la blankajxo sur la bastonoj
elmontrigxis.
And Jacob took him rods of green poplar, and of the hazel
and chesnut tree; and pilled white strakes in them, and made
the white appear which was in the rods.
38 Kaj li metis la skrapitajn bastonojn antaux la sxafoj en la
akvotrinkigajn kanalojn, al kiuj la sxafoj venadis por
trinki, kaj ili gravedigxadis, kiam ili venadis trinki.
And he set the rods which he had pilled before the flocks in
the gutters in the watering troughs when the flocks came to
drink, that they should conceive when they came to drink.
39 Kaj la sxafoj gravedigxis super la bastonoj, kaj ili naskis
sxafidojn striitajn, mikskolorajn, kaj makulitajn.
And the flocks conceived before the rods, and brought forth
cattle ringstraked, speckled, and spotted.
40 Kaj la sxafidojn Jakob apartigis, kaj li turnis la vizagxojn
de la brutoj kontraux la striitajn kaj kontraux la nigrajn
brutojn de Laban; sed siajn brutarojn li apartigis kaj ne
almiksis ilin al la brutoj de Laban.
And Jacob did separate the lambs, and set the faces of the
flocks toward the ringstraked, and all the brown in the
flock of Laban; and he put his own flocks by themselves, and
put them not unto Laban's cattle.
41 Cxiufoje, kiam pasiigxis brutoj fortaj, Jakob metis la
bastonojn en la kanalojn antaux la okuloj de la brutoj, por
ke ili pasiigxu antaux la bastonoj;
And it came to pass, whensoever the stronger cattle did
conceive, that Jacob laid the rods before the eyes of the
cattle in the gutters, that they might conceive among the
rods.
42 sed kiam la brutoj estis malfortaj, li ne metis. Tiamaniere
la malfortaj farigxis apartenajxo de Laban, kaj la fortaj
farigxis apartenajxo de Jakob.
But when the cattle were feeble, he put them not in: so the
feebler were Laban's, and the stronger Jacob's.
43 Kaj tiu homo farigxis eksterordinare ricxa, kaj li havis
multe da brutoj kaj sklavinojn kaj sklavojn kaj kamelojn kaj
azenojn.
And the man increased exceedingly, and had much cattle, and
maidservants, and menservants, and camels, and asses.
Cxapitro 31
1 Li auxdis, ke la filoj de Laban parolis jene: Jakob
forprenis la tutan havon de nia patro, kaj el la havo de nia
patro li akiris la tutan ricxecon.
And he heard the words of Laban's sons, saying, Jacob hath
taken away all that was our father's; and of that which was
our father's hath he gotten all this glory.
2 Kaj Jakob vidis laux la vizagxo de Laban, ke li ne estas
rilate al li tia, kia li estis hieraux kaj antauxhieraux.
And Jacob beheld the countenance of Laban, and, behold, it
was not toward him as before.
3 Kaj la Eternulo diris al Jakob: Reiru en la landon de viaj
patroj kaj en vian naskigxlandon, kaj Mi estos kun vi.
And the LORD said unto Jacob, Return unto the land of thy
fathers, and to thy kindred; and I will be with thee.
4 Tiam Jakob sendis kaj vokis Rahxelon kaj Lean sur la kampon
al sia brutaro;
And Jacob sent and called Rachel and Leah to the field unto
his flock,
5 kaj li diris al ili: Mi vidas laux la vizagxo de via patro,
ke li ne estas rilate al mi tia, kia li estis hieraux kaj
antauxhieraux; sed la Dio de mia patro estis kun mi.
And said unto them, I see your father's countenance, that it
is not toward me as before; but the God of my father hath
been with me.
6 Vi scias, ke per cxiuj miaj fortoj mi servis vian patron.
And ye know that with all my power I have served your
father.
7 Sed via patro trompis min kaj dekfoje sxangxis mian
laborpagon; tamen Dio ne lasis lin fari al mi malbonon.
And your father hath deceived me, and changed my wages ten
times; but God suffered him not to hurt me.
8 Kiam li diris: Mikskoloraj estu via rekompenco--cxiuj brutoj
naskis idojn mikskolorajn; kaj kiam li diris: Striitaj estu
via rekompenco--cxiuj brutoj naskis striitajn.
If he said thus, The speckled shall be thy wages; then all
the cattle bare speckled: and if he said thus, The
ringstraked shall be thy hire; then bare all the cattle
ringstraked.
9 Tiamaniere Dio forprenis la brutojn de via patro kaj donis
al mi.
Thus God hath taken away the cattle of your father, and
given them to me.
10 En la tempo, kiam la brutoj pasiigxis, mi levis miajn
okulojn kaj vidis en songxo, ke la virbestoj, kiuj levigxis
sur la brutojn, estas striitaj, mikskoloraj, kaj makulitaj.
And it came to pass at the time that the cattle conceived,
that I lifted up mine eyes, and saw in a dream, and, behold,
the rams which leaped upon the cattle were ringstraked,
speckled, and grisled.
11 Kaj angxelo de Dio diris al mi en la songxo: Jakob! kaj mi
diris: Jen mi estas.
And the angel of God spake unto me in a dream, saying,
Jacob: And I said, Here am I.
12 Kaj li diris: Levu viajn okulojn kaj vidu: cxiuj virbestoj,
kiuj levigxis sur la brutojn, estas striitaj, mikskoloraj,
kaj makulitaj, cxar Mi vidis cxion, kion Laban faras al vi.
And he said, Lift up now thine eyes, and see, all the rams
which leap upon the cattle are ringstraked, speckled, and
grisled: for I have seen all that Laban doeth unto thee.
13 Mi estas la Dio el Bet-El, kie vi versxis oleon sur la
monumenton kaj kie vi faris sanktan promeson al Mi. Nun
levigxu, eliru el cxi tiu lando kaj reiru en la landon de
via naskigxo.
I am the God of Bethel, where thou anointedst the pillar,
and where thou vowedst a vow unto me: now arise, get thee
out from this land, and return unto the land of thy kindred.
14 Kaj Rahxel kaj Lea respondis kaj diris al li: Cxu ni havas
ankoraux parton kaj heredon en la domo de nia patro?
And Rachel and Leah answered and said unto him, Is there yet
any portion or inheritance for us in our father's house?
15 Li rigardas ja nin kiel fremdulinojn; cxar li vendis nin kaj
ecx formangxis nian monon.
Are we not counted of him strangers? for he hath sold us,
and hath quite devoured also our money.
16 Cxar la tuta ricxo, kiun Dio forprenis de nia patro,
apartenas al ni kaj al niaj infanoj. Kaj nun cxion, kion
Dio al vi diris, faru.
For all the riches which God hath taken from our father,
that is ours, and our children's: now then, whatsoever God
hath said unto thee, do.
17 Jakob levigxis, kaj metis siajn infanojn kaj siajn edzinojn
sur la kamelojn.
Then Jacob rose up, and set his sons and his wives upon
camels;
18 Kaj li forkondukis sian tutan brutaron kaj sian tutan havon,
kiun li akiris, sian proprajxon, kiun li akiris en
Mezopotamio, por iri al sia patro Isaak en la landon
Kanaanan.
And he carried away all his cattle, and all his goods which
he had gotten, the cattle of his getting, which he had
gotten in Padanaram, for to go to Isaac his father in the
land of Canaan.
19 Laban estis foririnta, por tondi siajn sxafojn; tiam Rahxel
sxtelis la domajn diojn de sia patro.
And Laban went to shear his sheep: and Rachel had stolen the
images that were her father's.
20 Jakob trompis la atenton de Laban la Siriano, ne dirante al
li, ke li forkuras.
And Jacob stole away unawares to Laban the Syrian, in that
he told him not that he fled.
21 Kaj li rapide foriris kun cxio, kion li havis. Kaj li
transpasis la Riveron kaj direktigxis al la monto Gilead.
So he fled with all that he had; and he rose up, and passed
over the river, and set his face toward the mount Gilead.
22 Oni diris al Laban en la tria tago, ke Jakob forkuris.
And it was told Laban on the third day that Jacob was fled.
23 Tiam li prenis kun si siajn fratojn, kaj kuris post li
distancon de sep tagoj kaj kuratingis lin sur la monto
Gilead.
And he took his brethren with him, and pursued after him
seven days' journey; and they overtook him in the mount
Gilead.
24 Tiam Dio aperis al Laban la Siriano nokte en la songxo, kaj
diris al li: Gardu vin, ke vi ne parolu kun Jakob bone nek
malbone.
And God came to Laban the Syrian in a dream by night, and
said unto him, Take heed that thou speak not to Jacob either
good or bad.
25 Laban kuratingis Jakobon. Jakob starigis sian tendon sur la
monto, kaj Laban arangxis siajn fratojn ankaux sur la monto
Gilead.
Then Laban overtook Jacob. Now Jacob had pitched his tent in
the mount: and Laban with his brethren pitched in the mount
of Gilead.
26 Kaj Laban diris al Jakob: Kion vi faris? vi trompis min kaj
forkondukis miajn filinojn kvazaux militkaptitojn!
And Laban said to Jacob, What hast thou done, that thou hast
stolen away unawares to me, and carried away my daughters,
as captives taken with the sword?
27 Kial vi forkuris sekrete kaj kasxe de mi, kaj ne diris al
mi? Mi foririgus vin en gajeco kaj kun kantoj, kun
tamburino kaj harpo.
Wherefore didst thou flee away secretly, and steal away from
me; and didst not tell me, that I might have sent thee away
with mirth, and with songs, with tabret, and with harp?
28 Vi ecx ne lasis min kisi miajn infanojn kaj filinojn!
malsagxe vi agis.
And hast not suffered me to kiss my sons and my daughters?
thou hast now done foolishly in so doing.
29 Mi havas forton en mia mano, por fari al vi malbonon; sed la
Dio de via patro hieraux diris al mi jene: Gardu vin, ke vi
ne parolu kun Jakob bone aux malbone.
It is in the power of my hand to do you hurt: but the God of
your father spake unto me yesternight, saying, Take thou
heed that thou speak not to Jacob either good or bad.
30 Kaj se vi nun foriris, cxar vi forte deziris esti en la domo
de via patro, kial do vi sxtelis miajn diojn?
And now, though thou wouldest needs be gone, because thou
sore longedst after thy father's house, yet wherefore hast
thou stolen my gods?
31 Tiam Jakob respondis kaj diris al Laban: Mi timis; mi
pensis, ke eble vi forrabos de mi viajn filinojn.
And Jacob answered and said to Laban, Because I was afraid:
for I said, Peradventure thou wouldest take by force thy
daughters from me.
32 Sed tiu, cxe kiu vi trovos viajn diojn, mortu. En la
cxeesto de niaj parencoj sercxu cxe mi tion, kio estas via,
kaj prenu al vi. Jakob ne sciis, ke Rahxel ilin sxtelis.
With whomsoever thou findest thy gods, let him not live:
before our brethren discern thou what is thine with me, and
take it to thee. For Jacob knew not that Rachel had stolen
them.
33 Tiam Laban eniris en la tendon de Jakob kaj en la tendon de
Lea kaj en la tendon de la du sklavinoj, kaj li ne trovis.
Kaj li eliris el la tendo de Lea kaj eniris en la tendon de
Rahxel.
And Laban went into Jacob's tent, and into Leah's tent, and
into the two maidservants' tents; but he found them not.
Then went he out of Leah's tent, and entered into Rachel's
tent.
34 Sed Rahxel prenis la domajn diojn kaj metis ilin sub la
selon de la kamelo kaj sidigxis sur ili. Kaj Laban palpe
esploris la tutan tendon kaj ne trovis.
Now Rachel had taken the images, and put them in the camel's
furniture, and sat upon them. And Laban searched all the
tent, but found them not.
35 Kaj sxi diris al sia patro: Mia sinjoro ne koleru, ke mi ne
povas starigxi antaux vi, cxar mi havas la virinan
ordinarajxon. Kaj li sercxis kaj ne trovis la domajn diojn.
And she said to her father, Let it not displease my lord
that I cannot rise up before thee; for the custom of women
is upon me. And he searched but found not the images.
36 Kaj Jakob ekkoleris kaj disputis kun Laban. Kaj Jakob diris
al Laban: Kia estas mia kulpo, kia estas mia peko, ke vi
persekutas min?
And Jacob was wroth, and chode with Laban: and Jacob
answered and said to Laban, What is my trespass? what is my
sin, that thou hast so hotly pursued after me?
37 Vi trapalpis cxiujn miajn apartenajxojn; kion vi trovis el
la apartenajxoj de via domo? elmetu cxi tie antaux miaj
parencoj kaj viaj, kaj ili jugxu inter ni ambaux.
Whereas thou hast searched all my stuff, what hast thou
found of all thy household stuff? set it here before my
brethren and thy brethren, that they may judge betwixt us
both.
38 Jam dudek jarojn mi estas cxe vi; viaj sxafoj kaj kaproj ne
estis seninfanaj; la virsxafojn el via brutaro mi ne
mangxis;
This twenty years have I been with thee; thy ewes and thy
she goats have not cast their young, and the rams of thy
flock have I not eaten.
39 kion sovagxaj bestoj dissxiris, tion mi ne alportis al vi:
gxi estis mia malprofito; de mi vi postulis cxion, kio estis
sxtelita en tago aux sxtelita en nokto;
That which was torn of beasts I brought not unto thee; I
bare the loss of it; of my hand didst thou require it,
whether stolen by day, or stolen by night.
40 dum la tago min konsumis la varmego, kaj dum la nokto la
malvarmo; kaj dormo kuris for de miaj okuloj.
Thus I was; in the day the drought consumed me, and the
frost by night; and my sleep departed from mine eyes.
41 Tiaj estis la dudek jaroj, dum kiuj mi servis vin en via
domo, dek kvar jarojn pro viaj du filinoj kaj ses jarojn pro
viaj brutoj; kaj vi sxangxis mian laborpagon dekfoje.
Thus have I been twenty years in thy house; I served thee
fourteen years for thy two daughters, and six years for thy
cattle: and thou hast changed my wages ten times.
42 Se ne estus kun mi la Dio de mia patro, la Dio de Abraham
kaj Timo de Isaak, vi nun foririgus min kun nenio. Mian
mizeron kaj la laboron de miaj manoj vidis Dio kaj gxustigis
vin hieraux.
Except the God of my father, the God of Abraham, and the
fear of Isaac, had been with me, surely thou hadst sent me
away now empty. God hath seen mine affliction and the labour
of my hands, and rebuked thee yesternight.
43 Tiam Laban respondis kaj diris al Jakob: La filinoj estas
miaj filinoj, kaj la infanoj estas miaj infanoj, kaj la
brutoj estas miaj brutoj, kaj cxio, kion vi vidas, estas
mia; sed kion mi povas fari hodiaux al miaj filinoj, kaj al
iliaj infanoj, kiujn ili naskis?
And Laban answered and said unto Jacob, These daughters are
my daughters, and these children are my children, and these
cattle are my cattle, and all that thou seest is mine: and
what can I do this day unto these my daughters, or unto
their children which they have born?
44 Nun ni faru interligon, mi kaj vi, kaj gxi estu atesto inter
mi kaj vi.
Now therefore come thou, let us make a covenant, I and thou;
and let it be for a witness between me and thee.
45 Tiam Jakob prenis sxtonon kaj starigis gxin kiel
memorsignon.
And Jacob took a stone, and set it up for a pillar.
46 Kaj Jakob diris al siaj parencoj: Kolektu sxtonojn. Kaj ili
prenis sxtonojn kaj faris monteton; kaj ili mangxis tie sur
la monteto.
And Jacob said unto his brethren, Gather stones; and they
took stones, and made an heap: and they did eat there upon
the heap.
47 Kaj Laban donis al gxi la nomon Jegar-Sahaduta, sed Jakob
donis al gxi la nomon Galeed.
And Laban called it Jegarsahadutha: but Jacob called it
Galeed.
48 Laban diris: Cxi tiu monteto estu nun atesto inter mi kaj
vi; tial gxi ricevis la nomon Galeed;
And Laban said, This heap is a witness between me and thee
this day. Therefore was the name of it called Galeed;
49 ankaux la nomon Micpa; cxar li diris: Dio observu inter mi
kaj vi, kiam ni malaperos unu de la alia.
And Mizpah; for he said, The LORD watch between me and thee,
when we are absent one from another.
50 Se vi agos malbone kontraux miaj filinoj kaj se vi prenos
aliajn edzinojn krom miaj filinoj, tiam, se neniu estos cxe
ni, vidu, ke Dio estas atestanto inter mi kaj vi.
If thou shalt afflict my daughters, or if thou shalt take
other wives beside my daughters, no man is with us; see, God
is witness betwixt me and thee.
51 Kaj Laban diris al Jakob: Jen estas cxi tiu monteto, kaj jen
estas la memorsigno, kiun mi starigis inter mi kaj vi;
And Laban said to Jacob, Behold this heap, and behold this
pillar, which I have cast betwixt me and thee:
52 atesto estu cxi tiu monteto, kaj atesto estu la memorsigno,
ke mi ne transiros al vi trans cxi tiun monteton kaj vi ne
transiros al mi trans cxi tiun monteton kaj trans la
memorsignon por malbono.
This heap be witness, and this pillar be witness, that I
will not pass over this heap to thee, and that thou shalt
not pass over this heap and this pillar unto me, for harm.
53 La Dio de Abraham kaj la Dio de Nahxor jugxu inter ni, la
Dio de ilia patro. Kaj Jakob jxuris al li per la Timo de
sia patro Isaak.
The God of Abraham, and the God of Nahor, the God of their
father, judge betwixt us. And Jacob sware by the fear of his
father Isaac.
54 Kaj Jakob oferbucxis oferon sur la monto, kaj li invitis
siajn parencojn mangxi panon; kaj ili mangxis panon kaj
tradormis la nokton sur la monto.
Then Jacob offered sacrifice upon the mount, and called his
brethren to eat bread: and they did eat bread, and tarried
all night in the mount.
55 Laban levigxis frue matene kaj kisis siajn infanojn kaj
siajn filinojn kaj benis ilin, kaj foriris; kaj Laban reiris
al sia loko.
And early in the morning Laban rose up, and kissed his sons
and his daughters, and blessed them: and Laban departed, and
returned unto his place.
Cxapitro 32
1 Kaj Jakob iris sian vojon. Kaj renkontigxis kun li angxeloj
de Dio.
And Jacob went on his way, and the angels of God met him.
2 Kaj Jakob diris, kiam li ilin vidis: Tio estas militistaro
de Dio; kaj li donis al tiu loko la nomon Mahxanaim.
And when Jacob saw them, he said, This is God's host: and he
called the name of that place Mahanaim.
3 Jakob sendis antaux si senditojn al sia frato Esav, en la
landon Seir, en la regionon de Edom.
And Jacob sent messengers before him to Esau his brother
unto the land of Seir, the country of Edom.
4 Kaj li ordonis al ili jene: Tiele diru al mia sinjoro Esav:
Jen kion diris via sklavo Jakob: Mi logxis cxe Laban kaj
restis tie gxis nun.
And he commanded them, saying, Thus shall ye speak unto my
lord Esau; Thy servant Jacob saith thus, I have sojourned
with Laban, and stayed there until now:
5 Mi havas bovojn kaj azenojn, sxafojn kaj sklavojn kaj
sklavinojn; kaj mi sendas, por sciigi mian sinjoron, por ke
mi akiru vian favoron.
And I have oxen, and asses, flocks, and menservants, and
womenservants: and I have sent to tell my lord, that I may
find grace in thy sight.
6 Kaj la senditoj revenis al Jakob, kaj diris: Ni venis al via
frato Esav; li iras renkonte al vi, kaj kvarcent homoj iras
kune kun li.
And the messengers returned to Jacob, saying, We came to thy
brother Esau, and also he cometh to meet thee, and four
hundred men with him.
7 Tiam Jakob tre ektimis kaj afliktigxis. Kaj li dividis la
homojn, kiuj estis kun li, kaj la sxafojn kaj la bovojn kaj
la kamelojn, en du tacxmentojn;
Then Jacob was greatly afraid and distressed: and he divided
the people that was with him, and the flocks, and herds, and
the camels, into two bands;
8 kaj li diris: Se Esav venos al unu tacxmento kaj venkobatos
gxin, tiam la restinta tacxmento sin savos.
And said, If Esau come to the one company, and smite it,
then the other company which is left shall escape.
9 Kaj Jakob diris: Dio de mia patro Abraham kaj Dio de mia
patro Isaak, Eternulo, kiu diris al mi: Reiru en vian landon
kaj en vian naskigxlokon, kaj Mi faros al vi bonon;
And Jacob said, O God of my father Abraham, and God of my
father Isaac, the LORD which saidst unto me, Return unto thy
country, and to thy kindred, and I will deal well with thee:
10 mi estas tro malgranda por cxiuj favorkorajxoj kaj por la
tuta bonajxo, kiun Vi faris al Via sklavo; cxar kun mia
bastono mi transiris cxi tiun Jordanon, kaj nun mi havas du
tacxmentojn.
I am not worthy of the least of all the mercies, and of all
the truth, which thou hast shewed unto thy servant; for with
my staff I passed over this Jordan; and now I am become two
bands.
11 Savu min de la mano de mia frato, de la mano de Esav; cxar
mi timas lin, ke li eble venos kaj mortigos cxe mi patrinon
kun la infanoj.
Deliver me, I pray thee, from the hand of my brother, from
the hand of Esau: for I fear him, lest he will come and
smite me, and the mother with the children.
12 Vi diris ja: Mi faros al vi bonon, kaj Mi faros vian idaron
tia, kia estas la apudmara sablo, kiun oni ne povas kalkuli
pro multegeco.
And thou saidst, I will surely do thee good, and make thy
seed as the sand of the sea, which cannot be numbered for
multitude.
13 Kaj li pasigis tie la nokton. Kaj li prenis el tio, kion li
havis sub la mano, donacon por sia frato Esav:
And he lodged there that same night; and took of that which
came to his hand a present for Esau his brother;
14 ducent kaprinojn kaj dudek virkaprojn, ducent sxafinojn kaj
dudek virsxafojn,
Two hundred she goats, and twenty he goats, two hundred
ewes, and twenty rams,
15 tridek mamnutrantajn kamelojn kun iliaj idoj, kvardek
bovinojn kaj dek virbovojn, dudek azeninojn kaj dek
azenidojn.
Thirty milch camels with their colts, forty kine, and ten
bulls, twenty she asses, and ten foals.
16 Kaj li transdonis en la manojn de siaj sklavoj cxiun gregon
aparte, kaj li diris al siaj sklavoj: Iru antaux mi kaj lasu
liberan interspacon inter unu grego kaj alia.
And he delivered them into the hand of his servants, every
drove by themselves; and said unto his servants, Pass over
before me, and put a space betwixt drove and drove.
17 Kaj al la unua li ordonis jene: Se vin renkontos mia frato
Esav, kaj demandos vin: Kies vi estas? kaj kien vi iras? kaj
al kiu apartenas tio, kio estas antaux vi?
And he commanded the foremost, saying, When Esau my brother
meeteth thee, and asketh thee, saying, Whose art thou? and
whither goest thou? and whose are these before thee?
18 tiam diru: Al via sklavo Jakob; gxi estas donaco, sendata al
mia sinjoro Esav, kaj jen li ankaux mem estas post ni.
Then thou shalt say, They be thy servant Jacob's; it is a
present sent unto my lord Esau: and, behold, also he is
behind us.
19 Kaj li ordonis ankaux al la dua, ankaux al la tria, ankaux
al cxiuj, kiuj iris post la gregoj, dirante: Tiamaniere
parolu al Esav, kiam vi lin renkontos.
And so commanded he the second, and the third, and all that
followed the droves, saying, On this manner shall ye speak
unto Esau, when ye find him.
20 Kaj diru: Jen ankaux via sklavo Jakob iras post ni. Cxar li
pensis: Mi pardonemigos lin per la donaco, kiu iras antaux
mi, kaj poste mi vidos lian vizagxon; eble li akceptos min
favore.
And say ye moreover, Behold, thy servant Jacob is behind us.
For he said, I will appease him with the present that goeth
before me, and afterward I will see his face; peradventure
he will accept of me.
21 Kaj la donaco pasis antaux li; sed li pasigis tiun nokton en
la tendaro.
So went the present over before him: and himself lodged that
night in the company.
22 Kaj li levigxis en tiu nokto, kaj prenis siajn du edzinojn
kaj siajn du sklavinojn kaj siajn dek unu infanojn, kaj
transpasis la vadejon de Jabok.
And he rose up that night, and took his two wives, and his
two womenservants, and his eleven sons, and passed over the
ford Jabbok.
23 Kaj li prenis ilin kaj transirigis ilin trans la riveron,
kaj transigis tion, kion li havis.
And he took them, and sent them over the brook, and sent
over that he had.
24 Kaj Jakob restis sola. Kaj iu luktis kun li gxis la apero
de la matenrugxo.
And Jacob was left alone; and there wrestled a man with him
until the breaking of the day.
25 Vidinte, ke li ne povas lin venki, tiu tusxis la artikon de
lia femuro; kaj la femuro de Jakob elartikigxis, dum li
luktis kun tiu.
And when he saw that he prevailed not against him, he
touched the hollow of his thigh; and the hollow of Jacob's
thigh was out of joint, as he wrestled with him.
26 Kaj tiu diris: Forliberigu min, cxar levigxis la matenrugxo.
Sed li diris: Mi ne forliberigos vin, antaux ol vi min
benos.
And he said, Let me go, for the day breaketh. And he said, I
will not let thee go, except thou bless me.
27 Kaj tiu diris al li: Kia estas via nomo? Kaj li respondis:
Jakob.
And he said unto him, What is thy name? And he said, Jacob.
28 Tiam tiu diris: Ne Jakob estu de nun via nomo, sed Izrael;
cxar vi luktis kun Dio kaj kun homoj, kaj vi venkis.
And he said, Thy name shall be called no more Jacob, but
Israel: for as a prince hast thou power with God and with
men, and hast prevailed.
29 Kaj Jakob demandis, dirante: Diru vian nomon. Sed tiu
diris: Por kio vi demandas mian nomon? Kaj li benis lin
tie.
And Jacob asked him, and said, Tell me, I pray thee, thy
name. And he said, Wherefore is it that thou dost ask after
my name? And he blessed him there.
30 Kaj Jakob donis al tiu loko la nomon Penuel, dirante: Cxar
mi vidis Dion vizagxon kontraux vizagxo, kaj mia animo
savigxis.
And Jacob called the name of the place Peniel: for I have
seen God face to face, and my life is preserved.
31 La suno levigxis antaux li, kiam li trapasis Penuelon; kaj
li lamis per sia femuro.
And as he passed over Penuel the sun rose upon him, and he
halted upon his thigh.
32 Tial la Izraelidoj ne mangxas gxis la nuna tempo la
tendenon, kiu estas sur la artiko de la femuro, cxar tiu
tusxis la femuran artikon de Jakob cxe la tendeno.
Therefore the children of Israel eat not of the sinew which
shrank, which is upon the hollow of the thigh, unto this
day: because he touched the hollow of Jacob's thigh in the
sinew that shrank.
Cxapitro 33
1 Jakob levis siajn okulojn, kaj vidis, ke jen venas Esav kaj
kun li kvarcent homoj. Tiam li dividis la infanojn de Lea
kaj de Rahxel kaj de la du sklavinoj.
And Jacob lifted up his eyes, and looked, and, behold, Esau
came, and with him four hundred men. And he divided the
children unto Leah, and unto Rachel, and unto the two
handmaids.
2 Kaj li starigis la sklavinojn kaj iliajn infanojn antauxe,
Lean kun sxiaj infanoj poste, kaj Rahxelon kun Jozef en la
fino.
And he put the handmaids and their children foremost, and
Leah and her children after, and Rachel and Joseph
hindermost.
3 Kaj li mem pasis preter ilin, kaj klinigxis gxis la tero sep
fojojn, antaux ol li atingis sian fraton.
And he passed over before them, and bowed himself to the
ground seven times, until he came near to his brother.
4 Sed Esav kuris al li renkonte kaj cxirkauxprenis lin, kaj
jxetis sin sur lian kolon kaj kisis lin; kaj ili ploris.
And Esau ran to meet him, and embraced him, and fell on his
neck, and kissed him: and they wept.
5 Esav levis siajn okulojn kaj ekvidis la virinojn kaj la
infanojn, kaj diris: Kiuj estas cxe vi cxi tiuj? Jakob
respondis: La infanoj, kiujn Dio favore donis al via sklavo.
And he lifted up his eyes, and saw the women and the
children; and said, Who are those with thee? And he said,
The children which God hath graciously given thy servant.
6 Tiam alproksimigxis la sklavinoj, ili kaj iliaj infanoj, kaj
profunde klinigxis.
Then the handmaidens came near, they and their children, and
they bowed themselves.
7 Poste alproksimigxis ankaux Lea kaj sxiaj infanoj kaj
klinigxis; fine alproksimigxis Jozef kaj Rahxel kaj
klinigxis.
And Leah also with her children came near, and bowed
themselves: and after came Joseph near and Rachel, and they
bowed themselves.
8 Tiam Esav diris: Kio estas tiu tuta tacxmento, kiun mi
renkontis? Kaj Jakob respondis: Por akiri la favoron de mia
sinjoro.
And he said, What meanest thou by all this drove which I
met? And he said, These are to find grace in the sight of my
lord.
9 Sed Esav diris: Mi havas multe, mia frato; kio apartenas al
vi, tio restu cxe vi.
And Esau said, I have enough, my brother; keep that thou
hast unto thyself.
10 Kaj Jakob diris: Ho ne! se mi akiris vian favoron, prenu
mian donacon el mia mano; cxar mi vidis vian vizagxon,
kvazaux mi vidus la vizagxon de Dio, kaj vi montrigxis
favora al mi.
And Jacob said, Nay, I pray thee, if now I have found grace
in thy sight, then receive my present at my hand: for
therefore I have seen thy face, as though I had seen the
face of God, and thou wast pleased with me.
11 Prenu mian benon, kiu estas alportita al vi; cxar Dio favore
donis al mi kaj mi havas cxion. Kaj li insistis, kaj tiu
prenis.
Take, I pray thee, my blessing that is brought to thee;
because God hath dealt graciously with me, and because I
have enough. And he urged him, and he took it.
12 Kaj Esav diris: Ni levigxu kaj iru, kaj mi iros apud vi.
And he said, Let us take our journey, and let us go, and I
will go before thee.
13 Sed Jakob diris al li: Mia sinjoro scias, ke la infanoj
estas malfortaj, kaj la sxafoj kaj bovoj cxe mi estas tro
junaj; se oni pelos ilin dum unu tago, la brutaro mortos.
And he said unto him, My lord knoweth that the children are
tender, and the flocks and herds with young are with me: and
if men should overdrive them one day, all the flock will
die.
14 Mia sinjoro iru antaux sia sklavo, kaj mi kondukos
malrapide, kiel iros la brutoj, kiuj estas antaux mi, kaj
kiel iros la infanoj, gxis mi venos al mia sinjoro en Seir.
Let my lord, I pray thee, pass over before his servant: and
I will lead on softly, according as the cattle that goeth
before me and the children be able to endure, until I come
unto my lord unto Seir.
15 Tiam Esav diris: Mi restigos cxe vi iujn el la homoj, kiuj
estas kun mi. Sed Jakob diris: Por kio? lasu min nur posedi
la favoron de mia sinjoro.
And Esau said, Let me now leave with thee some of the folk
that are with me. And he said, What needeth it? let me find
grace in the sight of my lord.
16 Kaj en tiu tago Esav returne foriris sian vojon al Seir.
So Esau returned that day on his way unto Seir.
17 Kaj Jakob ekiris al Sukot kaj konstruis al si domon, kaj por
siaj brutoj li faris kabanojn; tial la loko ricevis la nomon
Sukot.
And Jacob journeyed to Succoth, and built him an house, and
made booths for his cattle: therefore the name of the place
is called Succoth.
18 Veninte el Mezopotamio, Jakob alvenis bonstate en la urbo de
Sxehxem, kiu estas en la lando Kanaana; kaj li starigis sian
tendaron antaux la urbo.
And Jacob came to Shalem, a city of Shechem, which is in the
land of Canaan, when he came from Padanaram; and pitched his
tent before the city.
19 Kaj la kampoparton, sur kiu li starigis sian tendon, li
acxetis el la manoj de la filoj de Hxamor, la patro de
Sxehxem, por cent kesitoj.
And he bought a parcel of a field, where he had spread his
tent, at the hand of the children of Hamor, Shechem's
father, for an hundred pieces of money.
20 Kaj li starigis tie altaron, kaj li nomis gxin El, la Dio de
Izrael.
And he erected there an altar, and called it EleloheIsrael.
Cxapitro 34
1 Dina, la filino de Lea, kiun sxi naskis al Jakob, eliris,
por vidi la filinojn de la lando.
And Dinah the daughter of Leah, which she bare unto Jacob,
went out to see the daughters of the land.
2 Kaj vidis sxin Sxehxem, filo de Hxamor la Hxivido, princo de
la lando, kaj li prenis sxin kaj kusxis kun sxi kaj faris al
sxi perfortajxon.
And when Shechem the son of Hamor the Hivite, prince of the
country, saw her, he took her, and lay with her, and defiled
her.
3 Kaj algluigxis lia animo al Dina, la filino de Jakob, kaj li
ekamis la junulinon kaj parolis al la koro de la junulino.
And his soul clave unto Dinah the daughter of Jacob, and he
loved the damsel, and spake kindly unto the damsel.
4 Kaj Sxehxem diris al sia patro Hxamor jene: Prenu por mi cxi
tiun knabinon kiel edzinon.
And Shechem spake unto his father Hamor, saying, Get me this
damsel to wife.
5 Jakob auxdis, ke li senhonorigis lian filinon Dina; sed liaj
filoj estis kun liaj brutoj sur la kampo, tial Jakob
silentis gxis ilia veno.
And Jacob heard that he had defiled Dinah his daughter: now
his sons were with his cattle in the field: and Jacob held
his peace until they were come.
6 Kaj Hxamor, la patro de Sxehxem, eliris al Jakob, por paroli
kun li.
And Hamor the father of Shechem went out unto Jacob to
commune with him.
7 Sed la filoj de Jakob venis de la kampo. Kiam ili auxdis,
la viroj cxagrenigxis kaj forte kolerigxis, ke li faris
malnoblajxon en Izrael, kusxinte kun la filino de Jakob, kio
ne devis esti farata.
And the sons of Jacob came out of the field when they heard
it: and the men were grieved, and they were very wroth,
because he had wrought folly in Israel in lying with Jacob's
daughter: which thing ought not to be done.
8 Hxamor ekparolis al ili, dirante: Sxehxem, mia filo,
deziregas per sia animo vian filinon; donu sxin al li kiel
edzinon.
And Hamor communed with them, saying, The soul of my son
Shechem longeth for your daughter: I pray you give her him
to wife.
9 Kaj boparencigxu kun ni: viajn filinojn donu al ni, kaj
niajn filinojn prenu al vi.
And make ye marriages with us, and give your daughters unto
us, and take our daughters unto you.
10 Kaj logxu kun ni, kaj la lando estos antaux vi; logxu kaj
faru negocojn kaj akiru posedajxojn en gxi.
And ye shall dwell with us: and the land shall be before
you; dwell and trade ye therein, and get you possessions
therein.
11 Kaj Sxehxem diris al sxia patro kaj al sxiaj fratoj: Estu
favoraj al mi; kaj kion vi diros al mi, mi donos.
And Shechem said unto her father and unto her brethren, Let
me find grace in your eyes, and what ye shall say unto me I
will give.
12 Postulu de mi tre grandan doton kaj donacojn, kaj mi donos,
kion vi diros al mi; nur donu al mi la junulinon kiel
edzinon.
Ask me never so much dowry and gift, and I will give
according as ye shall say unto me: but give me the damsel to
wife.
13 Kaj la filoj de Jakob respondis al Sxehxem kaj al lia patro
Hxamor ruze, kaj parolis tiel pro tio, ke li senhonorigis
ilian fratinon Dina;
And the sons of Jacob answered Shechem and Hamor his father
deceitfully, and said, because he had defiled Dinah their
sister:
14 kaj ili diris al ili: Ni ne povas fari tion kaj doni nian
fratinon al viro, kiu ne estas cirkumcidita; cxar tio estus
por ni hontindajxo.
And they said unto them, We cannot do this thing, to give
our sister to one that is uncircumcised; for that were a
reproach unto us:
15 Nur tiam ni donos al vi nian konsenton, se vi estos kiel ni
kaj cirkumcidos cxe vi cxiun virseksulon.
But in this will we consent unto you: If ye will be as we
be, that every male of you be circumcised;
16 Tiam ni donos niajn filinojn al vi kaj viajn filinojn ni
prenos al ni, kaj ni logxos kun vi, kaj ni estos unu popolo.
Then will we give our daughters unto you, and we will take
your daughters to us, and we will dwell with you, and we
will become one people.
17 Sed se vi ne konsentos lasi cirkumcidi vin, tiam ni prenos
nian filinon kaj foriros.
But if ye will not hearken unto us, to be circumcised; then
will we take our daughter, and we will be gone.
18 Ilia parolo placxis al Hxamor, kaj al Sxehxem, la filo de
Hxamor.
And their words pleased Hamor, and Shechem Hamor's son.
19 Kaj la junulo ne prokrastis fari la aferon, cxar li deziris
la filinon de Jakob; kaj li estis la plej honorata inter
cxiuj domanoj de sia patro.
And the young man deferred not to do the thing, because he
had delight in Jacob's daughter: and he was more honourable
than all the house of his father.
20 Kaj Hxamor kaj lia filo Sxehxem venis al la pordego de sia
urbo, kaj ekparolis al la logxantoj de sia urbo, dirante:
And Hamor and Shechem his son came unto the gate of their
city, and communed with the men of their city, saying,
21 Tiuj homoj estas pacaj kun ni; tial ili logxu en la lando
kaj faru en gxi negocojn; la lando estas ja grandspaca por
ili. Iliajn filinojn ni prenu al ni kiel edzinojn, kaj
niajn filinojn ni donu al ili.
These men are peaceable with us; therefore let them dwell in
the land, and trade therein; for the land, behold, it is
large enough for them; let us take their daughters to us for
wives, and let us give them our daughters.
22 Sed nur en tia okazo tiuj homoj konsentas logxi kun ni kaj
esti unu popolo, se ni cirkumcidos cxe ni cxiun virseksulon,
kiel ili estas cirkumciditaj.
Only herein will the men consent unto us for to dwell with
us, to be one people, if every male among us be circumcised,
as they are circumcised.
23 Ilia akiritajxo kaj havajxo kaj cxiuj iliaj brutoj farigxos
ja niaj, se ni nur donos al ili nian konsenton kaj ili
logxos kun ni.
Shall not their cattle and their substance and every beast
of their's be our's? only let us consent unto them, and they
will dwell with us.
24 Kaj obeis al Hxamor kaj al lia filo Sxehxem cxiuj elirantaj
el la pordego de lia urbo; kaj cirkumcidigxis cxiuj
virseksuloj, cxiuj elirantaj el la pordego de lia urbo.
And unto Hamor and unto Shechem his son hearkened all that
went out of the gate of his city; and every male was
circumcised, all that went out of the gate of his city.
25 En la tria tago, kiam ili estis malsanaj, du filoj de Jakob,
Simeon kaj Levi, fratoj de Dina, prenis cxiu sian glavon kaj
venis sentime en la urbon kaj mortigis cxiujn virseksulojn.
And it came to pass on the third day, when they were sore,
that two of the sons of Jacob, Simeon and Levi, Dinah's
brethren, took each man his sword, and came upon the city
boldly, and slew all the males.
26 Kaj Hxamoron kaj lian filon Sxehxem ili mortigis per glavo,
kaj prenis Dinan el la domo de Sxehxem kaj eliris.
And they slew Hamor and Shechem his son with the edge of the
sword, and took Dinah out of Shechem's house, and went out.
27 La filoj de Jakob venis al la mortigitoj, kaj prirabis la
urbon pro tio, ke ili senhonorigis ilian fratinon.
The sons of Jacob came upon the slain, and spoiled the city,
because they had defiled their sister.
28 Iliajn sxafojn kaj iliajn bovojn kaj iliajn azenojn kaj
cxion, kio estis en la urbo, kaj tion, kio estis sur la
kampo, ili prenis.
They took their sheep, and their oxen, and their asses, and
that which was in the city, and that which was in the field,
29 Kaj ilian tutan ricxon kaj cxiujn iliajn infanojn kaj iliajn
edzinojn ili malliberigis, kaj rabis cxion, kio estis en la
domoj.
And all their wealth, and all their little ones, and their
wives took they captive, and spoiled even all that was in
the house.
30 Tiam Jakob diris al Simeon kaj al Levi: Vi afliktis min kaj
faris min malaminda por la logxantoj de la lando, por la
Kanaanidoj kaj Perizidoj. Mi havas ja malmulte da homoj;
kiam ili kolektigxos kontraux mi kaj venkobatos min, tiam
estos ekstermita mi kaj mia domo.
And Jacob said to Simeon and Levi, Ye have troubled me to
make me to stink among the inhabitants of the land, among
the Canaanites and the Perizzites: and I being few in
number, they shall gather themselves together against me,
and slay me; and I shall be destroyed, I and my house.
31 Sed ili diris: Cxu estas permesite agi kun nia fratino kiel
kun publikulino?
And they said, Should he deal with our sister as with an
harlot?
Cxapitro 35
1 Kaj Dio diris al Jakob: Levigxu, iru al Bet-El kaj logxu
tie; kaj faru tie altaron al Dio, kiu aperis al vi, kiam vi
kuris de via frato Esav.
And God said unto Jacob, Arise, go up to Bethel, and dwell
there: and make there an altar unto God, that appeared unto
thee when thou fleddest from the face of Esau thy brother.
2 Tiam Jakob diris al sia domanaro, kaj al cxiuj, kiuj estis
kun li: Forigu la fremdajn diojn, kiuj estas inter vi, kaj
purigxu kaj sxangxu viajn vestojn.
Then Jacob said unto his household, and to all that were
with him, Put away the strange gods that are among you, and
be clean, and change your garments:
3 Kaj ni levigxu, kaj ni iru al Bet-El; kaj mi faros tie
altaron al Dio, kiu atentis min en la tago de mia mizero,
kaj estis kun mi sur la vojo, kiun mi iris.
And let us arise, and go up to Bethel; and I will make there
an altar unto God, who answered me in the day of my
distress, and was with me in the way which I went.
4 Kaj ili donis al Jakob cxiujn fremdajn diojn, kiuj estis en
iliaj manoj, kaj la ringojn, kiuj estis en iliaj oreloj; kaj
Jakob enfosis ilin sub la kverko, kiu estis apud Sxehxem.
And they gave unto Jacob all the strange gods which were in
their hand, and all their earrings which were in their ears;
and Jacob hid them under the oak which was by Shechem.
5 Kaj ili ekiris. Kaj timo de Dio venis sur la urbojn, kiuj
estis cxirkaux ili, kaj ili ne persekutis la filojn de
Jakob.
And they journeyed: and the terror of God was upon the
cities that were round about them, and they did not pursue
after the sons of Jacob.
6 Jakob venis al la urbo Luz, kiu estas en la lando Kanaana
kaj havas ankaux la nomon Bet-El, li kaj cxiuj homoj, kiuj
estis kun li.
So Jacob came to Luz, which is in the land of Canaan, that
is, Bethel, he and all the people that were with him.
7 Kaj li konstruis tie altaron, kaj donis al la loko la nomon
El-Bet-El; cxar tie aperis al li Dio, kiam li kuris de sia
frato.
And he built there an altar, and called the place Elbethel:
because there God appeared unto him, when he fled from the
face of his brother.
8 Tiam mortis Debora, la mamnutrintino de Rebeka, kaj oni sxin
enterigis apud Bet-El, sub la kverko. Kaj tiu loko ricevis
la nomon Alon-Bahxut.
But Deborah Rebekah's nurse died, and she was buried beneath
Bethel under an oak: and the name of it was called
Allonbachuth.
9 Kaj denove Dio aperis al Jakob, kiam li revenis el
Mezopotamio, kaj benis lin.
And God appeared unto Jacob again, when he came out of
Padanaram, and blessed him.
10 Kaj Dio diris al li: Via nomo estas Jakob; tamen ne plue
estu nomata Jakob, sed Izrael estu via nomo. Kaj Li donis
al li la nomon Izrael.
And God said unto him, Thy name is Jacob: thy name shall not
be called any more Jacob, but Israel shall be thy name: and
he called his name Israel.
11 Kaj Dio diris al li: Mi estas Dio la Plejpotenca; fruktu kaj
multigxu; popolo kaj popolaro farigxos el vi, kaj regxoj
eliros el via lumbo.
And God said unto him, I am God Almighty: be fruitful and
multiply; a nation and a company of nations shall be of
thee, and kings shall come out of thy loins;
12 Kaj la landon, kiun Mi donis al Abraham kaj al Isaak, Mi
donos al vi, kaj al via idaro post vi Mi donos la landon.
And the land which I gave Abraham and Isaac, to thee I will
give it, and to thy seed after thee will I give the land.
13 Kaj Dio forlevigxis de li sur la loko, kie Li parolis kun
li.
And God went up from him in the place where he talked with
him.
14 Jakob starigis monumenton sur la loko, kie Li parolis kun
li, monumenton sxtonan; kaj li versxis sur gxin versxoferon
kaj versxis sur gxin oleon.
And Jacob set up a pillar in the place where he talked with
him, even a pillar of stone: and he poured a drink offering
thereon, and he poured oil thereon.
15 Kaj al la loko, kie Dio parolis kun li, Jakob donis la nomon
Bet-El.
And Jacob called the name of the place where God spake with
him, Bethel.
16 Kaj ili forlasis Bet-Elon. Kiam restis ankoraux negranda
interspaco, por veni al Efrata, Rahxel naskis, kaj sxia
akusxigxo estis malfacila.
And they journeyed from Bethel; and there was but a little
way to come to Ephrath: and Rachel travailed, and she had
hard labour.
17 Dum sxia akusxigxa suferado la akusxistino diris al sxi: Ne
timu, cxar ankaux cxi tiu cxe vi estas filo.
And it came to pass, when she was in hard labour, that the
midwife said unto her, Fear not; thou shalt have this son
also.
18 Dum la elirado de sxia animo, cxar sxi estis mortanta, sxi
donis al li la nomon Ben-Oni; sed lia patro donis al li la
nomon Benjamen.
And it came to pass, as her soul was in departing, (for she
died) that she called his name Benoni: but his father called
him Benjamin.
19 Kaj Rahxel mortis, kaj oni enterigis sxin sur la vojo al
Efrata, kiu estas Bet-Lehxem.
And Rachel died, and was buried in the way to Ephrath, which
is Bethlehem.
20 Kaj Jakob starigis monumenton super sxia tombo. Tio estas
la tomba monumento de Rahxel gxis la nuna tago.
And Jacob set a pillar upon her grave: that is the pillar of
Rachel's grave unto this day.
21 Kaj Izrael formigris, kaj starigis sian tendon transe de la
turo Eder.
And Israel journeyed, and spread his tent beyond the tower
of Edar.
22 En la tempo, kiam Izrael logxis en tiu lando, Ruben iris kaj
kusxis kun Bilha, la kromvirino de lia patro. Kaj pri tio
auxdis Izrael.
La filoj de Jakob estis dek du:
And it came to pass, when Israel dwelt in that land, that
Reuben went and lay with Bilhah his father's concubine: and
Israel heard it. Now the sons of Jacob were twelve:
23 la filoj de Lea: Ruben, la unuenaskito de Jakob, kaj Simeon
kaj Levi kaj Jehuda kaj Isahxar kaj Zebulun;
The sons of Leah; Reuben, Jacob's firstborn, and Simeon, and
Levi, and Judah, and Issachar, and Zebulun:
24 la filoj de Rahxel: Jozef kaj Benjamen;
The sons of Rachel; Joseph, and Benjamin:
25 kaj la filoj de Bilha, sklavino de Rahxel: Dan kaj Naftali;
And the sons of Bilhah, Rachel's handmaid; Dan, and
Naphtali:
26 kaj la filoj de Zilpa, sklavino de Lea: Gad kaj Asxer. Tio
estas la filoj de Jakob, kiuj naskigxis al li en
Mezopotamio.
And the sons of Zilpah, Leah's handmaid: Gad, and Asher:
these are the sons of Jacob, which were born to him in
Padanaram.
27 Kaj Jakob venis al sia patro Isaak en Mamre, al Kirjat-Arba
(tio estas Hxebron), kie vivis fremdule Abraham kaj Isaak.
And Jacob came unto Isaac his father unto Mamre, unto the
city of Arbah, which is Hebron, where Abraham and Isaac
sojourned.
28 Isaak havis la agxon de cent okdek jaroj.
And the days of Isaac were an hundred and fourscore years.
29 Kaj Isaak konsumigxis kaj mortis kaj alkolektigxis al sia
popolo, estante maljuna kaj sata de vivo. Kaj lin enterigis
liaj filoj Esav kaj Jakob.
And Isaac gave up the ghost, and died, and was gathered unto
his people, being old and full of days: and his sons Esau
and Jacob buried him.
Cxapitro 36
1 Jen estas la generaciaro de Esav, kiu ankaux estas Edom.
Now these are the generations of Esau, who is Edom.
2 Esav prenis siajn edzinojn el la Kanaanidinoj: Adan, filinon
de Elon la Hxetido, kaj Oholibaman, filinon de Ana, filino
de Cibeon la Hxivido,
Esau took his wives of the daughters of Canaan; Adah the
daughter of Elon the Hittite, and Aholibamah the daughter of
Anah the daughter of Zibeon the Hivite;
3 kaj Basmaton, filinon de Isxmael, fratinon de Nebajot.
And Bashemath Ishmael's daughter, sister of Nebajoth.
4 Kaj Ada naskis al Esav Elifazon, kaj Basmat naskis Reuelon.
And Adah bare to Esau Eliphaz; and Bashemath bare Reuel;
5 Kaj Oholibama naskis Jeusxon kaj Jalamon kaj Korahxon. Tio
estas la filoj de Esav, kiuj naskigxis al li en la lando
Kanaana.
And Aholibamah bare Jeush, and Jaalam, and Korah: these are
the sons of Esau, which were born unto him in the land of
Canaan.
6 Kaj Esav prenis siajn edzinojn kaj siajn filojn kaj siajn
filinojn kaj cxiujn siajn domanojn kaj sian havon kaj cxiujn
siajn brutojn kaj sian tutan akiritajxon, kiun li akiris en
la lando Kanaana; kaj foriris en alian landon, for de sia
frato Jakob.
And Esau took his wives, and his sons, and his daughters,
and all the persons of his house, and his cattle, and all
his beasts, and all his substance, which he had got in the
land of Canaan; and went into the country from the face of
his brother Jacob.
7 Cxar ilia havo estis tiel granda, ke ili ne povis logxi
kune; kaj la lando, en kiu ili vivis fremdule, ne povis teni
ilin pro la grandeco de iliaj brutaroj.
For their riches were more than that they might dwell
together; and the land wherein they were strangers could not
bear them because of their cattle.
8 Kaj Esav eklogxis sur la monto Seir; Esav estas ankaux Edom.
Thus dwelt Esau in mount Seir: Esau is Edom.
9 Kaj jen estas la generaciaro de Esav, la patro de la
Edomidoj, sur la monto Seir:
And these are the generations of Esau the father of the
Edomites in mount Seir:
10 jen estas la nomoj de la filoj de Esav: Elifaz, filo de Ada,
edzino de Esav; Reuel, filo de Basmat, edzino de Esav.
These are the names of Esau's sons; Eliphaz the son of Adah
the wife of Esau, Reuel the son of Bashemath the wife of
Esau.
11 Kaj la filoj de Elifaz estis: Teman, Omar, Cefo kaj Gatam
kaj Kenaz.
And the sons of Eliphaz were Teman, Omar, Zepho, and Gatam,
and Kenaz.
12 Kaj Timna estis kromvirino de Elifaz, filo de Esav, kaj sxi
naskis al Elifaz Amalekon. Tio estas la filoj de Ada,
edzino de Esav.
And Timna was concubine to Eliphaz Esau's son; and she bare
to Eliphaz Amalek: these were the sons of Adah Esau's wife.
13 Kaj jen estas la filoj de Reuel: Nahxat kaj Zerahx, Sxama
kaj Miza. Tio estas la filoj de Basmat, edzino de Esav.
And these are the sons of Reuel; Nahath, and Zerah, Shammah,
and Mizzah: these were the sons of Bashemath Esau's wife.
14 Kaj jen estas la filoj de Oholibama, filino de Ana, filino
de Cibeon, edzino de Esav: sxi naskis al Esav Jeusxon kaj
Jalamon kaj Korahxon.
And these were the sons of Aholibamah, the daughter of Anah
the daughter of Zibeon, Esau's wife: and she bare to Esau
Jeush, and Jaalam, and Korah.
15 Jen estas la cxefoj de la filoj de Esav: la filoj de Elifaz,
unuenaskito de Esav: cxefo Teman, cxefo Omar, cxefo Cefo,
cxefo Kenaz,
These were dukes of the sons of Esau: the sons of Eliphaz
the firstborn son of Esau; duke Teman, duke Omar, duke
Zepho, duke Kenaz,
16 cxefo Korahx, cxefo Gatam, cxefo Amalek. Tio estas la
cxefoj de Elifaz en la lando de Edom. Tio estas la filoj de
Ada.
Duke Korah, duke Gatam, and duke Amalek: these are the dukes
that came of Eliphaz in the land of Edom; these were the
sons of Adah.
17 Kaj jen estas la filoj de Reuel, filo de Esav: cxefo Nahxat,
cxefo Zerahx, cxefo Sxama, cxefo Miza. Tio estas la cxefoj
de Reuel en la lando de Edom. Tio estas la filoj de Basmat,
edzino de Esav.
And these are the sons of Reuel Esau's son; duke Nahath,
duke Zerah, duke Shammah, duke Mizzah: these are the dukes
that came of Reuel in the land of Edom; these are the sons
of Bashemath Esau's wife.
18 Kaj jen estas la filoj de Oholibama, edzino de Esav: cxefo
Jeusx, cxefo Jalam, cxefo Korahx. Tio estas la cxefoj de
Oholibama, filino de Ana, edzino de Esav.
And these are the sons of Aholibamah Esau's wife; duke
Jeush, duke Jaalam, duke Korah: these were the dukes that
came of Aholibamah the daughter of Anah, Esau's wife.
19 Tio estas la filoj de Esav, kaj tio estas iliaj cxefoj. Tio
estas Edom.
These are the sons of Esau, who is Edom, and these are their
dukes.
20 Jen estas la filoj de Seir la Hxorido, kiuj logxis en la
lando: Lotan kaj Sxobal kaj Cibeon kaj Ana
These are the sons of Seir the Horite, who inhabited the
land; Lotan, and Shobal, and Zibeon, and Anah,
21 kaj Disxon kaj Ecer kaj Disxan. Tio estas la cxefoj de la
Hxoridoj, filoj de Seir, en la lando de Edom.
And Dishon, and Ezer, and Dishan: these are the dukes of the
Horites, the children of Seir in the land of Edom.
22 La filoj de Lotan estis: Hxori kaj Hemam; kaj la fratino de
Lotan estis Timna.
And the children of Lotan were Hori and Hemam; and Lotan's
sister was Timna.
23 Kaj jen estas la filoj de Sxobal: Alvan kaj Manahxat kaj
Ebal, Sxefo kaj Onam.
And the children of Shobal were these; Alvan, and Manahath,
and Ebal, Shepho, and Onam.
24 Kaj jen estas la infanoj de Cibeon: Aja kaj Ana. Tio estas
tiu Ana, kiu trovis la varmajn akvojn en la dezerto, kiam li
pasxtis la azenojn de sia patro Cibeon.
And these are the children of Zibeon; both Ajah, and Anah:
this was that Anah that found the mules in the wilderness,
as he fed the asses of Zibeon his father.
25 Kaj jen estas la infanoj de Ana: Disxon, kaj Oholibama,
filino de Ana.
And the children of Anah were these; Dishon, and Aholibamah
the daughter of Anah.
26 Kaj jen estas la filoj de Disxon: Hxemdan kaj Esxban kaj
Jitran kaj Keran.
And these are the children of Dishon; Hemdan, and Eshban,
and Ithran, and Cheran.
27 Jen estas la filoj de Ecer: Bilhan kaj Zaavan kaj Akan.
The children of Ezer are these; Bilhan, and Zaavan, and
Akan.
28 Jen estas la filoj de Disxan: Uc kaj Aran.
The children of Dishan are these; Uz, and Aran.
29 Jen estas la cxefoj de la Hxoridoj: cxefo Lotan, cxefo
Sxobal, cxefo Cibeon, cxefo Ana,
These are the dukes that came of the Horites; duke Lotan,
duke Shobal, duke Zibeon, duke Anah,
30 cxefo Disxon, cxefo Ecer, cxefo Disxan. Tio estas la cxefoj
de la Hxoridoj, laux la ordo de ilia cxefeco en la lando
Seir.
Duke Dishon, duke Ezer, duke Dishan: these are the dukes
that came of Hori, among their dukes in the land of Seir.
31 Kaj jen estas la regxoj, kiuj regxis en la lando de Edom,
antaux ol aperis regxoj cxe la Izraelidoj:
And these are the kings that reigned in the land of Edom,
before there reigned any king over the children of Israel.
32 En Edom regxis Bela, filo de Beor, kaj la nomo de lia urbo
estis Dinhaba.
And Bela the son of Beor reigned in Edom: and the name of
his city was Dinhabah.
33 Kiam Bela mortis, ekregxis anstataux li Jobab, filo de
Zerahx el Bocra.
And Bela died, and Jobab the son of Zerah of Bozrah reigned
in his stead.
34 Kiam mortis Jobab, ekregxis anstataux li Hxusxam el la lando
de la Temananoj.
And Jobab died, and Husham of the land of Temani reigned in
his stead.
35 Kiam mortis Hxusxam, ekregxis anstataux li Hadad, filo de
Bedad, kiu venkobatis la Midjanidojn sur la kampo de Moab;
kaj la nomo de lia urbo estis Avit.
And Husham died, and Hadad the son of Bedad, who smote
Midian in the field of Moab, reigned in his stead: and the
name of his city was Avith.
36 Kiam mortis Hadad, ekregxis antataux li Samla el Masreka.
And Hadad died, and Samlah of Masrekah reigned in his stead.
37 Kiam mortis Samla, ekregxis anstataux li Sxaul el Rehxobot
cxe la Rivero.
And Samlah died, and Saul of Rehoboth by the river reigned
in his stead.
38 Kiam mortis Sxaul, ekregxis anstataux li Baal-Hxanan, filo
de Ahxbor.
And Saul died, and Baalhanan the son of Achbor reigned in
his stead.
39 Kiam mortis Baal-Hxanan, filo de Ahxbor, ekregxis anstataux
li Hadar; la nomo de lia urbo estis Pau, kaj la nomo de lia
edzino estis Mehetabel, filino de Matred, filino de Me-
Zahab.
And Baalhanan the son of Achbor died, and Hadar reigned in
his stead: and the name of his city was Pau; and his wife's
name was Mehetabel, the daughter of Matred, the daughter of
Mezahab.
40 Kaj jen estas la nomoj de la cxefoj de Esav, laux iliaj
gentoj, lokoj, kaj nomoj: cxefo Timna, cxefo Alva, cxefo
Jetet,
And these are the names of the dukes that came of Esau,
according to their families, after their places, by their
names; duke Timnah, duke Alvah, duke Jetheth,
41 cxefo Oholibama, cxefo Ela, cxefo Pinon,
Duke Aholibamah, duke Elah, duke Pinon,
42 cxefo Kenaz, cxefo Teman, cxefo Mibcar,
Duke Kenaz, duke Teman, duke Mibzar,
43 cxefo Magdiel, cxefo Iram. Tio estas la cxefoj de Edom,
kiel ili logxos en la lando, posedata de ili. Esav estis la
patro de la Edomidoj.
Duke Magdiel, duke Iram: these be the dukes of Edom,
according to their habitations in the land of their
possession: he is Esau the father of the Edomites.
Cxapitro 37
1 Jakob logxis en la lando, en kiu lia patro logxis fremdule,
en la lando Kanaana.
And Jacob dwelt in the land wherein his father was a
stranger, in the land of Canaan.
2 Jen estas la generaciaro de Jakob. Jozef, havante la agxon
de dek sep jaroj, pasxtis kune kun siaj fratoj la brutaron;
li estis knabo kune kun la filoj de Bilha kaj la filoj de
Zilpa, la edzinoj de lia patro; kaj malbonajn famojn pri ili
Jozef raportadis al ilia patro.
These are the generations of Jacob. Joseph, being seventeen
years old, was feeding the flock with his brethren; and the
lad was with the sons of Bilhah, and with the sons of
Zilpah, his father's wives: and Joseph brought unto his
father their evil report.
3 Kaj Izrael amis Jozefon pli ol cxiujn siajn filojn, cxar li
estis por li filo naskita en maljuneco; kaj li faris al li
mikskoloran veston.
Now Israel loved Joseph more than all his children, because
he was the son of his old age: and he made him a coat of
many colours.
4 Cxar la fratoj vidis, ke lin ilia patro amas pli ol cxiujn
liajn fratojn, tial ili malamis lin kaj ne povis paroli kun
li pace.
And when his brethren saw that their father loved him more
than all his brethren, they hated him, and could not speak
peaceably unto him.
5 Jozef havis songxon, kaj li rakontis gxin al siaj fratoj;
tiam ili ekmalamis lin ankoraux pli.
And Joseph dreamed a dream, and he told it his brethren: and
they hated him yet the more.
6 Li diris al ili: Auxskultu la songxon, kiun mi songxis:
And he said unto them, Hear, I pray you, this dream which I
have dreamed:
7 ni ligis garbojn meze de la kampo; kaj jen mia garbo
starigxis kaj restis starante, kaj viaj garboj gxin
cxirkauxis kaj profunde klinigxis antaux mia garbo.
For, behold, we were binding sheaves in the field, and, lo,
my sheaf arose, and also stood upright; and, behold, your
sheaves stood round about, and made obeisance to my sheaf.
8 Tiam liaj fratoj diris al li: Cxu vi estos regxo super ni?
aux cxu vi regos super ni? Kaj ili ankoraux pli ekmalamis
lin pro liaj songxoj kaj pro liaj vortoj.
And his brethren said to him, Shalt thou indeed reign over
us? or shalt thou indeed have dominion over us? And they
hated him yet the more for his dreams, and for his words.
9 Kaj li songxis ankoraux alian songxon kaj rakontis gxin al
siaj fratoj, kaj diris: Mi songxis ankoraux unu songxon: jen
la suno kaj la luno kaj dek unu steloj klinigxas antaux mi.
And he dreamed yet another dream, and told it his brethren,
and said, Behold, I have dreamed a dream more; and, behold,
the sun and the moon and the eleven stars made obeisance to
me.
10 Kaj li rakontis al sia patro kaj al siaj fratoj; kaj lia
patro faris al li riprocxon, kaj diris al li: Kion vi volas
kun tiu songxo, kiun vi songxis? cxu mi kaj via patrino kaj
viaj fratoj venos, por klinigxi antaux vi gxis la tero?
And he told it to his father, and to his brethren: and his
father rebuked him, and said unto him, What is this dream
that thou hast dreamed? Shall I and thy mother and thy
brethren indeed come to bow down ourselves to thee to the
earth?
11 Kaj liaj fratoj lin enviis, sed lia patro konservis en la
memoro la aferon.
And his brethren envied him; but his father observed the
saying.
12 Liaj fratoj iris pasxti la sxafojn de sia patro en Sxehxem.
And his brethren went to feed their father's flock in
Shechem.
13 Kaj Izrael diris al Jozef: Viaj fratoj pasxtas ja en
Sxehxem; venu do, mi sendos vin al ili. Kaj tiu respondis
al li: Jen mi estas.
And Israel said unto Joseph, Do not thy brethren feed the
flock in Shechem? come, and I will send thee unto them. And
he said to him, Here am I.
14 Kaj Izrael diris al li: Iru, rigardu, kiel fartas viaj
fratoj kaj kiel fartas la sxafoj, kaj alportu al mi
respondon. Kaj li forsendis lin el la valo de Hxebron, kaj
tiu venis Sxehxemon.
And he said to him, Go, I pray thee, see whether it be well
with thy brethren, and well with the flocks; and bring me
word again. So he sent him out of the vale of Hebron, and he
came to Shechem.
15 Kaj iu viro trovis lin, kaj vidis, ke li erarvagas sur la
kampo; kaj la viro demandis lin: Kion vi sercxas?
And a certain man found him, and, behold, he was wandering
in the field: and the man asked him, saying, What seekest
thou?
16 Kaj li diris: Miajn fratojn mi sercxas; diru al mi, kie ili
pasxtas.
And he said, I seek my brethren: tell me, I pray thee, where
they feed their flocks.
17 Kaj la viro diris: Ili foriris de cxi tie; cxar mi auxdis,
ke ili diris: Ni iru al Dotan. Kaj Jozef iris sercxi siajn
fratojn, kaj trovis ilin en Dotan.
And the man said, They are departed hence; for I heard them
say, Let us go to Dothan. And Joseph went after his
brethren, and found them in Dothan.
18 Kaj ili ekvidis lin de malproksime; kaj antaux ol li
alproksimigxis al ili, naskigxis en ili la malbona intenco
mortigi lin.
And when they saw him afar off, even before he came near
unto them, they conspired against him to slay him.
19 Kaj ili diris unu al alia: Jen tiu songxisto venas;
And they said one to another, Behold, this dreamer cometh.
20 nun ni iru kaj mortigu lin, kaj ni jxetu lin en unu el la
putoj, kaj ni diru, ke sovagxa besto lin formangxis; kaj ni
vidos, kio farigxos el liaj songxoj.
Come now therefore, and let us slay him, and cast him into
some pit, and we will say, Some evil beast hath devoured
him: and we shall see what will become of his dreams.
21 Sed tion auxdis Ruben kaj savis lin el iliaj manoj, kaj
diris: Ni ne mortigu lin.
And Reuben heard it, and he delivered him out of their
hands; and said, Let us not kill him.
22 Kaj Ruben diris al ili: Ne versxu sangon; jxetu lin en cxi
tiun puton, kiu estas en la dezerto, sed manon ne metu sur
lin. Cxar li intencis savi lin el iliaj manoj kaj revenigi
lin al sia patro.
And Reuben said unto them, Shed no blood, but cast him into
this pit that is in the wilderness, and lay no hand upon
him; that he might rid him out of their hands, to deliver
him to his father again.
23 Kaj kiam Jozef venis al siaj fratoj, ili deprenis de li lian
veston, la mikskoloran veston, kiu estis sur li;
And it came to pass, when Joseph was come unto his brethren,
that they stript Joseph out of his coat, his coat of many
colours that was on him;
24 kaj ili prenis lin kaj jxetis lin en la puton; sed la puto
estis malplena, akvo ne estis en gxi.
And they took him, and cast him into a pit: and the pit was
empty, there was no water in it.
25 Kiam ili sidigxis, por mangxi panon, ili levis siajn
okulojn, kaj ekvidis, ke jen karavano da Isxmaelidoj venas
el Gilead, kaj iliaj kameloj portas aromajxojn kaj balzamon
kaj mirhon; ili iras, direktante sin al Egiptujo.
And they sat down to eat bread: and they lifted up their
eyes and looked, and, behold, a company of Ishmeelites came
from Gilead with their camels bearing spicery and balm and
myrrh, going to carry it down to Egypt.
26 Kaj Jehuda diris al siaj fratoj: Kian profiton ni havos, se
ni mortigos nian fraton kaj kasxos lian sangon?
And Judah said unto his brethren, What profit is it if we
slay our brother, and conceal his blood?
27 Venu, ni vendos lin al la Isxmaelidoj, por ke nia mano ne
metigxu sur lin; cxar li estas nia frato, nia karno. Kaj
liaj fratoj akceptis lian proponon.
Come, and let us sell him to the Ishmeelites, and let not
our hand be upon him; for he is our brother and our flesh.
And his brethren were content.
28 Kaj kiam la Midjanidoj, la komercistoj, preteriris, ili
eltiris kaj levis Jozefon el la puto kaj vendis Jozefon al
la Isxmaelidoj por dudek argxentaj moneroj; kaj tiuj
forkondukis Jozefon al Egiptujo.
Then there passed by Midianites merchantmen; and they drew
and lifted up Joseph out of the pit, and sold Joseph to the
Ishmeelites for twenty pieces of silver: and they brought
Joseph into Egypt.
29 Kiam Ruben revenis al la puto, li vidis, ke Jozef ne estas
en la puto. Kaj li dissxiris siajn vestojn.
And Reuben returned unto the pit; and, behold, Joseph was
not in the pit; and he rent his clothes.
30 Kaj li reiris al siaj fratoj, kaj diris: La knabo forestas,
kaj kien mi nun iros?
And he returned unto his brethren, and said, The child is
not; and I, whither shall I go?
31 Kaj ili prenis la veston de Jozef kaj bucxis kapron kaj
trempis la veston en la sango.
And they took Joseph's coat, and killed a kid of the goats,
and dipped the coat in the blood;
32 Kaj ili sendis la mikskoloran veston kaj venigis gxin al sia
patro, kaj dirigis: Cxi tion ni trovis; rigardu, cxu gxi
estas la vesto de via filo aux ne.
And they sent the coat of many colours, and they brought it
to their father; and said, This have we found: know now
whether it be thy son's coat or no.
33 Kaj li rekonis gxin, kaj diris: Gxi estas la vesto de mia
filo! sovagxa besto lin formangxis! dissxirita estas Jozef!
And he knew it, and said, It is my son's coat; an evil beast
hath devoured him; Joseph is without doubt rent in pieces.
34 Kaj Jakob dissxiris siajn vestojn kaj metis sakajxon
cxirkaux sian lumbon kaj funebris pri sia filo multe da
tagoj.
And Jacob rent his clothes, and put sackcloth upon his
loins, and mourned for his son many days.
35 Kaj cxiuj liaj filoj kaj filinoj penis konsoli lin, sed li
ne volis konsoligxi, kaj diris: En funebro mi iros en
Sxeolon al mia filo. Tiel ploris pri li lia patro.
And all his sons and all his daughters rose up to comfort
him; but he refused to be comforted; and he said, For I will
go down into the grave unto my son mourning. Thus his father
wept for him.
36 Sed la Midjanidoj vendis lin en Egiptujo al Potifar,
kortegano de Faraono, estro de la korpogardistoj.
And the Midianites sold him into Egypt unto Potiphar, an
officer of Pharaoh's, and captain of the guard.
Cxapitro 38
1 En tiu tempo Jehuda apartigxis for de siaj fratoj, kaj
eklogxis apud iu Adulamano, kiu estis nomata Hxira.
And it came to pass at that time, that Judah went down from
his brethren, and turned in to a certain Adullamite, whose
name was Hirah.
2 Kaj Jehuda vidis tie filinon de iu Kanaanido, nomata Sxua,
kaj li prenis sxin kaj envenis al sxi.
And Judah saw there a daughter of a certain Canaanite, whose
name was Shuah; and he took her, and went in unto her.
3 Kaj sxi gravedigxis kaj naskis filon; kaj li donis al li la
nomon Er.
And she conceived, and bare a son; and he called his name
Er.
4 Kaj sxi denove gravedigxis kaj naskis filon, kaj sxi donis
al li la nomon Onan.
And she conceived again, and bare a son; and she called his
name Onan.
5 Kaj ankoraux plue sxi naskis filon, kaj donis al li la nomon
Sxela. Sed Jehuda estis en Kezib, kiam sxi naskis tiun.
And she yet again conceived, and bare a son; and called his
name Shelah: and he was at Chezib, when she bare him.
6 Kaj Jehuda prenis edzinon por sia unuenaskito Er, kaj sxia
nomo estis Tamar.
And Judah took a wife for Er his firstborn, whose name was
Tamar.
7 Sed Er, la unuenaskito de Jehuda, estis malbona antaux la
okuloj de la Eternulo, kaj la Eternulo lin mortigis.
And Er, Judah's firstborn, was wicked in the sight of the
LORD; and the LORD slew him.
8 Tiam Jehuda diris al Onan: Envenu al la edzino de via frato,
kaj boedzigxu kun sxi kaj naskigu idaron al via frato.
And Judah said unto Onan, Go in unto thy brother's wife, and
marry her, and raise up seed to thy brother.
9 Sed Onan sciis, ke ne por li estos la idaro; tial, envenante
al la edzino de sia frato, li elversxadis la semon sur la
teron, por ne doni idaron al sia frato.
And Onan knew that the seed should not be his; and it came
to pass, when he went in unto his brother's wife, that he
spilled it on the ground, lest that he should give seed to
his brother.
10 Kaj malplacxis al la Eternulo tio, kion li faris, kaj Li
mortigis ankaux lin.
And the thing which he did displeased the LORD: wherefore he
slew him also.
11 Tiam Jehuda diris al sia bofilino Tamar: Restu kiel vidvino
en la domo de via patro, gxis grandigxos mia filo Sxela.
Cxar li timis, ke eble li ankaux mortos, kiel liaj fratoj.
Kaj Tamar iris kaj eklogxis en la domo de sia patro.
Then said Judah to Tamar his daughter in law, Remain a widow
at thy father's house, till Shelah my son be grown: for he
said, Lest peradventure he die also, as his brethren did.
And Tamar went and dwelt in her father's house.
12 Pasis multe da tempo, kaj mortis la filino de Sxua, la
edzino de Jehuda. Kiam Jehuda konsoligxis, li iris Timnan,
al la tondantoj de liaj sxafoj, li kaj lia amiko, Hxira la
Adulamano.
And in process of time the daughter of Shuah Judah's wife
died; and Judah was comforted, and went up unto his
sheepshearers to Timnath, he and his friend Hirah the
Adullamite.
13 Kaj oni sciigis al Tamar, dirante: Jen via bopatro iras
Timnan, por tondi siajn sxafojn.
And it was told Tamar, saying, Behold thy father in law
goeth up to Timnath to shear his sheep.
14 Tiam sxi demetis de si siajn vestojn de vidvineco kaj kovris
sin per kovrotuko kaj vualis sin, kaj sidigxis apud la pordo
de Enaim, kiu trovigxas sur la vojo al Timna. Cxar sxi
vidis, ke Sxela grandigxis kaj sxi ne estas donita al li
kiel edzino.
And she put her widow's garments off from her, and covered
her with a vail, and wrapped herself, and sat in an open
place, which is by the way to Timnath; for she saw that
Shelah was grown, and she was not given unto him to wife.
15 Kaj Jehuda sxin vidis, kaj li pensis, ke sxi estas
publikulino, cxar sxi kovris sian vizagxon.
When Judah saw her, he thought her to be an harlot; because
she had covered her face.
16 Kaj li turnis sin al sxi cxe la vojo, kaj diris: Lasu min
enveni al vi. Cxar li ne sciis, ke tio estas lia bofilino.
Kaj sxi diris: Kion vi donos al mi, se vi envenos al mi?
And he turned unto her by the way, and said, Go to, I pray
thee, let me come in unto thee; (for he knew not that she
was his daughter in law.) And she said, What wilt thou give
me, that thou mayest come in unto me?
17 Kaj li diris: Mi sendos al vi kapron el la brutaro. Sed sxi
diris: Donu al mi garantiajxon, gxis vi sendos.
And he said, I will send thee a kid from the flock. And she
said, Wilt thou give me a pledge, till thou send it?
18 Kaj li diris: Kian garantiajxon mi donu al vi? Sxi diris:
Vian sigelilon kaj vian sxnureton, kaj vian bastonon, kiu
estas en via mano. Kaj li donis al sxi kaj envenis al sxi,
kaj sxi gravedigxis de li.
And he said, What pledge shall I give thee? And she said,
Thy signet, and thy bracelets, and thy staff that is in
thine hand. And he gave it her, and came in unto her, and
she conceived by him.
19 Kaj sxi levigxis kaj iris, kaj formetis de si sian
kovrotukon kaj surmetis sur sin siajn vestojn de vidvineco.
And she arose, and went away, and laid by her vail from her,
and put on the garments of her widowhood.
20 Kaj Jehuda sendis la kapron per sia amiko la Adulamano, por
preni la garantiajxon el la manoj de la virino; sed li sxin
ne trovis.
And Judah sent the kid by the hand of his friend the
Adullamite, to receive his pledge from the woman's hand: but
he found her not.
21 Kaj li demandis la homojn de sxia loko, dirante: Kie estas
la publikulino, kiu sidis en Enaim cxe la vojo? Kaj ili
diris: Cxi tie ne estis publikulino.
Then he asked the men of that place, saying, Where is the
harlot, that was openly by the way side? And they said,
There was no harlot in this place.
22 Kaj li revenis al Jehuda, kaj diris: Mi sxin ne trovis, kaj
ankaux la homoj de la loko diris, ke tie ne estis
publikulino.
And he returned to Judah, and said, I cannot find her; and
also the men of the place said, that there was no harlot in
this place.
23 Tiam Jehuda diris: Sxi prenu gxin al si, por ke ni ne estu
mokataj; mi sendis ja cxi tiun kapron, sed vi sxin ne
trovis.
And Judah said, Let her take it to her, lest we be shamed:
behold, I sent this kid, and thou hast not found her.
24 Post la paso de tri monatoj oni sciigis al Jehuda, dirante:
Tamar, via bofilino, malcxastigxis, kaj sxi ecx gravedigxis
de malcxasteco. Tiam Jehuda diris: Elkonduku sxin, kaj oni
sxin brulmortigu.
And it came to pass about three months after, that it was
told Judah, saying, Tamar thy daughter in law hath played
the harlot; and also, behold, she is with child by whoredom.
And Judah said, Bring her forth, and let her be burnt.
25 Kiam oni sxin kondukis, sxi sendis, ke oni diru al sxia
bopatro: Mi gravedigxis de la viro, al kiu apartenas cxi
tio. Kaj sxi diris: Rekonu, al kiu apartenas la sigelilo
kaj la sxnuretoj kaj cxi tiu bastono.
When she was brought forth, she sent to her father in law,
saying, By the man, whose these are, am I with child: and
she said, Discern, I pray thee, whose are these, the signet,
and bracelets, and staff.
26 Kaj Jehuda rekonis, kaj li diris: Sxi estas pli prava ol mi,
cxar mi ne donis sxin al mia filo Sxela. Kaj li sxin ne
plue konis.
And Judah acknowledged them, and said, She hath been more
righteous than I; because that I gave her not to Shelah my
son. And he knew her again no more.
27 Kiam sxi devis naski, montrigxis, ke gxemeloj estas en sxia
ventro.
And it came to pass in the time of her travail, that,
behold, twins were in her womb.
28 Kaj kiam sxi estis naskanta, elsxovigxis la mano de unu
infano; kaj la akusxistino prenis kaj alligis al la mano
rugxan fadenon, dirante: Cxi tiu eliris la unua.
And it came to pass, when she travailed, that the one put
out his hand: and the midwife took and bound upon his hand a
scarlet thread, saying, This came out first.
29 Sed kiam li retiris sian manon, eliris lia frato. Kaj sxi
diris: Kial vi faris por vi trasxiron? Kaj oni donis al li
la nomon Perec.
And it came to pass, as he drew back his hand, that, behold,
his brother came out: and she said, How hast thou broken
forth? this breach be upon thee: therefore his name was
called Pharez.
30 Poste eliris lia frato, kiu havis sur sia mano la rugxan
fadenon. Kaj oni donis al li la nomon Zerahx.
And afterward came out his brother, that had the scarlet
thread upon his hand: and his name was called Zarah.
Cxapitro 39
1 Jozef estis forkondukita en Egiptujon, kaj lin acxetis
Potifar, kortegano de Faraono, estro de la korpogardistoj,
Egipto, el la manoj de la Isxmaelidoj, kiuj venigis lin
tien.
And Joseph was brought down to Egypt; and Potiphar, an
officer of Pharaoh, captain of the guard, an Egyptian,
bought him of the hands of the Ishmeelites, which had
brought him down thither.
2 Kaj la Eternulo estis kun Jozef, kaj li estis sukcesulo; kaj
li estis en la domo de sia sinjoro, la Egipto.
And the LORD was with Joseph, and he was a prosperous man;
and he was in the house of his master the Egyptian.
3 Kaj lia sinjoro vidis, ke la Eternulo estas kun li, kaj ke
cxion, kion li faras, la Eternulo sukcesigas en lia mano.
And his master saw that the LORD was with him, and that the
LORD made all that he did to prosper in his hand.
4 Kaj Jozef akiris lian favoron kaj servis lin; kaj li
estrigis lin super sia domo, kaj transdonis en liajn manojn
cxion, kion li havis.
And Joseph found grace in his sight, and he served him: and
he made him overseer over his house, and all that he had he
put into his hand.
5 Kaj de tiu tempo, kiam li estrigis lin super sia domo, kaj
super cxio, kion li havis, la Eternulo benis la domon de la
Egipto pro Jozef, kaj la beno de la Eternulo estis super
cxio, kion li havis, en la domo kaj sur la kampo.
And it came to pass from the time that he had made him
overseer in his house, and over all that he had, that the
LORD blessed the Egyptian's house for Joseph's sake; and the
blessing of the LORD was upon all that he had in the house,
and in the field.
6 Kaj li lasis cxion, kion li havis, en la manoj de Jozef, kaj
li sciis pri nenio, krom nur pri la pano, kiun li mangxis.
Kaj Jozef estis gracia kaj bela.
And he left all that he had in Joseph's hand; and he knew
not ought he had, save the bread which he did eat. And
Joseph was a goodly person, and well favoured.
7 Post kelka tempo la edzino de lia sinjoro jxetis siajn
rigardojn sur Jozefon, kaj diris: Kusxigxu kun mi.
And it came to pass after these things, that his master's
wife cast her eyes upon Joseph; and she said, Lie with me.
8 Sed li rifuzis, kaj li diris al la edzino de sia sinjoro:
Jen, mia sinjoro kontrolas cxe mi nenion en la domo, kaj
cxion, kion li havas, li transdonis en miajn manojn;
But he refused, and said unto his master's wife, Behold, my
master wotteth not what is with me in the house, and he hath
committed all that he hath to my hand;
9 neniu en cxi tiu domo estas pli granda ol mi, kaj li retenis
de mi nenion, krom vi, cxar vi estas lia edzino. Kiel do mi
faros cxi tiun grandan malbonagon kaj pekos antaux Dio?
There is none greater in this house than I; neither hath he
kept back any thing from me but thee, because thou art his
wife: how then can I do this great wickedness, and sin
against God?
10 Dum sxi paroladis al Jozef cxiutage kaj li ne volis obei
sxin kaj kusxigxi kun sxi kaj esti kun sxi,
And it came to pass, as she spake to Joseph day by day, that
he hearkened not unto her, to lie by her, or to be with her.
11 okazis unu tagon, ke li venis en la domon, por fari sian
laboron, kaj neniu el la domanoj estis en la domo;
And it came to pass about this time, that Joseph went into
the house to do his business; and there was none of the men
of the house there within.
12 tiam sxi kaptis lin je lia vesto, dirante: Kusxigxu kun mi.
Sed li lasis sian veston en sxiaj manoj kaj forkuris for el
la domo.
And she caught him by his garment, saying, Lie with me: and
he left his garment in her hand, and fled, and got him out.
13 Kaj kiam sxi vidis, ke li lasis sian veston en sxia mano kaj
forkuris el la domo,
And it came to pass, when she saw that he had left his
garment in her hand, and was fled forth,
14 sxi vokis siajn domanojn, kaj diris al ili: Rigardu, li
venigis al ni Hebreon, por moki nin; cxi tiu venis al mi,
por kusxigxi kun mi; sed mi ekkriis per lauxta vocxo;
That she called unto the men of her house, and spake unto
them, saying, See, he hath brought in an Hebrew unto us to
mock us; he came in unto me to lie with me, and I cried with
a loud voice:
15 kaj kiam li auxdis, ke mi ekkriis per lauxta vocxo, li lasis
sian veston cxe mi kaj forkuris for el la domo.
And it came to pass, when he heard that I lifted up my voice
and cried, that he left his garment with me, and fled, and
got him out.
16 Kaj sxi kusxigis lian veston apud si, gxis lia sinjoro venis
en sian domon.
And she laid up his garment by her, until his lord came
home.
17 Kaj sxi rakontis al li tion saman, dirante: La sklavo, la
Hebreo, kiun vi venigis al ni, venis al mi, por petoli kun
mi;
And she spake unto him according to these words, saying, The
Hebrew servant, which thou hast brought unto us, came in
unto me to mock me:
18 sed kiam mi lauxte ekkriis, li lasis sian veston cxe mi kaj
elkuris el la domo.
And it came to pass, as I lifted up my voice and cried, that
he left his garment with me, and fled out.
19 Kiam lia sinjoro auxdis la vortojn de sia edzino, kiujn sxi
diris al li, parolante: Tiel agis kun mi via sklavo--tiam li
forte ekkoleris.
And it came to pass, when his master heard the words of his
wife, which she spake unto him, saying, After this manner
did thy servant to me; that his wrath was kindled.
20 Kaj la sinjoro de Jozef prenis lin kaj fordonis lin en
malliberejon, en la lokon, kie la malliberuloj de la regxo
estis tenataj; kaj li estis tie en la malliberejo.
And Joseph's master took him, and put him into the prison, a
place where the king's prisoners were bound: and he was
there in the prison.
21 Kaj la Eternulo estis kun Jozef kaj estis favorkora al li
kaj havigis al li la favoron de la estro de la malliberejo.
But the LORD was with Joseph, and shewed him mercy, and gave
him favour in the sight of the keeper of the prison.
22 Kaj la estro de la malliberejo transdonis en la manojn de
Jozef cxiujn malliberulojn, kiuj estis en la malliberejo;
kaj cxio, kion ili tie faris, estis farata sub lia kontrolo.
And the keeper of the prison committed to Joseph's hand all
the prisoners that were in the prison; and whatsoever they
did there, he was the doer of it.
23 La estro de la malliberejo rigardis nenion, kio estis sub
lia disponado, cxar la Eternulo estis kun li; kaj cxion,
kion li faris, la Eternulo sukcesigis.
The keeper of the prison looked not to any thing that was
under his hand; because the LORD was with him, and that
which he did, the LORD made it to prosper.
Cxapitro 40
1 Post tiuj okazintajxoj la vinisto de la regxo de Egiptujo
kaj la bakisto kulpigxis antaux sia sinjoro, la regxo de
Egiptujo.
And it came to pass after these things, that the butler of
the king of Egypt and his baker had offended their lord the
king of Egypt.
2 Kaj Faraono kolerigxis kontraux siaj du korteganoj, kontraux
la vinistestro kaj kontraux la bakistestro.
And Pharaoh was wroth against two of his officers, against
the chief of the butlers, and against the chief of the
bakers.
3 Kaj li metis ilin sub gardon en la domon de la estro de la
korpogardistoj, en la malliberejon, en la lokon, kie Jozef
estis malliberigita.
And he put them in ward in the house of the captain of the
guard, into the prison, the place where Joseph was bound.
4 Kaj la estro de la korpogardistoj destinis por ili Jozefon,
kaj li servis ilin. Kaj ili restis kelkan tempon en la
malliberejo.
And the captain of the guard charged Joseph with them, and
he served them: and they continued a season in ward.
5 Kaj ambaux songxis songxon, cxiu sian apartan songxon en la
sama nokto, cxiu kun aparta signifo de la songxo, la vinisto
kaj la bakisto de la regxo de Egiptujo, kiuj estis tenataj
en la malliberejo.
And they dreamed a dream both of them, each man his dream in
one night, each man according to the interpretation of his
dream, the butler and the baker of the king of Egypt, which
were bound in the prison.
6 Kiam Jozef venis al ili matene, li vidis, ke ili estas
cxagrenitaj.
And Joseph came in unto them in the morning, and looked upon
them, and, behold, they were sad.
7 Kaj li demandis la korteganojn de Faraono, kiuj estis kun li
en malliberejo en la domo de lia sinjoro, dirante: Kial viaj
vizagxoj estas cxagrenitaj hodiaux?
And he asked Pharaoh's officers that were with him in the
ward of his lord's house, saying, Wherefore look ye so sadly
to day?
8 Kaj ili diris al li: Ni songxis songxon, sed estas cxi tie
neniu, kiu gxin signifoklarigus. Kaj Jozef diris al ili: La
signifoklarigoj apartenas al Dio; tamen rakontu al mi.
And they said unto him, We have dreamed a dream, and there
is no interpreter of it. And Joseph said unto them, Do not
interpretations belong to God? tell me them, I pray you.
9 Tiam la vinistestro rakontis sian songxon al Jozef, kaj
diris al li: En mia songxo mi vidis antaux mi vinbertrunkon;
And the chief butler told his dream to Joseph, and said to
him, In my dream, behold, a vine was before me;
10 la trunko havis tri brancxojn; apenaux gxi ekfloris, tuj
aperis sur gxi beraroj kun maturaj beroj;
And in the vine were three branches: and it was as though it
budded, and her blossoms shot forth; and the clusters
thereof brought forth ripe grapes:
11 kaj la pokalo de Faraono estis en mia mano; kaj mi prenis la
berojn, kaj mi elpremis ilin en la pokalon de Faraono, kaj
mi donis la pokalon en la manon de Faraono.
And Pharaoh's cup was in my hand: and I took the grapes, and
pressed them into Pharaoh's cup, and I gave the cup into
Pharaoh's hand.
12 Kaj Jozef diris al li: Jen estas gxia signifoklarigo: la tri
brancxoj estas tri tagoj;
And Joseph said unto him, This is the interpretation of it:
The three branches are three days:
13 post tri tagoj Faraono levos vian kapon kaj redonos al vi
vian oficon, kaj vi donos la pokalon de Faraono en lian
manon laux la maniero de antauxe, kiam vi estis lia vinisto.
Yet within three days shall Pharaoh lift up thine head, and
restore thee unto thy place: and thou shalt deliver
Pharaoh's cup into his hand, after the former manner when
thou wast his butler.
14 Sed memoru min, kiam estos bone al vi, kaj faru al mi
favorkorajxon kaj memorigu pri mi Faraonon kaj elirigu min
el cxi tiu domo.
But think on me when it shall be well with thee, and shew
kindness, I pray thee, unto me, and make mention of me unto
Pharaoh, and bring me out of this house:
15 Cxar oni sxtelis min el la lando de la Hebreoj, kaj ankaux
cxi tie mi faris nenion, pro kio oni metis min en la
malliberejon.
For indeed I was stolen away out of the land of the Hebrews:
and here also have I done nothing that they should put me
into the dungeon.
16 Kiam la bakistestro vidis, ke la signifoklarigo estas bona,
li diris al Jozef: Mi ankaux havis songxon; jen tri blankaj
korboj estis sur mia kapo;
When the chief baker saw that the interpretation was good,
he said unto Joseph, I also was in my dream, and, behold, I
had three white baskets on my head:
17 kaj en la supra korbo estis cxiaspecaj mangxajxoj de
Faraono, bakitajxoj, kaj la birdoj mangxis ilin el la korbo
sur mia kapo.
And in the uppermost basket there was of all manner of
bakemeats for Pharaoh; and the birds did eat them out of the
basket upon my head.
18 Kaj Jozef respondis, dirante: Jen estas gxia signifoklarigo:
la tri korboj estas tri tagoj;
And Joseph answered and said, This is the interpretation
thereof: The three baskets are three days:
19 post tri tagoj Faraono deprenos de vi vian kapon kaj
pendigos vin sur arbo, kaj la birdoj formangxos de vi vian
karnon.
Yet within three days shall Pharaoh lift up thy head from
off thee, and shall hang thee on a tree; and the birds shall
eat thy flesh from off thee.
20 En la tria tago, tago de naskigxo de Faraono, li faris
festenon por cxiuj siaj servantoj; kaj li venigis la
vinistestron kaj la bakistestron en la mezon de siaj
servantoj.
And it came to pass the third day, which was Pharaoh's
birthday, that he made a feast unto all his servants: and he
lifted up the head of the chief butler and of the chief
baker among his servants.
21 Kaj li redonis al la vinistestro lian oficon, kaj tiu donis
la pokalon en la manon de Faraono;
And he restored the chief butler unto his butlership again;
and he gave the cup into Pharaoh's hand:
22 sed la bakistestron li pendigis, kiel songxoklarigis al ili
Jozef.
But he hanged the chief baker: as Joseph had interpreted to
them.
23 Kaj la vinistestro ne rememoris Jozefon, sed forgesis lin.
Yet did not the chief butler remember Joseph, but forgat
him.
Cxapitro 41
1 Post du jaroj Faraono havis songxon, ke jen li staras apud
la Rivero.
And it came to pass at the end of two full years, that
Pharaoh dreamed: and, behold, he stood by the river.
2 Kaj jen el la Rivero eliras sep bovinoj belaspektaj kaj
grasaj, kaj ili pasxtigxas en la kanejo.
And, behold, there came up out of the river seven well
favoured kine and fatfleshed; and they fed in a meadow.
3 Kaj jen sep aliaj bovinoj eliras post ili el la Rivero,
malbelaspektaj kaj malgrasaj, kaj ili starigxas apud tiuj
bovinoj sur la bordo de la Rivero.
And, behold, seven other kine came up after them out of the
river, ill favoured and leanfleshed; and stood by the other
kine upon the brink of the river.
4 Kaj la bovinoj malbelaspektaj kaj malgrasaj formangxis la
sep bovinojn belaspektajn kaj grasajn. Kaj Faraono
vekigxis.
And the ill favoured and leanfleshed kine did eat up the
seven well favoured and fat kine. So Pharaoh awoke.
5 Kaj li endormigxis kaj denove havis songxon: jen sep spikoj
levigxas sur unu spiktrunko, dikaj kaj bonaj.
And he slept and dreamed the second time: and, behold, seven
ears of corn came up upon one stalk, rank and good.
6 Sed jen sep spikoj, maldikaj kaj bruligitaj de la orienta
vento, elkreskas post ili.
And, behold, seven thin ears and blasted with the east wind
sprung up after them.
7 Kaj la maldikaj spikoj englutis la sep spikojn dikajn kaj
plenajn. Kaj Faraono vekigxis, kaj vidis, ke tio estis
songxo.
And the seven thin ears devoured the seven rank and full
ears. And Pharaoh awoke, and, behold, it was a dream.
8 En la mateno lia spirito afliktigxis; kaj li sendis kaj
vokigis cxiujn sorcxistojn de Egiptujo kaj cxiujn gxiajn
sagxulojn, kaj Faraono rakontis al ili sian songxon; sed
neniu povis signifoklarigi gxin al Faraono.
And it came to pass in the morning that his spirit was
troubled; and he sent and called for all the magicians of
Egypt, and all the wise men thereof: and Pharaoh told them
his dream; but there was none that could interpret them unto
Pharaoh.
9 Tiam la vinistestro ekparolis al Faraono, dirante: Miajn
pekojn mi rememoras hodiaux.
Then spake the chief butler unto Pharaoh, saying, I do
remember my faults this day:
10 Faraono koleris siajn sklavojn, kaj metis min en
malliberejon en la domon de la estro de la korpogardistoj,
min kaj la bakistestron.
Pharaoh was wroth with his servants, and put me in ward in
the captain of the guard's house, both me and the chief
baker:
11 Kaj ni songxis songxon en unu nokto, mi kaj li; cxiu havis
songxon kun aparta signifo.
And we dreamed a dream in one night, I and he; we dreamed
each man according to the interpretation of his dream.
12 Kaj tie estis kun ni Hebrea junulo, sklavo de la estro de la
korpogardistoj; kaj ni rakontis al li, kaj li
signifoklarigis al ni niajn songxojn, al cxiu li klarigis
laux lia songxo.
And there was there with us a young man, an Hebrew, servant
to the captain of the guard; and we told him, and he
interpreted to us our dreams; to each man according to his
dream he did interpret.
13 Kaj kiel li klarigis al ni, tiel farigxis: min oni revenigis
al mia ofico, kaj lin oni pendigis.
And it came to pass, as he interpreted to us, so it was; me
he restored unto mine office, and him he hanged.
14 Tiam Faraono sendis alvoki Jozefon; kaj oni rapide eligis
lin el la malliberejo, kaj li sin razis kaj sxangxis siajn
vestojn kaj venis al Faraono.,
Then Pharaoh sent and called Joseph, and they brought him
hastily out of the dungeon: and he shaved himself, and
changed his raiment, and came in unto Pharaoh.
15 Kaj Faraono diris al Jozef: Mi songxis songxon, kaj neniu
povas gxin klarigi; sed pri vi mi auxdis, ke kiam vi auxdas
songxon, vi tuj gxin klarigas.
And Pharaoh said unto Joseph, I have dreamed a dream, and
there is none that can interpret it: and I have heard say of
thee, that thou canst understand a dream to interpret it.
16 Kaj Jozef respondis al Faraono, dirante: Gxi ne dependas de
mi; Dio respondos bonon al Faraono.
And Joseph answered Pharaoh, saying, It is not in me: God
shall give Pharaoh an answer of peace.
17 Kaj Faraono diris al Jozef: Mi songxis, ke jen mi staras sur
la bordo de la Rivero;
And Pharaoh said unto Joseph, In my dream, behold, I stood
upon the bank of the river:
18 kaj jen el la Rivero eliris sep bovinoj grasaj kaj
belaspektaj kaj pasxtigxis en la kanejo;
And, behold, there came up out of the river seven kine,
fatfleshed and well favoured; and they fed in a meadow:
19 sed jen sep aliaj bovinoj eliris post ili, maldikaj, tre
malbonaspektaj kaj malgrasaj; tiajn malbelajn, kiel ili, mi
ne vidis en la tuta Egipta lando;
And, behold, seven other kine came up after them, poor and
very ill favoured and leanfleshed, such as I never saw in
all the land of Egypt for badness:
20 kaj la malgrasaj kaj malbelaj bovinoj formangxis la sep
antauxajn grasajn bovinojn;
And the lean and the ill favoured kine did eat up the first
seven fat kine:
21 kaj tiuj enigxis en ilian internon, sed oni ne povis
rimarki, ke ili enigxis en ilian internon, kaj ilia aspekto
estis tiel maldika, kiel antauxe. Kaj mi vekigxis.
And when they had eaten them up, it could not be known that
they had eaten them; but they were still ill favoured, as at
the beginning. So I awoke.
22 Kaj mi vidis en songxo: jen sep spikoj elkreskis sur unu
spiktrunko, plenaj kaj bonaj;
And I saw in my dream, and, behold, seven ears came up in
one stalk, full and good:
23 sed jen sep spikoj, maldikaj, malgrasaj, kaj bruligitaj de
la orienta vento, elkreskis post ili;
And, behold, seven ears, withered, thin, and blasted with
the east wind, sprung up after them:
24 kaj la malgrasaj spikoj englutis la sep bonajn spikojn. Kaj
mi rakontis al la sorcxistoj, sed neniu klarigis al mi.
And the thin ears devoured the seven good ears: and I told
this unto the magicians; but there was none that could
declare it to me.
25 Tiam Jozef diris al Faraono: La songxo de Faraono estas unu;
kion Dio estas faronta, Li diris al Faraono.
And Joseph said unto Pharaoh, The dream of Pharaoh is one:
God hath shewed Pharaoh what he is about to do.
26 La sep bonaj bovinoj estas sep jaroj, kaj la sep bonaj
spikoj estas sep jaroj; gxi estas unu songxo.
The seven good kine are seven years; and the seven good ears
are seven years: the dream is one.
27 Kaj la sep bovinoj malgrasaj kaj malbelaj, kiuj eliris post
ili, estas sep jaroj; kaj la sep spikoj, malplenaj kaj
bruligitaj de la orienta vento, estos sep jaroj de malsato.
And the seven thin and ill favoured kine that came up after
them are seven years; and the seven empty ears blasted with
the east wind shall be seven years of famine.
28 Tio estas, pri kio mi diris al Faraono, ke kion Dio estas
faronta, Li montris al Faraono.
This is the thing which I have spoken unto Pharaoh: What God
is about to do he sheweth unto Pharaoh.
29 Jen venos sep jaroj de granda abundeco en la tuta Egipta
lando.
Behold, there come seven years of great plenty throughout
all the land of Egypt:
30 Sed venos sep jaroj de malsato post ili; kaj forgesigxos la
tuta abundeco en la Egipta lando, kaj la malsato konsumos la
teron.
And there shall arise after them seven years of famine; and
all the plenty shall be forgotten in the land of Egypt; and
the famine shall consume the land;
31 Kaj ne restos postesigno de la abundeco en la lando, pro tiu
malsato, kiu venos poste, cxar gxi estos tre malfacila.
And the plenty shall not be known in the land by reason of
that famine following; for it shall be very grievous.
32 Kaj se la songxo dufoje ripetigxis al Faraono, tio montras,
ke la afero estas firme decidita de Dio, kaj Dio rapidos
plenumi tion.
And for that the dream was doubled unto Pharaoh twice; it is
because the thing is established by God, and God will
shortly bring it to pass.
33 Kaj nun Faraono elsercxu homon kompetentan kaj sagxan kaj
estrigu lin super la Egipta lando;
Now therefore let Pharaoh look out a man discreet and wise,
and set him over the land of Egypt.
34 Faraono ordonu, ke li starigu observistojn en la lando kaj
prenadu kvinonon de cxiuj produktoj de la Egipta tero dum la
sep jaroj de abundeco.
Let Pharaoh do this, and let him appoint officers over the
land, and take up the fifth part of the land of Egypt in the
seven plenteous years.
35 Kaj oni kolektu la tutan mangxajxon de tiuj venontaj bonaj
jaroj, kaj oni amasigu mangxeblan grenon en la urboj sub la
disponon de Faraono, kaj oni gxin konservu.
And let them gather all the food of those good years that
come, and lay up corn under the hand of Pharaoh, and let
them keep food in the cities.
36 Kaj tiu mangxajxo estos provizo por la lando por la sep
jaroj de malsato, kiuj estos en la Egipta lando, por ke la
lando ne pereu de malsato.
And that food shall be for store to the land against the
seven years of famine, which shall be in the land of Egypt;
that the land perish not through the famine.
37 Kaj tio placxis al Faraono kaj al cxiuj liaj servantoj.
And the thing was good in the eyes of Pharaoh, and in the
eyes of all his servants.
38 Kaj Faraono diris al siaj servantoj: Cxu ni povus trovi tian
homon, kiel li, en kiu estas la spirito de Dio?
And Pharaoh said unto his servants, Can we find such a one
as this is, a man in whom the Spirit of God is?
39 Kaj Faraono diris al Jozef: Cxar Dio sciigis al vi cxion cxi
tion, ne ekzistas kompetentulo kaj sagxulo tia, kiel vi.
And Pharaoh said unto Joseph, Forasmuch as God hath shewed
thee all this, there is none so discreet and wise as thou
art:
40 Vi estos super mia domo, kaj viajn vortojn obeos mia tuta
popolo; nur per la trono mi estos pli alta ol vi.
Thou shalt be over my house, and according unto thy word
shall all my people be ruled: only in the throne will I be
greater than thou.
41 Kaj Faraono diris al Jozef: Vidu, mi estrigis vin super la
tuta Egipta lando.
And Pharaoh said unto Joseph, See, I have set thee over all
the land of Egypt.
42 Kaj Faraono deprenis sian ringon de sia mano kaj metis gxin
sur la manon de Jozef; kaj li vestis lin per bisinaj vestoj
kaj metis oran cxenon sur lian kolon.
And Pharaoh took off his ring from his hand, and put it upon
Joseph's hand, and arrayed him in vestures of fine linen,
and put a gold chain about his neck;
43 Kaj li veturigis lin sur sia dua cxaro; kaj oni kriis antaux
li: Genuigxu! Kaj li estrigis lin super la tuta Egipta
lando.
And he made him to ride in the second chariot which he had;
and they cried before him, Bow the knee: and he made him
ruler over all the land of Egypt.
44 Kaj Faraono diris al Jozef: Mi estas Faraono; sed sen via
ordono neniu levos sian manon aux sian piedon en la tuta
Egipta lando.
And Pharaoh said unto Joseph, I am Pharaoh, and without thee
shall no man lift up his hand or foot in all the land of
Egypt.
45 Kaj Faraono donis al Jozef la nomon Cafnat-Paneahx, kaj li
donis al li kiel edzinon Asnaton, filinon de Poti-Fera,
pastro el On. Kaj Jozef komencis veturadon tra la Egipta
lando.
And Pharaoh called Joseph's name Zaphnathpaaneah; and he
gave him to wife Asenath the daughter of Potipherah priest
of On. And Joseph went out over all the land of Egypt.
46 Jozef havis la agxon de tridek jaroj, kiam li starigxis
antaux Faraono, la regxo de Egiptujo. Kaj Jozef foriris de
Faraono kaj trapasis la tutan Egiptan landon.
And Joseph was thirty years old when he stood before Pharaoh
king of Egypt. And Joseph went out from the presence of
Pharaoh, and went throughout all the land of Egypt.
47 Kaj la tero alportis en la sep jaroj de abundeco grandegajn
amasojn da greno.
And in the seven plenteous years the earth brought forth by
handfuls.
48 Kaj li kolektis la tutan grenon de la sep jaroj, kiuj estis
en la Egipta lando, kaj li metis la grenon en la urbojn; la
grenon de cxiuj kampoj, kiuj estis cxirkaux iu urbo, li
metis en gxin.
And he gathered up all the food of the seven years, which
were in the land of Egypt, and laid up the food in the
cities: the food of the field, which was round about every
city, laid he up in the same.
49 Kaj Jozef kolektis tre multe da greno, kiel la marborda
sablo, gxis li cxesis kalkuli, cxar oni ne plu povis
kalkuli.
And Joseph gathered corn as the sand of the sea, very much,
until he left numbering; for it was without number.
50 Antaux ol venis la jaroj de malsato, al Jozef naskigxis du
filoj, kiujn naskis al li Asnat, filino de Poti-Fera, pastro
el On.
And unto Joseph were born two sons before the years of
famine came, which Asenath the daughter of Potipherah priest
of On bare unto him.
51 Kaj al la unuenaskito Jozef donis la nomon Manase, cxar, li
diris, Dio forgesigis al mi cxiujn miajn suferojn kaj la
tutan domon de mia patro.
And Joseph called the name of the firstborn Manasseh: For
God, said he, hath made me forget all my toil, and all my
father's house.
52 Kaj al la dua li donis la nomon Efraim, cxar, li diris, Dio
faris min fruktoporta en la lando de mia suferado.
And the name of the second called he Ephraim: For God hath
caused me to be fruitful in the land of my affliction.
53 Kaj finigxis la sep jaroj de abundeco, kiuj estis en la
Egipta lando.
And the seven years of plenteousness, that was in the land
of Egypt, were ended.
54 Kaj komencigxis la sep jaroj de malsato, kiel diris Jozef;
kaj estis malsato en cxiuj landoj, sed en la tuta lando
Egipta estis pano.
And the seven years of dearth began to come, according as
Joseph had said: and the dearth was in all lands; but in all
the land of Egypt there was bread.
55 Kiam la tuta Egipta lando eksuferis malsaton, la popolo
kriis al Faraono pri pano; tiam Faraono diris al cxiuj
Egiptoj: Iru al Jozef, kaj kion li diros al vi, tion faru.
And when all the land of Egypt was famished, the people
cried to Pharaoh for bread: and Pharaoh said unto all the
Egyptians, Go unto Joseph; what he saith to you, do.
56 La malsato estis en la tuta lando. Jozef malfermis cxiujn
grenejojn, kaj vendadis al la Egiptoj. Kaj la malsato estis
tre granda en la Egipta lando.
And the famine was over all the face of the earth: and
Joseph opened all the storehouses, and sold unto the
Egyptians; and the famine waxed sore in the land of Egypt.
57 Kaj el cxiuj landoj oni venadis Egiptujon, por acxeti de
Jozef, cxar la malsato estis tre granda en cxiuj landoj.
And all countries came into Egypt to Joseph for to buy corn;
because that the famine was so sore in all lands.
Cxapitro 42
1 Kiam Jakob sciigxis, ke oni vendas grenon en Egiptujo, li
diris al siaj filoj: Kion vi rigardas?
Now when Jacob saw that there was corn in Egypt, Jacob said
unto his sons, Why do ye look one upon another?
2 Kaj li diris: Mi auxdis, ke oni vendas grenon en Egiptujo;
veturu do tien kaj acxetu por ni tie grenon, por ke ni vivu
kaj ne mortu.
And he said, Behold, I have heard that there is corn in
Egypt: get you down thither, and buy for us from thence;
that we may live, and not die.
3 Kaj forveturis dek fratoj de Jozef, por acxeti grenon en
Egiptujo.
And Joseph's ten brethren went down to buy corn in Egypt.
4 Sed Benjamenon, la fraton de Jozef, Jakob ne sendis kun liaj
fratoj; cxar li timis, ke eble lin trafos malfelicxo.
But Benjamin, Joseph's brother, Jacob sent not with his
brethren; for he said, Lest peradventure mischief befall
him.
5 Kaj la filoj de Izrael venis, por acxeti grenon, kune kun
aliaj venintoj; cxar estis malsato en la lando Kanaana.
And the sons of Israel came to buy corn among those that
came: for the famine was in the land of Canaan.
6 Kaj Jozef estis la estro super la lando, kaj li estis la
vendanto de la greno por la tuta popolo de la lando. Kaj la
fratoj de Jozef venis kaj klinigxis al li vizagxaltere.
And Joseph was the governor over the land, and he it was
that sold to all the people of the land: and Joseph's
brethren came, and bowed down themselves before him with
their faces to the earth.
7 Kiam Jozef ekvidis siajn fratojn, li rekonis ilin; sed li
sxajnigis sin fremda al ili kaj parolis kun ili malafable,
kaj diris al ili: El kie vi venis? Kaj ili diris: El la
lando Kanaana, por acxeti mangxajxon.
And Joseph saw his brethren, and he knew them, but made
himself strange unto them, and spake roughly unto them; and
he said unto them, Whence come ye? And they said, From the
land of Canaan to buy food.
8 Jozef rekonis siajn fratojn, sed ili lin ne rekonis.
And Joseph knew his brethren, but they knew not him.
9 Kaj Jozef rememoris la songxojn, kiujn li songxis pri ili.
Kaj li diris al ili: Vi estas spionoj: vi venis, por vidi la
malfortajn lokojn de la lando.
And Joseph remembered the dreams which he dreamed of them,
and said unto them, Ye are spies; to see the nakedness of
the land ye are come.
10 Kaj ili diris al li: Ne, mia sinjoro! viaj sklavoj venis,
por acxeti mangxajxon.
And they said unto him, Nay, my lord, but to buy food are
thy servants come.
11 Ni cxiuj estas filoj de unu homo; ni estas honestaj; viaj
sklavoj neniam estis spionoj.
We are all one man's sons; we are true men, thy servants are
no spies.
12 Sed li diris al ili: Ne, vi venis, por vidi la malfortajn
lokojn de la lando.
And he said unto them, Nay, but to see the nakedness of the
land ye are come.
13 Ili diris: Ni, viaj sklavoj, estas dek du fratoj, filoj de
unu homo en la lando Kanaana; la plej juna estas nun kun nia
patro, kaj unu malaperis.
And they said, Thy servants are twelve brethren, the sons of
one man in the land of Canaan; and, behold, the youngest is
this day with our father, and one is not.
14 Kaj Jozef diris al ili: Estas tio, kion mi diris al vi, vi
estas spionoj.
And Joseph said unto them, That is it that I spake unto you,
saying, Ye are spies:
15 Per tio mi vin elprovos: mi jxuras per la vivo de Faraono,
ke vi foriros el cxi tie nur tiam, kiam venos cxi tien via
plej juna frato.
Hereby ye shall be proved: By the life of Pharaoh ye shall
not go forth hence, except your youngest brother come
hither.
16 Sendu unu el vi, ke li alkonduku vian fraton; sed vi estos
malliberigitaj, kaj oni esploros viajn vortojn, cxu vi diris
la veron; se ne, tiam mi jxuras per la vivo de Faraono, ke
vi estas spionoj.
Send one of you, and let him fetch your brother, and ye
shall be kept in prison, that your words may be proved,
whether there be any truth in you: or else by the life of
Pharaoh surely ye are spies.
17 Kaj li metis ilin sub gardon por la dauxro de tri tagoj.
And he put them all together into ward three days.
18 Kaj Jozef diris al ili en la tria tago: Tion faru, kaj vi
restos vivaj, cxar mi havas timon antaux Dio.
And Joseph said unto them the third day, This do, and live;
for I fear God:
19 Se vi estas homoj honestaj, tiam unu el viaj fratoj restu
malliberigita en la domo, en kiu oni vin gardas, kaj vi iru
kaj forportu hejmen la grenon, kiun vi acxetis kontraux la
malsato.
If ye be true men, let one of your brethren be bound in the
house of your prison: go ye, carry corn for the famine of
your houses:
20 Sed vian plej junan fraton venigu al mi, por ke pruvigxu la
vereco de viaj vortoj kaj por ke vi ne mortu. Kaj ili faris
tiel.
But bring your youngest brother unto me; so shall your words
be verified, and ye shall not die. And they did so.
21 Kaj ili diris unu al alia: Vere ni estas kulpaj pro nia
frato; cxar ni vidis la suferadon de lia animo, kiam li
petegis nin, sed ni ne auxskultis; por tio venis sur nin cxi
tiu sufero.
And they said one to another, We are verily guilty
concerning our brother, in that we saw the anguish of his
soul, when he besought us, and we would not hear; therefore
is this distress come upon us.
22 Kaj Ruben respondis al ili, dirante: Mi diris ja al vi: Ne
peku rilate la infanon; sed vi ne obeis; nun lia sango estas
repostulata.
And Reuben answered them, saying, Spake I not unto you,
saying, Do not sin against the child; and ye would not hear?
therefore, behold, also his blood is required.
23 Kaj ili ne sciis, ke Jozef komprenas; cxar inter ili estis
tradukanto.
And they knew not that Joseph understood them; for he spake
unto them by an interpreter.
24 Kaj li deturnis sin de ili kaj ekploris; poste li denove
returnis sin al ili kaj parolis kun ili, kaj li prenis el
inter ili Simeonon kaj ligis lin antaux iliaj okuloj.
And he turned himself about from them, and wept; and
returned to them again, and communed with them, and took
from them Simeon, and bound him before their eyes.
25 Kaj Jozef ordonis plenigi iliajn sakojn per greno kaj redoni
ilian monon al cxiu en lian sakon kaj doni al ili mangxajxon
por la vojo. Tiel oni faris al ili.
Then Joseph commanded to fill their sacks with corn, and to
restore every man's money into his sack, and to give them
provision for the way: and thus did he unto them.
26 Kaj ili metis sian grenon sur siajn azenojn kaj foriris.
And they laded their asses with the corn, and departed
thence.
27 Kaj unu el ili malfermis sian sakon, por doni furagxon al
sia azeno dum la nokta halto, kaj li ekvidis sian monon, kiu
estis en la aperturo de lia sako.
And as one of them opened his sack to give his ass provender
in the inn, he espied his money; for, behold, it was in his
sack's mouth.
28 Kaj li diris al siaj fratoj: Mia mono estas redonita; jen
gxi estas en mia sako. Tiam konsternigxis iliaj koroj, kaj
kun tremo ili diris unuj al la aliaj: Kial Dio faris tion al
ni?
And he said unto his brethren, My money is restored; and,
lo, it is even in my sack: and their heart failed them, and
they were afraid, saying one to another, What is this that
God hath done unto us?
29 Kiam ili venis al sia patro Jakob en la landon Kanaanan, ili
rakontis al li cxion, kio okazis al ili, dirante:
And they came unto Jacob their father unto the land of
Canaan, and told him all that befell unto them; saying,
30 La homo, kiu estas sinjoro super tiu lando, parolis kun ni
malafable, kaj diris, ke ni estas spionoj en la lando.
The man, who is the lord of the land, spake roughly to us,
and took us for spies of the country.
31 Kaj ni diris al li: Ni estas homoj honestaj, ni neniam estis
spionoj;
And we said unto him, We are true men; we are no spies:
32 ni estas dek du fratoj, filoj de nia patro; unu malaperis,
kaj la plej juna estas nun kun nia patro en la lando
Kanaana.
We be twelve brethren, sons of our father; one is not, and
the youngest is this day with our father in the land of
Canaan.
33 Tiam diris al ni la homo, kiu estas sinjoro super la lando:
Per tio mi konvinkigxos, ke vi estas homoj honestaj: unu el
viaj fratoj lasu cxe mi, kaj la necesan grenon por via hejmo
prenu kaj iru;
And the man, the lord of the country, said unto us, Hereby
shall I know that ye are true men; leave one of your
brethren here with me, and take food for the famine of your
households, and be gone:
34 kaj venigu al mi vian plej junan fraton; tiam mi scios, ke
vi ne estas spionoj, ke vi estas honestaj homoj; vian fraton
mi redonos al vi, kaj vi povos negoci en la lando.
And bring your youngest brother unto me: then shall I know
that ye are no spies, but that ye are true men: so will I
deliver you your brother, and ye shall traffick in the land.
35 Kiam ili malplenigis siajn sakojn, montrigxis, ke cxiu el
ili havas sian ligajxon da mono en sia sako. Kaj ili vidis
siajn ligajxojn da mono, ili kaj ilia patro, kaj ili
timigxis.
And it came to pass as they emptied their sacks, that,
behold, every man's bundle of money was in his sack: and
when both they and their father saw the bundles of money,
they were afraid.
36 Kaj ilia patro Jakob diris al ili: Vi min seninfanigis;
Jozef forestas, kaj Simeon forestas, kaj Benjamenon vi volas
forpreni! sur min cxio falis!
And Jacob their father said unto them, Me have ye bereaved
of my children: Joseph is not, and Simeon is not, and ye
will take Benjamin away: all these things are against me.
37 Tiam Ruben diris al sia patro jene: Miajn du filojn mortigu,
se mi ne revenigos lin al vi; donu lin en mian manon, kaj mi
revenigos lin al vi.
And Reuben spake unto his father, saying, Slay my two sons,
if I bring him not to thee: deliver him into my hand, and I
will bring him to thee again.
38 Sed li diris: Mia filo ne iros kun vi; cxar lia frato
mortis, kaj li sola restis. Se lin trafos malfelicxo sur la
vojo, kiun vi iros, tiam vi enirigos miajn grizajn harojn
kun malgxojo en Sxeolon.
And he said, My son shall not go down with you; for his
brother is dead, and he is left alone: if mischief befall
him by the way in the which ye go, then shall ye bring down
my gray hairs with sorrow to the grave.
Cxapitro 43
1 La malsato estis tre premanta en la lando.
And the famine was sore in the land.
2 Kiam ili formangxis la grenon, kiun ili venigis el Egiptujo,
ilia patro diris al ili: Iru denove kaj acxetu por ni iom da
pano.
And it came to pass, when they had eaten up the corn which
they had brought out of Egypt, their father said unto them,
Go again, buy us a little food.
3 Tiam Jehuda diris al li jene: Tiu homo tre severe diris al
ni: Ne aperu antaux mi, se via frato ne estos kun vi.
And Judah spake unto him, saying, The man did solemnly
protest unto us, saying, Ye shall not see my face, except
your brother be with you.
4 Se vi sendos nian fraton kun ni, tiam ni iros kaj acxetos
por vi panon;
If thou wilt send our brother with us, we will go down and
buy thee food:
5 sed se vi ne sendos, tiam ni ne iros; cxar tiu homo diris al
ni: Ne aperu antaux mi, se via frato ne estos kun vi.
But if thou wilt not send him, we will not go down: for the
man said unto us, Ye shall not see my face, except your
brother be with you.
6 Kaj Izrael diris: Kial vi faris al mi tian malbonon, kaj
diris al la homo, ke vi havas ankoraux fraton?
And Israel said, Wherefore dealt ye so ill with me, as to
tell the man whether ye had yet a brother?
7 Kaj ili diris: La homo severe demandis pri ni kaj pri nia
familio, dirante: Cxu via patro ankoraux vivas? cxu vi havas
fraton? Kaj ni respondis al li tiujn demandojn. Cxu ni
povis scii, ke li diros: Venigu vian fraton?
And they said, The man asked us straitly of our state, and
of our kindred, saying, Is your father yet alive? have ye
another brother? and we told him according to the tenor of
these words: could we certainly know that he would say,
Bring your brother down?
8 Kaj Jehuda diris al sia patro Izrael: Sendu la knabon kun
mi, tiam ni levigxos kaj iros, por ke ni vivu kaj ne mortu,
ni kaj vi kaj niaj infanoj.
And Judah said unto Israel his father, Send the lad with me,
and we will arise and go; that we may live, and not die,
both we, and thou, and also our little ones.
9 Mi garantios por li, el miaj manoj vi lin postulos. Se mi
ne revenigos lin al vi kaj ne starigos antaux via vizagxo,
tiam mi estos kulpa antaux vi dum la tuta vivo.
I will be surety for him; of my hand shalt thou require him:
if I bring him not unto thee, and set him before thee, then
let me bear the blame for ever:
10 Se ni ne prokrastus, ni jam du fojojn estus revenintaj.
For except we had lingered, surely now we had returned this
second time.
11 Tiam diris al ili ilia patro Izrael: Se estas tiel, tiam
faru jene: prenu el la plej bonaj fruktoj de la lando en
viajn vazojn, kaj alportu al la homo donacon: iom da balzamo
kaj iom da mielo, aromajxon kaj mirhon, pistakojn kaj
migdalojn.
And their father Israel said unto them, If it must be so
now, do this; take of the best fruits in the land in your
vessels, and carry down the man a present, a little balm,
and a little honey, spices, and myrrh, nuts, and almonds:
12 Kaj da mono prenu duoblan sumon en viajn manojn, kaj la
monon, kiu estis metita returne en la aperturojn de viaj
sakoj, redonu per viaj manoj: eble okazis eraro.
And take double money in your hand; and the money that was
brought again in the mouth of your sacks, carry it again in
your hand; peradventure it was an oversight:
13 Kaj vian fraton prenu, kaj levigxu kaj iru returne al tiu
homo.
Take also your brother, and arise, go again unto the man:
14 Kaj Dio la Plejpotenca akirigu al vi kompaton de tiu homo,
ke li resendu kun vi vian alian fraton kaj Benjamenon; sed
mi, se mi seninfanigxis, mi restu seninfana.
And God Almighty give you mercy before the man, that he may
send away your other brother, and Benjamin. If I be bereaved
of my children, I am bereaved.
15 Kaj la homoj prenis tiujn donacojn, kaj da mono ili prenis
duoblan sumon en siajn manojn, kaj ankaux Benjamenon; kaj
ili levigxis kaj iris Egiptujon kaj starigxis antaux Jozef.
And the men took that present, and they took double money in
their hand and Benjamin; and rose up, and went down to
Egypt, and stood before Joseph.
16 Kiam Jozef vidis kun ili Benjamenon, li diris al la estro de
sia domo: Enkonduku tiujn homojn en la domon, kaj bucxu
bruton kaj pretigu; cxar kun mi mangxos tiuj homoj hodiaux
tagmeze.
And when Joseph saw Benjamin with them, he said to the ruler
of his house, Bring these men home, and slay, and make
ready; for these men shall dine with me at noon.
17 Kaj la homo faris, kiel diris Jozef, kaj la homo enkondukis
tiujn homojn en la domon de Jozef.
And the man did as Joseph bade; and the man brought the men
into Joseph's house.
18 Kaj tiuj homoj ektimis, kiam oni enkondukis ilin en la domon
de Jozef, kaj ili diris: Pro la mono, kiu antauxe estis
metita returne en niajn sakojn, oni enkondukis nin, por
jxeti sur nin kalumnion kaj ataki nin, kaj preni nin kiel
sklavojn kune kun niaj azenoj.
And the men were afraid, because they were brought into
Joseph's house; and they said, Because of the money that was
returned in our sacks at the first time are we brought in;
that he may seek occasion against us, and fall upon us, and
take us for bondmen, and our asses.
19 Kaj ili aliris al la homo, kiu estis estro super la domo de
Jozef, kaj ekparolis al li cxe la pordo de la domo.
And they came near to the steward of Joseph's house, and
they communed with him at the door of the house,
20 Kaj ili diris: Pardonu, nia sinjoro! ni estis venintaj, por
acxeti panon;
And said, O sir, we came indeed down at the first time to
buy food:
21 sed kiam ni venis al la noktohaltejo kaj ni malfermis niajn
sakojn, ni ekvidis, ke la mono de cxiu el ni estas en la
aperturo de lia sako, nia mono laux gxia plena pezo; tial ni
gxin realportis per niaj manoj.
And it came to pass, when we came to the inn, that we opened
our sacks, and, behold, every man's money was in the mouth
of his sack, our money in full weight: and we have brought
it again in our hand.
22 Kaj alian monon ni alportis per niaj manoj, por acxeti
panon. Ni ne scias, kiu metis nian monon en niajn sakojn.
And other money have we brought down in our hands to buy
food: we cannot tell who put our money in our sacks.
23 Kaj li diris: Estu trankvilaj, ne timu. Via Dio kaj la Dio
de via patro donis al vi trezoron en viajn sakojn; vian
monon mi ricevis. Kaj li elkondukis al ili Simeonon.
And he said, Peace be to you, fear not: your God, and the
God of your father, hath given you treasure in your sacks: I
had your money. And he brought Simeon out unto them.
24 Kaj tiu homo enkondukis ilin en la domon de Jozef kaj donis
akvon, kaj ili lavis siajn piedojn; kaj li donis mangxon al
iliaj azenoj.
And the man brought the men into Joseph's house, and gave
them water, and they washed their feet; and he gave their
asses provender.
25 Kaj ili pretigis la donacojn por la veno de Jozef tagmeze;
cxar ili auxdis, ke tie ili mangxos panon.
And they made ready the present against Joseph came at noon:
for they heard that they should eat bread there.
26 Kaj Jozef venis hejmen; kaj ili alportis al li en la domon
la donacojn, kiujn ili havis en la manoj, kaj klinigxis al
li gxis la tero.
And when Joseph came home, they brought him the present
which was in their hand into the house, and bowed themselves
to him to the earth.
27 Kaj li demandis ilin pri ilia farto, kaj diris: Cxu bone
fartas via maljuna patro, pri kiu vi diris al mi? cxu li
vivas ankoraux?
And he asked them of their welfare, and said, Is your father
well, the old man of whom ye spake? Is he yet alive?
28 Kaj ili diris: Via sklavo nia patro fartas bone; li vivas
ankoraux. Kaj ili klinigxis kaj jxetis sin antaux li sur la
teron.
And they answered, Thy servant our father is in good health,
he is yet alive. And they bowed down their heads, and made
obeisance.
29 Kaj li levis siajn okulojn, kaj ekvidis sian fraton
Benjamen, la filon de lia patrino, kaj li diris: Cxu tio
estas via plej juna frato, pri kiu vi diris al mi? Kaj li
diris: Dio vin favoru, mia filo.
And he lifted up his eyes, and saw his brother Benjamin, his
mother's son, and said, Is this your younger brother, of
whom ye spake unto me? And he said, God be gracious unto
thee, my son.
30 Kaj Jozef forrapidis, cxar ekflamis lia interno pro lia
frato kaj li volis plori. Kaj li eniris en internan
cxambron kaj ploris tie.
And Joseph made haste; for his bowels did yearn upon his
brother: and he sought where to weep; and he entered into
his chamber, and wept there.
31 Sed li lavis sian vizagxon kaj eliris, kaj tenis sin forte,
kaj diris: Surtabligu panon!
And he washed his face, and went out, and refrained himself,
and said, Set on bread.
32 Kaj oni surtabligis por li aparte, kaj por ili aparte, kaj
por la Egiptoj, kiuj mangxis kun li, aparte; cxar la Egiptoj
ne povas mangxi panon kun Hebreoj: tio estas abomenindajxo
por ili.
And they set on for him by himself, and for them by
themselves, and for the Egyptians, which did eat with him,
by themselves: because the Egyptians might not eat bread
with the Hebrews; for that is an abomination unto the
Egyptians.
33 Kaj ili sidigxis antaux li, pli maljuna laux sia maljuneco
kaj pli juna laux sia juneco; kaj la homoj miris unu antaux
alia.
And they sat before him, the firstborn according to his
birthright, and the youngest according to his youth: and the
men marvelled one at another.
34 Kaj oni portis al ili mangxajxon de lia tablo; sed la porcio
de Benjamen estis kvinoble pli granda, ol la porcioj de
cxiuj. Kaj ili trinkis kaj ebriigxis kun li.
And he took and sent messes unto them from before him: but
Benjamin's mess was five times so much as any of their's.
And they drank, and were merry with him.
Cxapitro 44
1 Kaj Jozef ordonis al la estro de sia domo jene: Plenigu la
sakojn de tiuj homoj per greno tiom, kiom ili nur povas
porti, kaj metu la monon de cxiu en la aperturon de lia
sako;
And he commanded the steward of his house, saying, Fill the
men's sacks with food, as much as they can carry, and put
every man's money in his sack's mouth.
2 kaj mian pokalon, la argxentan pokalon, metu en la aperturon
de la sako de la plej juna, kune kun la mono por lia greno.
Kaj tiu faris, kiel Jozef diris.
And put my cup, the silver cup, in the sack's mouth of the
youngest, and his corn money. And he did according to the
word that Joseph had spoken.
3 Kiam eklumis la mateno, oni forsendis la homojn, ilin kaj
iliajn azenojn.
As soon as the morning was light, the men were sent away,
they and their asses.
4 Kiam ili eliris el la urbo kaj ankoraux ne estis
malproksime, Jozef diris al la estro de sia domo: Levigxu,
kuru post tiuj homoj kaj kiam vi atingos ilin, diru al ili:
Kial vi pagis malbonon por bono?
And when they were gone out of the city, and not yet far
off, Joseph said unto his steward, Up, follow after the men;
and when thou dost overtake them, say unto them, Wherefore
have ye rewarded evil for good?
5 Gxi estas ja tiu pokalo, el kiu trinkas mia sinjoro, kaj li
ankaux auxguras sur gxi! vi agis malbone!
Is not this it in which my lord drinketh, and whereby indeed
he divineth? ye have done evil in so doing.
6 Kaj li kuratingis ilin kaj diris al ili tiujn vortojn.
And he overtook them, and he spake unto them these same
words.
7 Kaj ili diris al li: Kial mia sinjoro parolas tiajn vortojn?
Dio gardu viajn sklavojn de farado de tia afero!
And they said unto him, Wherefore saith my lord these words?
God forbid that thy servants should do according to this
thing:
8 Jen la monon, kiun ni trovis en la aperturoj de niaj sakoj,
ni realportis al vi el la lando Kanaana; kiel do ni sxtelus
el la domo de via sinjoro argxenton aux oron?
Behold, the money, which we found in our sacks' mouths, we
brought again unto thee out of the land of Canaan: how then
should we steal out of thy lord's house silver or gold?
9 Tiu el viaj sklavoj, cxe kiu oni gxin trovos, mortu, kaj
ankaux ni farigxu sklavoj al mia sinjoro.
With whomsoever of thy servants it be found, both let him
die, and we also will be my lord's bondmen.
10 Kaj li diris: Gxi estu laux viaj vortoj: tiu, cxe kiu gxi
trovigxos, estu mia sklavo, sed vi estos senkulpaj.
And he said, Now also let it be according unto your words:
he with whom it is found shall be my servant; and ye shall
be blameless.
11 Kaj rapide cxiu el ili mallevis sian sakon sur la teron, kaj
cxiu malfermis sian sakon.
Then they speedily took down every man his sack to the
ground, and opened every man his sack.
12 Kaj li sercxis; de la plej maljuna li komencis, kaj per la
plej juna li finis. Kaj la pokalo trovigxis en la sako de
Benjamen.
And he searched, and began at the eldest, and left at the
youngest: and the cup was found in Benjamin's sack.
13 Tiam ili dissxiris siajn vestojn, kaj cxiu metis la sxargxon
sur sian azenon, kaj ili reiris en la urbon.
Then they rent their clothes, and laded every man his ass,
and returned to the city.
14 Kaj Jehuda kaj liaj fratoj venis en la domon de Jozef, kiu
estis ankoraux tie, kaj ili jxetis sin antaux li sur la teron.
And Judah and his brethren came to Joseph's house; for he
was yet there: and they fell before him on the ground.
15 Kaj Jozef diris al ili: Kian aferon vi faris! cxu vi ne
scias, ke tia homo, kiel mi, facile divenos?
And Joseph said unto them, What deed is this that ye have
done? wot ye not that such a man as I can certainly divine?
16 Tiam Jehuda diris: Kion ni diru al mia sinjoro? kion ni
parolu kaj per kio ni nin pravigu? Dio trovis la pekon de
viaj sklavoj! jen ni estas sklavoj al mia sinjoro, ni kaj
ankaux tiu, en kies manoj trovigxis la pokalo.
And Judah said, What shall we say unto my lord? what shall
we speak? or how shall we clear ourselves? God hath found
out the iniquity of thy servants: behold, we are my lord's
servants, both we, and he also with whom the cup is found.
17 Sed li diris: Dio min gardu de tia faro! la homo, en kies
mano trovigxis la pokalo, estos sklavo al mi, sed vi iru en
paco al via patro.
And he said, God forbid that I should do so: but the man in
whose hand the cup is found, he shall be my servant; and as
for you, get you up in peace unto your father.
18 Tiam Jehuda aliris al li, kaj diris: Permesu, mia sinjoro,
ke via sklavo diru vorton en la orelojn de mia sinjoro, kaj
ne kolerigxu kontraux via sklavo, cxar vi estas kiel
Faraono.
Then Judah came near unto him, and said, Oh my lord, let thy
servant, I pray thee, speak a word in my lord's ears, and
let not thine anger burn against thy servant: for thou art
even as Pharaoh.
19 Mia sinjoro demandis siajn sklavojn, dirante: Cxu vi havas
patron aux fraton?
My lord asked his servants, saying, Have ye a father, or a
brother?
20 Kaj ni diris al mia sinjoro: Ni havas maljunan patron, kaj
malgrandan knabon, naskitan en lia maljuneco; kaj lia frato
mortis, kaj li restis sola de sia patrino, kaj lia patro lin
amas.
And we said unto my lord, We have a father, an old man, and
a child of his old age, a little one; and his brother is
dead, and he alone is left of his mother, and his father
loveth him.
21 Tiam vi diris al viaj sklavoj: Venigu lin al mi, ke mi lin
rigardu.
And thou saidst unto thy servants, Bring him down unto me,
that I may set mine eyes upon him.
22 Sed ni diris al mia sinjoro: La knabo ne povas forlasi sian
patron; cxar se li forlasos sian patron, tiu mortos.
And we said unto my lord, The lad cannot leave his father:
for if he should leave his father, his father would die.
23 Tiam vi diris al viaj sklavoj: Se ne venos kun vi via plej
juna frato, tiam ne aperu plu antaux mia vizagxo.
And thou saidst unto thy servants, Except your youngest
brother come down with you, ye shall see my face no more.
24 Kaj kiam ni venis al via sklavo nia patro, ni diris al li la
vortojn de mia sinjoro.
And it came to pass when we came up unto thy servant my
father, we told him the words of my lord.
25 Nia patro diris: Reiru, acxetu por ni iom da greno.
And our father said, Go again, and buy us a little food.
26 Sed ni diris: Ni ne povas iri; se estos kun ni nia plej juna
frato, tiam ni iros; cxar ni ne povas aperi antaux la
vizagxo de tiu homo, se nia plej juna frato ne estos kun ni.
And we said, We cannot go down: if our youngest brother be
with us, then will we go down: for we may not see the man's
face, except our youngest brother be with us.
27 Tiam via sklavo nia patro diris al ni: Vi scias, ke mia
edzino naskis al mi du;
And thy servant my father said unto us, Ye know that my wife
bare me two sons:
28 sed unu foriris de mi, kaj mi diris: Li estas dissxirita;
kaj mi ne vidis lin gxis nun;
And the one went out from me, and I said, Surely he is torn
in pieces; and I saw him not since:
29 se vi ankaux cxi tiun prenos de mi kaj lin trafos
malfelicxo, tiam vi enirigos miajn grizajn harojn kun
malgxojo en Sxeolon.
And if ye take this also from me, and mischief befall him,
ye shall bring down my gray hairs with sorrow to the grave.
30 Kaj nun se mi venos al via sklavo mia patro kaj ne estos kun
ni la knabo, al kies animo estas alligita lia animo,
Now therefore when I come to thy servant my father, and the
lad be not with us; seeing that his life is bound up in the
lad's life;
31 tiam, ekvidinte, ke la knabo forestas, li mortos; kaj viaj
sklavoj enirigos la grizajn harojn de via sklavo nia patro
kun malgxojo en Sxeolon.
It shall come to pass, when he seeth that the lad is not
with us, that he will die: and thy servants shall bring down
the gray hairs of thy servant our father with sorrow to the
grave.
32 Cxar mi, via sklavo, garantiis por la knabo antaux mia
patro, dirante: Se mi ne revenigos lin al vi, mi estos kulpa
antaux mia patro por cxiam.
For thy servant became surety for the lad unto my father,
saying, If I bring him not unto thee, then I shall bear the
blame to my father for ever.
33 Tial mi, via sklavo, restu anstataux la knabo kiel sklavo
cxe mia sinjoro, sed la knabo iru kun siaj fratoj.
Now therefore, I pray thee, let thy servant abide instead of
the lad a bondman to my lord; and let the lad go up with his
brethren.
34 Cxar kiel mi iros al mia patro, se la knabo ne estos kun mi?
mi tiam vidus la malfelicxon, kiu trafos mian patron.
For how shall I go up to my father, and the lad be not with
me? lest peradventure I see the evil that shall come on my
father.
Cxapitro 45
1 Tiam Jozef ne povis plu sin deteni antaux cxiuj, kiuj staris
cxirkaux li, kaj li ekkriis: Elirigu cxiujn for de mi. Kaj
neniu restis cxe li, kiam Jozef rekonigis sin al siaj
fratoj.
Then Joseph could not refrain himself before all them that
stood by him; and he cried, Cause every man to go out from
me. And there stood no man with him, while Joseph made
himself known unto his brethren.
2 Kaj li lauxte ekploris, kaj auxdis la Egiptoj, kaj auxdis la
domo de Faraono.
And he wept aloud: and the Egyptians and the house of
Pharaoh heard.
3 Kaj Jozef diris al siaj fratoj: Mi estas Jozef; cxu mia
patro vivas ankoraux? Sed liaj fratoj ne povis respondi al
li, cxar ili konfuzigxis antaux li.
And Joseph said unto his brethren, I am Joseph; doth my
father yet live? And his brethren could not answer him; for
they were troubled at his presence.
4 Kaj Jozef diris al siaj fratoj: Aliru do al mi. Kaj ili
aliris. Kaj li diris: Mi estas Jozef, via frato, kiun vi
vendis en Egiptujon.
And Joseph said unto his brethren, Come near to me, I pray
you. And they came near. And he said, I am Joseph your
brother, whom ye sold into Egypt.
5 Sed nun ne afliktigxu, kaj ne bedauxru, ke vi vendis min cxi
tien; cxar por la savo de via vivo Dio sendis min antaux vi.
Now therefore be not grieved, nor angry with yourselves,
that ye sold me hither: for God did send me before you to
preserve life.
6 Cxar nun jam du jarojn dauxras la malsato en la lando, sed
ankoraux dum kvin jaroj ne estos plugado nek rikoltado.
For these two years hath the famine been in the land: and
yet there are five years, in the which there shall neither
be earing nor harvest.
7 Kaj Dio sendis min antaux vi, por vin restigi sur la tero
kaj por konservi vian vivon per granda savo.
And God sent me before you to preserve you a posterity in
the earth, and to save your lives by a great deliverance.
8 Sciu do, ne vi sendis min cxi tien, sed Dio; kaj Li faris
min patro al Faraono, kaj sinjoro super lia tuta domo, kaj
reganto super la tuta Egipta lando.
So now it was not you that sent me hither, but God: and he
hath made me a father to Pharaoh, and lord of all his house,
and a ruler throughout all the land of Egypt.
9 Iru rapide al mia patro, kaj diru al li: Tiele diris via
filo Jozef: Dio faris min sinjoro super la tuta Egiptujo;
venu al mi, ne prokrastu.
Haste ye, and go up to my father, and say unto him, Thus
saith thy son Joseph, God hath made me lord of all Egypt:
come down unto me, tarry not:
10 Vi logxos en la lando Gosxen, kaj vi estos proksime de mi,
vi kaj viaj filoj kaj la filoj de viaj filoj, kaj viaj
sxafoj kaj viaj bovoj, kaj cxio, kion vi havas.
And thou shalt dwell in the land of Goshen, and thou shalt
be near unto me, thou, and thy children, and thy children's
children, and thy flocks, and thy herds, and all that thou
hast:
11 Kaj mi nutros vin tie, cxar ankoraux kvin jarojn dauxros la
malsato; por ke ne mizerigxu vi kaj via domo, kaj cxio, kion
vi havas.
And there will I nourish thee; for yet there are five years
of famine; lest thou, and thy household, and all that thou
hast, come to poverty.
12 Kaj jen viaj okuloj nun vidas, kaj ankaux la okuloj de mia
frato Benjamen, ke mia busxo parolas al vi.
And, behold, your eyes see, and the eyes of my brother
Benjamin, that it is my mouth that speaketh unto you.
13 Kaj rakontu al mia patro pri mia tuta gloro en Egiptujo, kaj
cxion, kion vi vidis; kaj rapide venigu mian patron cxi
tien.
And ye shall tell my father of all my glory in Egypt, and of
all that ye have seen; and ye shall haste and bring down my
father hither.
14 Kaj li jxetis sin sur la kolon de sia frato Benjamen kaj
ploris, kaj Benjamen ploris sur lia kolo.
And he fell upon his brother Benjamin's neck, and wept; and
Benjamin wept upon his neck.
15 Kaj li kisis cxiujn siajn fratojn kaj ploris super ili.
Poste liaj fratoj ekparolis kun li.
Moreover he kissed all his brethren, and wept upon them: and
after that his brethren talked with him.
16 Kaj la famo venis en la domon de Faraono, ke venis la fratoj
de Jozef. Kaj tio placxis al Faraono kaj al liaj servantoj.
And the fame thereof was heard in Pharaoh's house, saying,
Joseph's brethren are come: and it pleased Pharaoh well, and
his servants.
17 Kaj Faraono diris al Jozef: Diru al viaj fratoj: Faru tion,
sxargxu viajn brutojn kaj iru en la landon Kanaanan;
And Pharaoh said unto Joseph, Say unto thy brethren, This do
ye; lade your beasts, and go, get you unto the land of
Canaan;
18 kaj prenu vian patron kaj viajn familiojn, kaj venu al mi;
mi donos al vi cxion bonan en la Egipta lando, kaj vi
mangxos la grasajxon de la lando.
And take your father and your households, and come unto me:
and I will give you the good of the land of Egypt, and ye
shall eat the fat of the land.
19 Kaj ordonu al ili jene: Prenu al vi el la Egipta lando
veturilojn por viaj infanoj kaj virinoj, kaj kunprenu vian
patron kaj venu.
Now thou art commanded, this do ye; take you wagons out of
the land of Egypt for your little ones, and for your wives,
and bring your father, and come.
20 Kaj ne tro zorgu pri viaj ajxoj; cxar cxio bona en la Egipta
lando estas al via dispono.
Also regard not your stuff; for the good of all the land of
Egypt is your's.
21 Kaj la filoj de Izrael faris tiel. Kaj Jozef donis al ili
veturilojn laux la ordono de Faraono, kaj li donis al ili
provizojn por la vojo.
And the children of Israel did so: and Joseph gave them
wagons, according to the commandment of Pharaoh, and gave
them provision for the way.
22 Al cxiuj li donis novajn vestojn, sed al Benjamen li donis
tricent argxentajn monerojn kaj kvin novajn vestojn.
To all of them he gave each man changes of raiment; but to
Benjamin he gave three hundred pieces of silver, and five
changes of raiment.
23 Kaj por sia patro li sendis dek azenojn, sxargxitajn per
bonajxo el Egiptujo, kaj dek azeninojn, sxargxitajn per
greno, pano, kaj mangxajxo por lia patro por la vojo.
And to his father he sent after this manner; ten asses laden
with the good things of Egypt, and ten she asses laden with
corn and bread and meat for his father by the way.
24 Kaj li forsendis siajn fratojn, kaj ili iris. Kaj li diris
al ili: Ne malpacu dum la vojo.
So he sent his brethren away, and they departed: and he said
unto them, See that ye fall not out by the way.
25 Kaj ili eliris el Egiptujo kaj venis en la landon Kanaanan
al sia patro Jakob.
And they went up out of Egypt, and came into the land of
Canaan unto Jacob their father,
26 Kaj ili sciigis al li, dirante: Jozef vivas ankoraux, kaj li
regas nun super la tuta Egipta lando. Kaj lia koro
konfuzigxis, cxar li ne kredis al ili.
And told him, saying, Joseph is yet alive, and he is
governor over all the land of Egypt. And Jacob's heart
fainted, for he believed them not.
27 Kaj ili rediris al li cxiujn vortojn de Jozef, kiujn li
diris al ili; kaj li vidis la veturilojn, kiujn Jozef
sendis, por veturigi lin, kaj tiam la spirito de ilia patro
Jakob revivigxis.
And they told him all the words of Joseph, which he had said
unto them: and when he saw the wagons which Joseph had sent
to carry him, the spirit of Jacob their father revived:
28 Kaj Izrael diris: Suficxas, ke mia filo Jozef ankoraux
vivas: mi iros kaj vidos lin, antaux ol mi mortos.
And Israel said, It is enough; Joseph my son is yet alive: I
will go and see him before I die.
Cxapitro 46
1 Izrael ekiris kun cxio, kion li havis, kaj li venis en Beer-
Sxeban, kaj li alportis oferojn al la Dio de sia patro
Isaak.
And Israel took his journey with all that he had, and came
to Beersheba, and offered sacrifices unto the God of his
father Isaac.
2 Kaj Dio diris al Izrael en nokta vizio: Jakob! Jakob! Kaj
tiu diris: Jen mi estas.
And God spake unto Israel in the visions of the night, and
said, Jacob, Jacob. And he said, Here am I.
3 Kaj Li diris: Mi estas Dio, la Dio de via patro. Ne timu
iri Egiptujon, cxar Mi tie faros vin granda popolo.
And he said, I am God, the God of thy father: fear not to go
down into Egypt; for I will there make of thee a great
nation:
4 Mi iros kun vi Egiptujon, kaj Mi ankaux revenigos vin; kaj
Jozef metos sian manon sur viajn okulojn.
I will go down with thee into Egypt; and I will also surely
bring thee up again: and Joseph shall put his hand upon
thine eyes.
5 Kaj Jakob levigxis el Beer-Sxeba; kaj la filoj de Izrael
ekveturigis sian patron Jakob kaj siajn infanojn kaj siajn
edzinojn sur la veturiloj, kiujn sendis Faraono, por
alveturigi lin.
And Jacob rose up from Beersheba: and the sons of Israel
carried Jacob their father, and their little ones, and their
wives, in the wagons which Pharaoh had sent to carry him.
6 Kaj ili prenis siajn brutojn, kaj sian havon, kiun ili
akiris en la lando Kanaana, kaj venis Egiptujon, Jakob kaj
lia tuta idaro kun li.
And they took their cattle, and their goods, which they had
gotten in the land of Canaan, and came into Egypt, Jacob,
and all his seed with him:
7 Siajn filojn kaj nepojn, siajn filinojn kaj nepinojn, kaj
sian tutan idaron li venigis kun si en Egiptujon.
His sons, and his sons' sons with him, his daughters, and
his sons' daughters, and all his seed brought he with him
into Egypt.
8 Jen estas la nomoj de la filoj de Izrael, kiuj venis
Egiptujon: Jakob kaj liaj filoj. La unuenaskito de Jabob,
Ruben.
And these are the names of the children of Israel, which
came into Egypt, Jacob and his sons: Reuben, Jacob's
firstborn.
9 Kaj la filoj de Ruben: Hxanohx kaj Palu kaj Hxecron kaj
Karmi.
And the sons of Reuben; Hanoch, and Phallu, and Hezron, and
Carmi.
10 Kaj la filoj de Simeon: Jemuel kaj Jamin kaj Ohad kaj Jahxin
kaj Cohxar, kaj Sxaul, filo de Kanaanidino.
And the sons of Simeon; Jemuel, and Jamin, and Ohad, and
Jachin, and Zohar, and Shaul the son of a Canaanitish woman.
11 Kaj la filoj de Levi: Gersxon, Kehat, kaj Merari.
And the sons of Levi; Gershon, Kohath, and Merari.
12 Kaj la filoj de Jehuda: Er kaj Onan kaj Sxela kaj Perec kaj
Zerahx; sed Er kaj Onan mortis en la lando Kanaana. Kaj la
filoj de Perec estis: Hxecron kaj Hxamul.
And the sons of Judah; Er, and Onan, and Shelah, and Pharez,
and Zarah: but Er and Onan died in the land of Canaan. And
the sons of Pharez were Hezron and Hamul.
13 Kaj la filoj de Isahxar: Tola kaj Puva kaj Job kaj Sximron.
And the sons of Issachar; Tola, and Phuvah, and Job, and
Shimron.
14 Kaj la filoj de Zebulun: Sered kaj Elon kaj Jahxleel.
And the sons of Zebulun; Sered, and Elon, and Jahleel.
15 Tio estas la filoj de Lea, kiujn sxi naskis al Jakob en
Mezopotamio, kaj lia filino Dina. La nombro de cxiuj animoj
de liaj filoj kaj filinoj estis tridek tri.
These be the sons of Leah, which she bare unto Jacob in
Padanaram, with his daughter Dinah: all the souls of his
sons and his daughters were thirty and three.
16 Kaj la filoj de Gad: Cifjon kaj Hxagi, Sxuni kaj Ecbon, Eri
kaj Arod kaj Areli.
And the sons of Gad; Ziphion, and Haggi, Shuni, and Ezbon,
Eri, and Arodi, and Areli.
17 Kaj la filoj de Asxer: Jimna kaj Jisxva kaj Jisxvi kaj
Bernia, kaj Serahx, ilia fratino; kaj la filoj de Beria:
Hxeber kaj Malkiel.
And the sons of Asher; Jimnah, and Ishuah, and Isui, and
Beriah, and Serah their sister: and the sons of Beriah;
Heber, and Malchiel.
18 Tio estas la filoj de Zilpa, kiun Laban donis al sia filino
Lea; kaj sxi naskis ilin al Jakob, dek ses animojn.
These are the sons of Zilpah, whom Laban gave to Leah his
daughter, and these she bare unto Jacob, even sixteen souls.
19 La filoj de Rahxel, edzino de Jakob: Jozef kaj Benjamen.
The sons of Rachel Jacob's wife; Joseph, and Benjamin.
20 Kaj al Jozef en la lando Egipta naskigxis Manase kaj Efraim,
kiujn naskis al li Asnat, filino de Poti-Fera, pastro el On.
And unto Joseph in the land of Egypt were born Manasseh and
Ephraim, which Asenath the daughter of Potipherah priest of
On bare unto him.
21 Kaj la filoj de Benjamen: Bela kaj Behxer kaj Asxbel, Gera
kaj Naaman, Ehxi kaj Rosx, Mupim kaj Hxupim kaj Ard.
And the sons of Benjamin were Belah, and Becher, and Ashbel,
Gera, and Naaman, Ehi, and Rosh, Muppim, and Huppim, and
Ard.
22 Tio estas la filoj de Rahxel, kiuj naskigxis al Jakob, kune
dek kvar animoj.
These are the sons of Rachel, which were born to Jacob: all
the souls were fourteen.
23 Kaj la filoj de Dan: Hxusxim.
And the sons of Dan; Hushim.
24 Kaj la filoj de Naftali: Jahxceel kaj Guni kaj Jecer kaj
Sxilem.
And the sons of Naphtali; Jahzeel, and Guni, and Jezer, and
Shillem.
25 Tio estas la filoj de Bilha, kiun donis Laban al sia filino
Rahxel; sxi naskis ilin al Jakob, kune sep animojn.
These are the sons of Bilhah, which Laban gave unto Rachel
his daughter, and she bare these unto Jacob: all the souls
were seven.
26 La nombro de cxiuj animoj, kiuj venis kun Jakob en
Egiptujon, kiuj eliris el lia lumbo, krom la edzinoj de la
filoj de Jakob, estis sesdek ses.
All the souls that came with Jacob into Egypt, which came
out of his loins, besides Jacob's sons' wives, all the souls
were threescore and six;
27 Kaj la filoj de Jozef, kiuj naskigxis al li en Egiptujo,
estis du animoj. La nombro de cxiuj animoj de la domo de
Jakob, kiuj venis Egiptujon, estis sepdek.
And the sons of Joseph, which were born him in Egypt, were
two souls: all the souls of the house of Jacob, which came
into Egypt, were threescore and ten.
28 Jehudan li sendis antaux si al Jozef, por ke li informu lin
antauxe pri Gosxen. Kaj ili venis en la landon Gosxen.
And he sent Judah before him unto Joseph, to direct his face
unto Goshen; and they came into the land of Goshen.
29 Kaj Jozef jungis sian cxaron kaj veturis renkonte al sia
patro Izrael en la landon Gosxen. Kaj kiam li ekvidis lin,
li jxetis sin sur lian kolon kaj longe ploris sur lia kolo.
And Joseph made ready his chariot, and went up to meet
Israel his father, to Goshen, and presented himself unto
him; and he fell on his neck, and wept on his neck a good
while.
30 Kaj Izrael diris al Jozef: Nun mi volonte mortos, vidinte
vian vizagxon, cxar vi vivas ankoraux.
And Israel said unto Joseph, Now let me die, since I have
seen thy face, because thou art yet alive.
31 Kaj Jozef diris al siaj fratoj kaj al la domo de sia patro:
Mi iros kaj rakontos al Faraono, kaj diros al li: Miaj
fratoj kaj la domo de mia patro, kiuj estis en la lando
Kanaana, venis al mi;
And Joseph said unto his brethren, and unto his father's
house, I will go up, and shew Pharaoh, and say unto him, My
brethren, and my father's house, which were in the land of
Canaan, are come unto me;
32 kaj tiuj homoj estas pasxtistoj, cxar ili estas
brutedukistoj; kaj siajn malgrandajn kaj grandajn brutojn,
kaj cxion, kion ili havas, ili kunportis.
And the men are shepherds, for their trade hath been to feed
cattle; and they have brought their flocks, and their herds,
and all that they have.
33 Kaj se Faraono vin alvokos, kaj diros: Kio estas via okupo?
And it shall come to pass, when Pharaoh shall call you, and
shall say, What is your occupation?
34 tiam diru: Viaj sklavoj estis brutedukistoj de nia juneco
gxis nun, kiel ni, tiel ankaux niaj patroj; por ke vi
enlogxigxu en la lando Gosxen; cxar cxiu pasxtisto estas
abomenindajxo por la Egiptoj.
That ye shall say, Thy servants' trade hath been about
cattle from our youth even until now, both we, and also our
fathers: that ye may dwell in the land of Goshen; for every
shepherd is an abomination unto the Egyptians.
Cxapitro 47
1 Jozef venis kaj sciigis al Faraono, kaj diris: Mia patro kaj
miaj fratoj kaj iliaj malgrandaj kaj grandaj brutoj, kaj
cxio, kio apartenas al ili, venis el la lando Kanaana, kaj
nun ili estas en la lando Gosxen.
Then Joseph came and told Pharaoh, and said, My father and
my brethren, and their flocks, and their herds, and all that
they have, are come out of the land of Canaan; and, behold,
they are in the land of Goshen.
2 Kaj el inter siaj fratoj li prenis kvin homojn kaj starigis
ilin antaux Faraono.
And he took some of his brethren, even five men, and
presented them unto Pharaoh.
3 Kaj Faraono diris al liaj fratoj: Kio estas via okupo? Kaj
ili diris al Faraono: Viaj sklavoj estas brutedukistoj, kiel
ni, tiel ankaux niaj patroj.
And Pharaoh said unto his brethren, What is your occupation?
And they said unto Pharaoh, Thy servants are shepherds, both
we, and also our fathers.
4 Kaj ili diris al Faraono: Ni venis, por logxi en la lando;
cxar ne ekzistas pasxtajxo por la brutoj de viaj sklavoj,
cxar forta estas la malsato en la lando Kanaana; permesu do,
ke viaj sklavoj logxu en la lando Gosxen.
They said morever unto Pharaoh, For to sojourn in the land
are we come; for thy servants have no pasture for their
flocks; for the famine is sore in the land of Canaan: now
therefore, we pray thee, let thy servants dwell in the land
of Goshen.
5 Tiam Faraono diris al Jozef jene: Via patro kaj viaj fratoj
venis al vi;
And Pharaoh spake unto Joseph, saying, Thy father and thy
brethren are come unto thee:
6 la lando Egipta estas antaux vi; en la plej bona loko de la
lando logxigu vian patron kaj viajn fratojn; ili logxu en la
lando Gosxen; kaj se vi scias, ke estas inter ili kapablaj
homoj, faru ilin administrantoj de miaj brutoj.
The land of Egypt is before thee; in the best of the land
make thy father and brethren to dwell; in the land of Goshen
let them dwell: and if thou knowest any men of activity
among them, then make them rulers over my cattle.
7 Kaj Jozef enkondukis sian patron Jakob kaj starigis lin
antaux Faraono; kaj Jakob benis Faraonon.
And Joseph brought in Jacob his father, and set him before
Pharaoh: and Jacob blessed Pharaoh.
8 Faraono diris al Jakob: Kian agxon vi havas?
And Pharaoh said unto Jacob, How old art thou?
9 Kaj Jakob diris al Faraono: La nombro de la jaroj de mia
migrado estas cent tridek jaroj; malmultaj kaj malbonaj
estis la jaroj de mia vivo, kaj ili ne atingis la nombron de
la jaroj de la vivo de miaj patroj dum ilia migrado.
And Jacob said unto Pharaoh, The days of the years of my
pilgrimage are an hundred and thirty years: few and evil
have the days of the years of my life been, and have not
attained unto the days of the years of the life of my
fathers in the days of their pilgrimage.
10 Kaj Jakob benis Faraonon kaj foriris de Faraono.
And Jacob blessed Pharaoh, and went out from before Pharaoh.
11 Kaj Jozef enlogxigis sian patron kaj siajn fratojn, kaj
donis al ili posedajxon en la Egipta lando, en la lando
Rameses, kiel Faraono ordonis.
And Joseph placed his father and his brethren, and gave them
a possession in the land of Egypt, in the best of the land,
in the land of Rameses, as Pharaoh had commanded.
12 Kaj Jozef havigis panon al sia patro kaj al siaj fratoj kaj
al la tuta domo de sia patro, laux la nombro de la infanoj.
And Joseph nourished his father, and his brethren, and all
his father's household, with bread, according to their
families.
13 Ne estis pano sur la tuta tero, cxar la malsato estis tre
forta; kaj senfortigxis de la malsato la lando Egipta kaj la
lando Kanaana.
And there was no bread in all the land; for the famine was
very sore, so that the land of Egypt and all the land of
Canaan fainted by reason of the famine.
14 Kaj Jozef kolektis la tutan monon, kiu trovigxis en la lando
Egipta kaj en la lando Kanaana, pro la greno, kiun oni
acxetadis; kaj Jozef enportis la tutan monon en la domon de
Faraono.
And Joseph gathered up all the money that was found in the
land of Egypt, and in the land of Canaan, for the corn which
they bought: and Joseph brought the money into Pharaoh's
house.
15 Kiam ne estis plu mono en la lando Egipta kaj en la lando
Kanaana, cxiuj Egiptoj venis al Jozef, kaj diris: Donu al ni
panon; kial ni mortu antaux vi pro tio, ke ni jam ne havas
monon?
And when money failed in the land of Egypt, and in the land
of Canaan, all the Egyptians came unto Joseph, and said,
Give us bread: for why should we die in thy presence? for
the money faileth.
16 Tiam Jozef diris: Donu viajn brutojn; kaj mi donos al vi
panon pro viaj brutoj, se vi jam ne havas monon.
And Joseph said, Give your cattle; and I will give you for
your cattle, if money fail.
17 Kaj ili alkondukis siajn brutojn al Jozef; kaj Jozef donis
al ili panon pro cxevaloj, sxafoj, bovoj, kaj azenoj, kaj li
provizadis al ili panon pro cxiuj iliaj brutoj en tiu jaro.
And they brought their cattle unto Joseph: and Joseph gave
them bread in exchange for horses, and for the flocks, and
for the cattle of the herds, and for the asses: and he fed
them with bread for all their cattle for that year.
18 Kiam finigxis tiu jaro, ili venis al li en la dua jaro, kaj
diris al li: Ni ne kasxos antaux nia sinjoro, ke monon ni
jam ne havas, kaj la brutoj estas cxe nia sinjoro; nenio
restis antaux nia sinjoro krom niaj korpoj kaj nia tero;
When that year was ended, they came unto him the second
year, and said unto him, We will not hide it from my lord,
how that our money is spent; my lord also hath our herds of
cattle; there is not ought left in the sight of my lord, but
our bodies, and our lands:
19 kial ni pereu antaux viaj okuloj, ni kaj nia tero? acxetu
nin kaj nian teron pro la pano, kaj ni kaj nia tero estu
sklavoj al Faraono; kaj donu semon, por ke ni vivu kaj ne
mortu kaj la tero ne dezertigxu.
Wherefore shall we die before thine eyes, both we and our
land? buy us and our land for bread, and we and our land
will be servants unto Pharaoh: and give us seed, that we may
live, and not die, that the land be not desolate.
20 Kaj Jozef acxetis la tutan Egiptan teron por Faraono; cxar
la Egiptoj vendis cxiu sian kampon, cxar forte premis ilin
la malsato. Kaj la tero farigxis proprajxo de Faraono.
And Joseph bought all the land of Egypt for Pharaoh; for the
Egyptians sold every man his field, because the famine
prevailed over them: so the land became Pharaoh's.
21 Kaj la popolon li transirigis en la urbojn, de unu fino de
Egiptujo gxis la alia.
And as for the people, he removed them to cities from one
end of the borders of Egypt even to the other end thereof.
22 Nur la teron de la pastroj li ne acxetis; cxar la pastroj
havis parton, difinitan de Faraono, kaj ili mangxadis sian
parton, kiun donis al ili Faraono, tial ili ne vendis sian
teron.
Only the land of the priests bought he not; for the priests
had a portion assigned them of Pharaoh, and did eat their
portion which Pharaoh gave them: wherefore they sold not
their lands.
23 Kaj Jozef diris al la popolo: Jen mi acxetis vin hodiaux kaj
vian teron por Faraono; jen mi donas al vi semon, kaj
prisemu la teron.
Then Joseph said unto the people, Behold, I have bought you
this day and your land for Pharaoh: lo, here is seed for
you, and ye shall sow the land.
24 Kaj kiam vi havos rikolton, vi donos kvinonon al Faraono,
kaj kvar partoj apartenos al vi, por prisemi la kampon kaj
por mangxi, por vi, por cxio, kio estas en viaj domoj, kaj
por viaj infanoj.
And it shall come to pass in the increase, that ye shall
give the fifth part unto Pharaoh, and four parts shall be
your own, for seed of the field, and for your food, and for
them of your households, and for food for your little ones.
25 Kaj ili diris: Vi konservis nian vivon; ni akiru favoron de
nia sinjoro, kaj ni estu sklavoj al Faraono.
And they said, Thou hast saved our lives: let us find grace
in the sight of my lord, and we will be Pharaoh's servants.
26 Kaj Jozef faris gxin legxo gxis la hodiauxa tago: de la tero
Egipta kvinono de la produktoj apartenas al Faraono. Nur la
tero de la pastroj ne farigxis proprajxo de Faraono.
And Joseph made it a law over the land of Egypt unto this
day, that Pharaoh should have the fifth part, except the
land of the priests only, which became not Pharaoh's.
27 Kaj Izrael eklogxis en la lando Egipta, en la lando Gosxen;
kaj ili posedis gxin kaj fruktis kaj multigxis forte.
And Israel dwelt in the land of Egypt, in the country of
Goshen; and they had possessions therein, and grew, and
multiplied exceedingly.
28 Kaj Jakob vivis en la lando Egipta dek sep jarojn. Kaj la
dauxro de la vivo de Jakob estis cent kvardek sep jaroj.
And Jacob lived in the land of Egypt seventeen years: so the
whole age of Jacob was an hundred forty and seven years.
29 Kiam alproksimigxis la tempo, kiam Izrael devis morti, li
alvokis sian filon Jozef, kaj diris al li: Se mi akiris vian
favoron, metu vian manon sub mian femuron kaj faru al mi
favorkorajxon kaj fidelajxon, ne enterigu min en Egiptujo;
And the time drew nigh that Israel must die: and he called
his son Joseph, and said unto him, If now I have found grace
in thy sight, put, I pray thee, thy hand under my thigh, and
deal kindly and truly with me; bury me not, I pray thee, in
Egypt:
30 sed mi kusxu kun miaj patroj; elportu min el Egiptujo kaj
entombigu min en ilia tombujo. Kaj tiu diris: Mi faros,
kiel vi diris.
But I will lie with my fathers, and thou shalt carry me out
of Egypt, and bury me in their buryingplace. And he said, I
will do as thou hast said.
31 Kaj li diris: Jxuru al mi. Kaj tiu jxuris. Kaj Izrael
adorklinigxis sur la kapa parto de la lito.
And he said, Swear unto me. And he sware unto him. And
Israel bowed himself upon the bed's head.
Cxapitro 48
1 Post tiuj okazintajxoj oni sciigis al Jozef: Jen, via patro
estas malsana. Kaj li prenis kun si siajn du filojn, Manase
kaj Efraim.
And it came to pass after these things, that one told
Joseph, Behold, thy father is sick: and he took with him his
two sons, Manasseh and Ephraim.
2 Kaj oni sciigis al Jakob, dirante: Jen via filo Jozef venas
al vi. Tiam Izrael strecxis siajn fortojn kaj sidigxis sur
la lito.
And one told Jacob, and said, Behold, thy son Joseph cometh
unto thee: and Israel strengthened himself, and sat upon the
bed.
3 Kaj Jakob diris al Jozef: Dio la Plejpotenca aperis al mi en
Luz, en la lando Kanaana, kaj benis min.
And Jacob said unto Joseph, God Almighty appeared unto me at
Luz in the land of Canaan, and blessed me,
4 Kaj Li diris al mi: Mi fruktigos vin kaj multigos vin kaj
faros vin amaso da popoloj, kaj Mi donos cxi tiun landon al
via idaro post vi kiel eternan posedajxon.
And said unto me, Behold, I will make thee fruitful, and
multiply thee, and I will make of thee a multitude of
people; and will give this land to thy seed after thee for
an everlasting possession.
5 Kaj nun viaj du filoj, kiuj naskigxis al vi en la lando
Egipta antaux mia alveno al vi en Egiptujon, estas miaj;
Efraim kaj Manase estu al mi, kiel Ruben kaj Simeon.
And now thy two sons, Ephraim and Manasseh, which were born
unto thee in the land of Egypt before I came unto thee into
Egypt, are mine; as Reuben and Simeon, they shall be mine.
6 Sed viaj infanoj, kiuj naskigxos al vi post ili, estu viaj;
per la nomo de siaj fratoj ili estos nomataj en sia hereda
parto.
And thy issue, which thou begettest after them, shall be
thine, and shall be called after the name of their brethren
in their inheritance.
7 Kiam mi venis el Mezopotamio, mortis cxe mi Rahxel en la
lando Kanaana, dum la vojo, kiam restis ankoraux iom da tero
gxis Efrata; kaj mi enterigis sxin tie sur la vojo al
Efrata, kiu estas nomata ankaux Bet-Lehxem.
And as for me, when I came from Padan, Rachel died by me in
the land of Canaan in the way, when yet there was but a
little way to come unto Ephrath: and I buried her there in
the way of Ephrath; the same is Bethlehem.
8 Kaj Izrael ekvidis la filojn de Jozef, kaj diris: Kiuj estas
cxi tiuj?
And Israel beheld Joseph's sons, and said, Who are these?
9 Kaj Jozef diris al sia patro: Ili estas miaj filoj, kiujn
donis al mi Dio cxi tie. Kaj tiu diris: Alkonduku ilin al
mi, kaj mi benos ilin.
And Joseph said unto his father, They are my sons, whom God
hath given me in this place. And he said, Bring them, I pray
thee, unto me, and I will bless them.
10 La okuloj de Izrael malfortigxis de maljuneco, li ne povis
bone vidi. Jozef alkondukis ilin al li, kaj li kisis ilin
kaj cxirkauxprenis ilin.
Now the eyes of Israel were dim for age, so that he could
not see. And he brought them near unto him; and he kissed
them, and embraced them.
11 Kaj Izrael diris al Jozef: Vidi vian vizagxon mi ne esperis,
kaj jen Dio vidigis al mi ecx vian idaron.
And Israel said unto Joseph, I had not thought to see thy
face: and, lo, God hath shewed me also thy seed.
12 Kaj Jozef forigis ilin de liaj genuoj, kaj klinigxis antaux
li vizagxaltere.
And Joseph brought them out from between his knees, and he
bowed himself with his face to the earth.
13 Kaj Jozef prenis ambaux, Efraimon per sia dekstra mano,
kontraux la maldekstra de Izrael, kaj Manasen per sia
maldekstra mano, kontraux la dekstra de Izrael, kaj
alkondukis ilin al li.
And Joseph took them both, Ephraim in his right hand toward
Israel's left hand, and Manasseh in his left hand toward
Israel's right hand, and brought them near unto him.
14 Sed Izrael etendis sian dekstran manon kaj metis gxin sur la
kapon de Efraim, kvankam li estis la pli juna, kaj sian
maldekstran sur la kapon de Manase; li intence tiel faris
per siaj manoj, cxar Manase estis la unuenaskito.
And Israel stretched out his right hand, and laid it upon
Ephraim's head, who was the younger, and his left hand upon
Manasseh's head, guiding his hands wittingly; for Manasseh
was the firstborn.
15 Kaj li benis Jozefon, kaj diris: Dio, antaux kiu iradis miaj
patroj Abraham kaj Isaak, Dio, kiu pasxtis min de mia
naskigxo gxis la nuna tago,
And he blessed Joseph, and said, God, before whom my fathers
Abraham and Isaac did walk, the God which fed me all my life
long unto this day,
16 la angxelo, kiu savis min de cxia malbono--Li benu la
knabojn; oni nomu ilin per mia nomo kaj per la nomo de miaj
patroj Abraham kaj Isaak, kaj ili kresku kaj multigxu sur la
tero.
The Angel which redeemed me from all evil, bless the lads;
and let my name be named on them, and the name of my fathers
Abraham and Isaac; and let them grow into a multitude in the
midst of the earth.
17 Jozef vidis, ke lia patro metis sian dekstran manon sur la
kapon de Efraim, kaj tio ne placxis al li; kaj li prenis la
manon de sia patro, por deturni gxin de la kapo de Efraim
sur la kapon de Manase.
And when Joseph saw that his father laid his right hand upon
the head of Ephraim, it displeased him: and he held up his
father's hand, to remove it from Ephraim's head unto
Manasseh's head.
18 Kaj Jozef diris al sia patro: Ne tiel, mia patro, cxar cxi
tiu estas la unuenaskito; metu vian dekstran manon sur lian
kapon.
And Joseph said unto his father, Not so, my father: for this
is the firstborn; put thy right hand upon his head.
19 Sed lia patro rifuzis, kaj diris: Mi scias, mia filo, mi
scias; li ankaux farigxos popolo kaj li ankaux farigxos
granda, sed lia pli juna frato estos pli granda ol li, kaj
lia idaro estos multenombra inter la popoloj.
And his father refused, and said, I know it, my son, I know
it: he also shall become a people, and he also shall be
great: but truly his younger brother shall be greater than
he, and his seed shall become a multitude of nations.
20 Kaj li benis ilin en tiu tago, dirante: Per vi benados
Izrael, dirante: Dio vin faru kiel Efraim kaj Manase. Kaj
li metis Efraimon antaux Manase.
And he blessed them that day, saying, In thee shall Israel
bless, saying, God make thee as Ephraim and as Manasseh: and
he set Ephraim before Manasseh.
21 Kaj Izrael diris al Jozef: Jen mi mortas; kaj Dio estos kun
vi kaj revenigos vin en la landon de viaj patroj.
And Israel said unto Joseph, Behold, I die: but God shall be
with you, and bring you again unto the land of your fathers.
22 Kaj mi donas al vi unu pecon da lando preferece antaux viaj
fratoj, kiun mi prenis el la manoj de la Amoridoj per mia
glavo kaj pafarko.
Moreover I have given to thee one portion above thy
brethren, which I took out of the hand of the Amorite with
my sword and with my bow.
Cxapitro 49
1 Kaj Jakob alvokis siajn filojn, kaj diris: Kolektigxu, kaj
mi sciigos al vi, kio farigxos al vi en la tempo venonta.
And Jacob called unto his sons, and said, Gather yourselves
together, that I may tell you that which shall befall you in
the last days.
2 Kunvenu kaj auxskultu, filoj de Jakob,
Kaj auxskultu Izraelon, vian patron.
Gather yourselves together, and hear, ye sons of Jacob; and
hearken unto Israel your father.
3 Ruben, vi estas mia unuenaskito,
Mia forto kaj komenco de mia vireco,
Supro de digno kaj supro de potenco;
Reuben, thou art my firstborn, my might, and the beginning
of my strength, the excellency of dignity, and the
excellency of power:
4 Rapidema kiel akvo, vi ne staros plej alte,
Cxar vi supreniris sur la liton de via patro;
Tiam vi malhonoris mian liton per la supreniro.
Unstable as water, thou shalt not excel; because thou
wentest up to thy father's bed; then defiledst thou it: he
went up to my couch.
5 Simeon kaj Levi, fratoj;
Iloj kruelaj estas viaj glavoj,
Simeon and Levi are brethren; instruments of cruelty are in
their habitations.
6 En ilian konsilon mia animo ne iru,
Al ilia kunveno ne aligxu mia honoro;
Cxar en sia kolero ili mortigis viron
Kaj pro sia kaprico ili kripligis bovon.
O my soul, come not thou into their secret; unto their
assembly, mine honour, be not thou united: for in their
anger they slew a man, and in their selfwill they digged
down a wall.
7 Malbenita estu ilia kolero, cxar gxi estas forta,
Kaj ilia furiozo, cxar gxi estas kruela.
Mi dividos ilin en Jakob,
Kaj mi disjxetos ilin en Izrael.
Cursed be their anger, for it was fierce; and their wrath,
for it was cruel: I will divide them in Jacob, and scatter
them in Israel.
8 Jehuda, vin lauxdos viaj fratoj;
Via mano estas sur la nuko de viaj malamikoj;
Klinigxos antaux vi la filoj de via patro.
Judah, thou art he whom thy brethren shall praise: thy hand
shall be in the neck of thine enemies; thy father's children
shall bow down before thee.
9 Juna leono estas Jehuda;
De cxasakiro, mia filo, vi levigxis.
Li genuigxis, kusxigxis kiel leono kaj kiel leonino;
Kiu lin levos?
Judah is a lion's whelp: from the prey, my son, thou art
gone up: he stooped down, he couched as a lion, and as an
old lion; who shall rouse him up?
10 Ne forprenigxos sceptro de Jehuda,
Nek regbastono de inter liaj piedoj,
Gxis venos paco
Kaj al li humiligxos la popoloj.
The sceptre shall not depart from Judah, nor a lawgiver from
between his feet, until Shiloh come; and unto him shall the
gathering of the people be.
11 Li alligas al la vinbertrunko sian azenidon
Kaj al la delikata vinberbrancxo la filon de sia
azenino;
Li lavas en vino sian veston
Kaj en sango de vinberoj sian mantelon.
Binding his foal unto the vine, and his ass's colt unto the
choice vine; he washed his garments in wine, and his clothes
in the blood of grapes:
12 Liaj okuloj estas rugxaj de vino
Kaj la dentoj blankaj de lakto.
His eyes shall be red with wine, and his teeth white with
milk.
13 Zebulun logxos cxe la bordo de maro,
Cxe albordigxejo de sxipoj,
Kaj lia limo atingos Cidonon.
Zebulun shall dwell at the haven of the sea; and he shall be
for an haven of ships; and his border shall be unto Zidon.
14 Isahxar estas fortosta azeno;
Li kusxos inter la barajxoj.
Issachar is a strong ass couching down between two burdens:
15 Kaj li vidis, ke ripozo estas bona
Kaj la tero estas agrabla;
Kaj li klinis sian sxultron por portado
Kaj farigxis laboristo por tributo.
And he saw that rest was good, and the land that it was
pleasant; and bowed his shoulder to bear, and became a
servant unto tribute.
16 Dan jugxos sian popolon,
Kiel unu el la triboj de Izrael.
Dan shall judge his people, as one of the tribes of Israel.
17 Dan estos serpento cxe la vojo,
Cerasto cxe la irejo,
Mordanto de kalkano de cxevalo,
Ke gxia rajdanto falas malantauxen.
Dan shall be a serpent by the way, an adder in the path,
that biteth the horse heels, so that his rider shall fall
backward.
18 Vian helpon mi esperas, ho Eternulo.
I have waited for thy salvation, O LORD.
19 Gadon premos amaso,
Sed li repremos gxin je la kalkano.
Gad, a troop shall overcome him: but he shall overcome at
the last.
20 Cxe Asxer estas grasa lia pano,
Kaj li liverados frandajxojn al regxoj.
Out of Asher his bread shall be fat, and he shall yield
royal dainties.
21 Naftali estas belkura cervo;
Li donas belajn parolojn.
Naphtali is a hind let loose: he giveth goodly words.
22 Fruktoporta arbo estas Jozef,
Fruktoporta arbo super fonto;
La brancxoj etendigxis super la muron.
Joseph is a fruitful bough, even a fruitful bough by a well;
whose branches run over the wall:
23 Cxagrenis lin pafistoj
Kaj pafis kaj malamikis kontraux li;
The archers have sorely grieved him, and shot at him, and
hated him:
24 Sed forta restis lia pafarko
Kaj elastaj estas liaj brakoj,
Per la manoj de la Potenculo de Jakob,
Per la Pasxtisto, la Roko de Izrael.
But his bow abode in strength, and the arms of his hands
were made strong by the hands of the mighty God of Jacob;
(from thence is the shepherd, the stone of Israel:)
25 La Dio de via patro donos al vi helpon,
La Plejpotenculo benos vin
Per benoj de la cxielo supre,
Per benoj de la abismo, kiu kusxas malsupre,
Per benoj de la mamoj kaj de la utero.
Even by the God of thy father, who shall help thee; and by
the Almighty, who shall bless thee with blessings of heaven
above, blessings of the deep that lieth under, blessings of
the breasts, and of the womb:
26 La benoj de via patro estas pli fortaj,
Ol la benoj de miaj gepatroj,
Gxis la limo de la eternaj altajxoj.
Ili estu sur la kapo de Jozef
Kaj sur la verto de la elektito inter liaj fratoj.
The blessings of thy father have prevailed above the
blessings of my progenitors unto the utmost bound of the
everlasting hills: they shall be on the head of Joseph, and
on the crown of the head of him that was separate from his
brethren.
27 Benjamen estas lupo karnosxira;
Matene li mangxos cxasakiron,
Kaj vespere li dividos rabajxon.
Benjamin shall ravin as a wolf: in the morning he shall
devour the prey, and at night he shall divide the spoil.
28 Tio estas cxiuj dek du triboj de Izrael; kaj tio estas, kion
diris al ili ilia patro; kaj li benis ilin, cxiun per aparta
beno li benis.
All these are the twelve tribes of Israel: and this is it
that their father spake unto them, and blessed them; every
one according to his blessing he blessed them.
29 Kaj li ordonis al ili, kaj diris al ili: Mi alkolektigxas al
mia popolo; enterigu min apud miaj patroj en la kaverno, kiu
trovigxas sur la kampo de Efron la Hxetido,
And he charged them, and said unto them, I am to be gathered
unto my people: bury me with my fathers in the cave that is
in the field of Ephron the Hittite,
30 en la duobla kampa kaverno, kiu trovigxas antaux Mamre en la
lando Kanaana kaj kiun Abraham acxetis kune kun la kampo de
Efron la Hxetido kiel tomban posedajxon.
In the cave that is in the field of Machpelah, which is
before Mamre, in the land of Canaan, which Abraham bought
with the field of Ephron the Hittite for a possession of a
buryingplace.
31 Tie oni enterigis Abrahamon kaj lian edzinon Sara, tie oni
enterigis Isaakon kaj lian edzinon Rebeka, kaj tie mi
enterigis Lean,
There they buried Abraham and Sarah his wife; there they
buried Isaac and Rebekah his wife; and there I buried Leah.
32 sur la kampo kaj en la kaverno sur gxi, kiuj estas acxetitaj
de el la filoj de Hxet.
The purchase of the field and of the cave that is therein
was from the children of Heth.
33 Kaj Jakob finis la ordonadon al siaj filoj, kaj li kunigis
siajn piedojn sur la lito, kaj mortis kaj alkolektigxis al
sia popolo.
And when Jacob had made an end of commanding his sons, he
gathered up his feet into the bed, and yielded up the ghost,
and was gathered unto his people.
Cxapitro 50
1 Tiam Jozef jxetis sin sur la vizagxon de sia patro, kaj
ploris super li kaj kisis lin.
And Joseph fell upon his father's face, and wept upon him,
and kissed him.
2 Kaj Jozef ordonis al siaj servantoj kuracistoj, balzami lian
patron; kaj la kuracistoj balzamis Izraelon.
And Joseph commanded his servants the physicians to embalm
his father: and the physicians embalmed Israel.
3 Kaj pasis super li kvardek tagoj; cxar tiel longe dauxras la
tagoj de balzamado. Kaj la Egiptoj ploris pri li sepdek
tagojn.
And forty days were fulfilled for him; for so are fulfilled
the days of those which are embalmed: and the Egyptians
mourned for him threescore and ten days.
4 Kiam pasis la tagoj de lia priplorado, Jozef ekparolis al la
domanoj de Faraono, dirante: Se mi akiris vian favoron, diru
al Faraono jene:
And when the days of his mourning were past, Joseph spake
unto the house of Pharaoh, saying, If now I have found grace
in your eyes, speak, I pray you, in the ears of Pharaoh,
saying,
5 Mia patro jxurigis min, dirante: Jen mi mortas; en mia
tombo, kiun mi elfosis al mi en la lando Kanaana, tie vi min
enterigu. Nun mi volus iri, enterigi mian patron, kaj
reveni.
My father made me swear, saying, Lo, I die: in my grave
which I have digged for me in the land of Canaan, there
shalt thou bury me. Now therefore let me go up, I pray thee,
and bury my father, and I will come again.
6 Kaj Faraono diris: Iru kaj enterigu vian patron, kiel li
jxurigis vin.
And Pharaoh said, Go up, and bury thy father, according as
he made thee swear.
7 Kaj Jozef iris, por enterigi sian patron; kaj kun li iris
cxiuj servantoj de Faraono, la cxefoj de lia domo kaj cxiuj
cxefoj de la lando Egipta,
And Joseph went up to bury his father: and with him went up
all the servants of Pharaoh, the elders of his house, and
all the elders of the land of Egypt,
8 kaj la tuta domo de Jozef, kaj liaj fratoj kaj la domo de
lia patro; nur siajn infanojn kaj siajn malgrandajn kaj
grandajn brutojn ili restigis en la lando Gosxen.
And all the house of Joseph, and his brethren, and his
father's house: only their little ones, and their flocks,
and their herds, they left in the land of Goshen.
9 Kun ili iris ankaux cxaroj kaj rajdantoj; kaj la anaro estis
tre granda.
And there went up with him both chariots and horsemen: and
it was a very great company.
10 Ili venis al la placo Atad, kiu estas transe de Jordan, kaj
ili faris tie grandan kaj fortan priploradon; kaj li
funebris pri sia patro dum sep tagoj.
And they came to the threshingfloor of Atad, which is beyond
Jordan, and there they mourned with a great and very sore
lamentation: and he made a mourning for his father seven
days.
11 Kiam la logxantoj de la lando Kanaana vidis la funebron sur
la placo Atad, ili diris: Gxi estas granda funebro cxe la
Egiptoj; tial la loko ricevis la nomon Abel-Micraim. Gxi
estas transe de Jordan.
And when the inhabitants of the land, the Canaanites, saw
the mourning in the floor of Atad, they said, This is a
grievous mourning to the Egyptians: wherefore the name of it
was called Abelmizraim, which is beyond Jordan.
12 Kaj liaj infanoj faris kun li, kiel li ordonis al ili.
And his sons did unto him according as he commanded them:
13 Kaj liaj filoj forportis lin en la landon Kanaanan, kaj
enterigis lin en la kampa duobla kaverno, kiun Abraham
acxetis kune kun la kampo kiel tomban posedajxon de el Efron
la Hxetido, antaux Mamre.
For his sons carried him into the land of Canaan, and buried
him in the cave of the field of Machpelah, which Abraham
bought with the field for a possession of a buryingplace of
Ephron the Hittite, before Mamre.
14 Kaj Jozef revenis Egiptujon, li kaj liaj fratoj, kaj cxiuj,
kiuj iris kun li, por enterigi lian patron, post kiam ili
enterigis lian patron.
And Joseph returned into Egypt, he, and his brethren, and
all that went up with him to bury his father, after he had
buried his father.
15 Kiam la fratoj de Jozef vidis, ke ilia patro mortis, ili
diris: Eble Jozef ekmalamos nin, kaj repagos al ni pro la
tuta malbono, kiun ni faris al li?
And when Joseph's brethren saw that their father was dead,
they said, Joseph will peradventure hate us, and will
certainly requite us all the evil which we did unto him.
16 Tial ili sendis al Jozef, por diri al li: Via patro ordonis
antaux sia morto jene:
And they sent a messenger unto Joseph, saying, Thy father
did command before he died, saying,
17 Tiel diru al Jozef: Mi petas vin, pardonu la kulpon de viaj
fratoj kaj ilian pekon, cxar ili faris al vi malbonon. Nun
pardonu do la kulpon de la sklavoj de la Dio de via patro.
Kaj Jozef ploris, kiam ili parolis al li.
So shall ye say unto Joseph, Forgive, I pray thee now, the
trespass of thy brethren, and their sin; for they did unto
thee evil: and now, we pray thee, forgive the trespass of
the servants of the God of thy father. And Joseph wept when
they spake unto him.
18 Kaj iris liaj fratoj mem kaj jxetis sin teren antaux li, kaj
diris: Jen ni estas sklavoj al vi.
And his brethren also went and fell down before his face;
and they said, Behold, we be thy servants.
19 Sed Jozef diris al ili: Ne timu; cxar cxu mi estas anstataux
Dio?
And Joseph said unto them, Fear not: for am I in the place
of God?
20 Vi intencis fari al mi malbonon; sed Dio arangxis de tio
bonon, por fari tiel, kiel nun estas, por konservi la vivon
de multe da homoj.
But as for you, ye thought evil against me; but God meant it
unto good, to bring to pass, as it is this day, to save much
people alive.
21 Kaj nun ne timu; mi nutros vin kaj viajn infanojn. Kaj li
konsolis ilin kaj parolis al ili kore.
Now therefore fear ye not: I will nourish you, and your
little ones. And he comforted them, and spake kindly unto
them.
22 Kaj Jozef logxis en Egiptujo, li kaj la domo de lia patro;
kaj Jozef vivis cent dek jarojn.
And Joseph dwelt in Egypt, he, and his father's house: and
Joseph lived an hundred and ten years.
23 Kaj Jozef vidis cxe Efraim infanojn gxis la tria generacio;
ankaux la infanoj de Mahxir, filo de Manase, naskigxis sur
la genuoj de Jozef.
And Joseph saw Ephraim's children of the third generation:
the children also of Machir the son of Manasseh were brought
up upon Joseph's knees.
24 Kaj Jozef diris al siaj fratoj: Mi mortas, sed Dio rememoros
vin, kaj elkondukos vin el cxi tiu lando en la landon, pri
kiu Li jxuris al Abraham, Isaak, kaj Jakob.
And Joseph said unto his brethren, I die: and God will
surely visit you, and bring you out of this land unto the
land which he sware to Abraham, to Isaac, and to Jacob.
25 Kaj Jozef jxurigis la filojn de Izrael, dirante: Kiam Dio
rememoros vin, tiam elportu miajn ostojn el cxi tie.
And Joseph took an oath of the children of Israel, saying,
God will surely visit you, and ye shall carry up my bones
from hence.
26 Kaj Jozef mortis en la agxo de cent dek jaroj; kaj oni
balzamis lin kaj metis lin en cxerkon en Egiptujo.
So Joseph died, being an hundred and ten years old: and they
embalmed him, and he was put in a coffin in Egypt.
La tuta Biblio en Esperanto